MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA

Yıl: 2015 Cilt: 21 Sayı: 84 Sayfa Aralığı: 223 - 232 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA

Öz:
Şair kimliği ağır basan Cahit Sıtkı Tarancı (1910- 1956), bazı şiirleriyle paralellik gösteren hikâyeler de yazmıştır. Bu çalışmada Cahit Sıtkı Tarancının Abbas adını taşıyan hikâyesi, Gerard Genettein metinlerarası ilişkileri açıklamak için önerdiği Metinselaşkınlık İlişkileri Kuramına göre çözümlenmiştir. Genette, kuramında metinlerarasılık (intertextuality) ana-metinsellik (hypertextuality), yan-metinsellik (paratextuality), üst-metinsellik (architextuality) ve yorumsal üst-metinsellik (metatextuality) olmak üzere beş metinselaşkınlık (transtextuality) ilişkisinden söz etmiştir. Çalışmada, Tarancının Abbas hikâyesi metinlerarası ilişkiler bakımından bu beş metinselaşkınlık ilişkisi çerçevesinde yeniden anlamlandırılmıştır. Hikâye metni Ana metin/ hypertext ; şiir ile çocukken dinlenilmiş olan masal metni, alt metin/ hypotext kabul edilmiştir. Yan-metinsellikte yazarın eserine seçtiği başlık vasıtasıyla ilişki kurduğu diğer metinler tespit edilmiş, üst-metinsellikte eserin ait olduğu yazınsal tür belirtilmiş, yorumsal üst-metinsellikte yazarın başka metinlerinde Abbas hikâyesi ve alt metinleri hakkında yaptığı değerlendirmeler üzerinde durulmuştur. Şair, kolektif bilinçdışının ürünü olan masal metinlerine gönderimde bulunarak ve kendi oluşturduğu eserler arasında güçlü bir iletişim ağı yapılandırarak hem eserlerinin kalıcı olmasını ve geniş halk kitleleri tarafından benimsenmesini sağlamış hem de yaşadığı derin aşk acısına art zamanlı gelişim çizgisinde geçmiş, hâl ve geleceğe ait bütün insanlığı ortak kılmıştır. Çalışmada, sanatçıların, kalıcı eserler bırakabilmek için metinlerarası ilişkiler vasıtasıyla kendilerinden öncekiler ile kendilerinden sonrakiler arasında farklı bir duyuş tarzı oluşturarak yeni bir köprü/ eşik oluşturmak istediği sonucuna ulaşılmıştır
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat

From Folk Tale To Poem And Short Story: An Attempt Of Remeaning Cahit Sıtkı s Abbas Short Story With The Transtextual Relations Theory

Öz:
Known as a strong poet, Cahit Sıtkı Tarancı (1910- 1956) also wrote short stories which were parallel with his poems. In this study, Cahit Sıtkı Tarancı s short story Abbas has been analysed in accordance with The Transtextual Relations Theory put forward by Gérard Genette in order to reveal intertextual relations in literary texts. In his theory, Genette has regarded intertextuality as one of the five transtextuality relations including hypertextuality, paratextuality, architextuality and metatextuality. In the study, Tarancı s Abbas short story is regarded as the hypertext; his Abbas poem and a folk tale -which was listened by Tarancı from his grandmother when he was a child- as the hypotext. The work has been analysed in terms of not only the hypertextuality relation but also other transtextual relations. In paratextuality, other texts that the author interrelates by means of the title he s chosen for his work have been determined; in architextuality the literary form of the work has been stated and in metatextuality the evaluations of the author that he made about Abbas short story and its hypotexts in other texts, have been stressed. Establishing transtextual relations between folk tales and his own works of art, Tarancı provided endlessness to his creatures and share his heartbreak of love with all the people. The result of the study is that the artists who want to be a bridge between successors and predecessors of them, establish intertextual relations for creating endless work of arts.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktulum, Kubilay (1999). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Aktulum, Kubilay (2011). Metinlerarasılık/ Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
  • Alkan, Erdoğan (1995). Şiir Sanatı Dünyada ve Türkiye’de Şiir Akımları Şiirin Temel Sorunları Kavramları. İstanbul: Yön Yayıncılık.
  • Anday, Melih Cevdet (07.01.1993). “Mutluluk Edebiyatı”, Cumhuriyet, _____http://www.cumhuriyet.com. tr/> (04.05. 2015).
  • Bezirci, Asım (1987). Cahit Sıtkı Tarancı Bütün Şiirleri. İstanbul: Can Yayınları.
  • Enginün, İnci (2006). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Ezber, Çetin (1979). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Hikâyeleri. Yayımlanmamış Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Gökalp Alpaslan, Gonca (2007). Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Kıran, Zeynel ve Ayşe (Eziler) Kıran (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri (Dilbilim, Göstergebilim ve Yazinbilim Yöntemleriyle Çözümlemeler). Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Korkmaz, Ramazan (2002) İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı. Ankara: Akçağ:Yayınları.
  • Ong, Walter J. (2013). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Önerli, Selahattin (1976). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Hikâyeciliği ve Hikâyeleri. Ankara: Akran Matbaacılık.
  • Rifat, Mehmet (2005). 20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları I- II. İstanbul: Om Yayınevi.
  • Tarancı, Cahit Sıtkı (2006). Ziya’ya Mektuplar. İstanbul: Can Yayınları.
APA DURMUŞ G (2015). MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. , 223 - 232.
Chicago DURMUŞ GÜLŞAH MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. (2015): 223 - 232.
MLA DURMUŞ GÜLŞAH MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. , 2015, ss.223 - 232.
AMA DURMUŞ G MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. . 2015; 223 - 232.
Vancouver DURMUŞ G MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. . 2015; 223 - 232.
IEEE DURMUŞ G "MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA." , ss.223 - 232, 2015.
ISNAD DURMUŞ, GÜLŞAH. "MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA". (2015), 223-232.
APA DURMUŞ G (2015). MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. Folklor/Edebiyat, 21(84), 223 - 232.
Chicago DURMUŞ GÜLŞAH MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. Folklor/Edebiyat 21, no.84 (2015): 223 - 232.
MLA DURMUŞ GÜLŞAH MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. Folklor/Edebiyat, vol.21, no.84, 2015, ss.223 - 232.
AMA DURMUŞ G MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. Folklor/Edebiyat. 2015; 21(84): 223 - 232.
Vancouver DURMUŞ G MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA. Folklor/Edebiyat. 2015; 21(84): 223 - 232.
IEEE DURMUŞ G "MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA." Folklor/Edebiyat, 21, ss.223 - 232, 2015.
ISNAD DURMUŞ, GÜLŞAH. "MASALDAN ŞİİRE VE HİKÂYEYE: CAHİT SITKI'NIN ABBAS HİKÂYESİNİ METİNSELAŞKINLIK İLİŞKİLERİ KURAMI'NA GÖRE ANLAMLANDIRMA". Folklor/Edebiyat 21/84 (2015), 223-232.