KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!
Yıl: 2013 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 261 - 288 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!
Öz: Hayâ duygusu kişi üzerinde bir kontrol mekanizması kurmakta; onu toplumdeğerlerinin karşısında olmamaya zorlamaktadır. Hayâ, sosyal yaptırıma sahippsiko-sosyal bir güçtür. Sosyal bir varlık olan insanın öteki ile insanca yaşaya- bilmesi için esas alacağı sosyal, psikolojik ve ahlâkî bir ölçüdür.İslam evrensel bir din olup Hz. Muhammed (s.a.v.) de bütün insanlığa gönde- rilmiş bir peygamberdir. Hadisler Onun sözü olunca, bazı hadislerin de evren- sel özellikler taşıması doğaldır.Peygamberlerin mesajları büyük ölçüde süreklilik ifade eder. İlk peygamber- den son peygambere kadar bütün peygamberlerin üzerinde durdukları ve buyüzden insanların aklında kalan ilkelerden biri de Utanmadıktan sonra dilediği- ni yap sözüdür. Bütün peygamberler, görevli oldukları coğrafyada, insanlarıhayâ çizgisine çekmeye çalışmışlardır.Bu makalede, Kitab-ı Mukaddes ve Kuran çerçevesinde, hayâ duygusunun ev- renselliğini ele alacağız.
Anahtar Kelime: Konular:
Universality of Shame in the Holy Bible and the Koran: If You Feel No Shame, Then Do As You Wish
Öz: Feeling of shame constitues a control mechanism over individual and a societyand forces individual not to be against the values of society. Shame is a psyc- hocial power which has a social compelling force. It is a social, psychosocialand moral creteria for a social being human to live whit the other in a man- ner, which suits the humanity.Islam is a universal religion, Muhammad (peace be open him) who is the lastprophet sent a messenger to all humanity. As the hadisths are the word be- long to him soit is very natural that the hadisths carry an universal features.To a greater extent propets messages express continuity. From the very firstprophet to the last prophet all the prophets emphizes on one of the prinsi- palswhich was for this reasen kept in the minds of human: if yo feel no sha- me; do whatever you want. All the prophets tried to bring the people to themodesty in their geography in which they have a mission.In this article, we re going to deal with universality of the shame feeling in aframework of the Holy Book and Quran.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdulbâkî, M. Fuad, el-Mucemul Müfehrest li Elfazıl-Kuran, Daru İhyait Turasil- Arabî, Beyrut, ts. Abdullah b. Vehb, Ebû Muhammed el Mısrî, el Camiu fil-Hadîs, thk. Dr. Mustafa H. Hüseyin, Ebûl Hayr, Daru İbnil-Cevzî, (I-II), Suudî Arabistan, 1996. Abdurrezzak b. Hemmam, el-Musannef, thk., H. Rahman Azamî, (I-XI), el Mektebûl İslâmî, Beyrut, 1403. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Çağrı, (I-VI), İstanbul, 1992. Ahmed Rifat, Tasvir-i Ahlâk, Dersaadet, 1309. Âşık, Nevzat, Sünnetin Yerelliği ve Evrenselliği, (Sünnetin Dünü-Bugünü ve Gele- ceği Sempozyumu), Samsun, 1993. Beyhakî, Ahmed b. el Hüseyn, es-Sünenül-Kübra, (I-XI), Beyrut, 1355. Beyhakî, Ahmed b. el Hüseyn, Şuabul-İman, (I-VII), thk., M. Z. Besyunî, Darul Kü- tübil İlmiyyeti, Beyrut, 1410. Buharî, Muhammed b. İsmail, el-Edebûl Müfred, Darul-Beşâiril İslamî, Beyrut, 1989. Buharî, Muhammed b. İsmail, es-Sahih, Çağrı Yayınevi, (I-VIII), İstanbul, 1992. Büyük Türkçe Sözlük, TDK,(I-II), Ankara, 1988. Çağırıcı, Mustafa, Hayâ, DİA, (XVI), İstanbul, 1997. Çakan, İ. Lutfi, Hadis Edebiyatı, İstanbul, 1985. Çelik, Ahmet, Kurânda Tevhîd Kavramının Semantik Alanları; EKEV Akademi Dergisi, c. III, sayı. 2, (Güz 2001). Çoban, Ali, Türkiyenin Enerji Meselesi, Alternatif Enerji Kaynakları ve Nükleer Enerji, Esam-Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl: 1, sayı: 1, Ankara, 2007. Darimî, Ebû Abdillah b. Abdirrahman et-Temimî, es-Sünen, Çağrı Yayınevi,(I-II), İstanbul, 1992. Durmuş, Zülfikar, Dilbilim Açısından Meallere Eleştirel Bir Yaklaşım Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2010. Ebû Davud, Süleyman b. Eşas es-Sicistanî, es-Sünen, Çağrı,(I-V), İstanbul, 1992. Ebû Nu'aym Esbehanî, Hılyetul Evliya ve Tabakatul-Asfiya, (I-X), Darul Küttabil Arabî, Beyrut, 1976. Elbânî, M. Nasıruddin, Silsiletül Ehâdisis-Sahiha, Mektebetül Maarif, Riyad, 1996. Elias, Norbert Uygarlaşma Süreci, çev. E. Ateşmen, İletişim, (I), İstanbul, 2011. Elias, Norbert, Uygarlaşma Süreci, çev. E. Özbek, İletişim,(II), İstanbul, 2009. Ersoy, M. Akif, Safahât, İstanbul, 1984. Gazalî, Muhammed, Ebû Hamid, İhyâu Ulûmid Dîn, (I-III), Daru Nehrin Nîl, ts. Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Soru- nu, Ankara, 2000. Hâkim en Nisâbûrî, el Müstedrek ales-Sahihayn, Dârul-Kütübii İlmiyye, (I-IV), Bey- rut, 1990. Hâkim en Nisaburî, Marifetu Ulûmil Hadis, haz. es Seyyid Muzam Hüseyin, Mek- tebût-Ticari, Beyrut, ts. Hatib el-Bağdadî, Ebû Bekir, Tarihu Bağdad, Darul-Küttabil Arabî, (I-XVI), Beyrut, ts. Hattabî, Ebû Süleyman, Ahmed b. Muhammed, el- Meâlimus Sünen, Çağrı, İstanbul, 1992, (Ebû Davudun kenarında). Işık, Mustafa, Evrensel Bir Hadis Denemesi: Ben ve Öteki, Erciyes İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 12-2011/1. İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed, el-Musannef fil Ehadisi vel Âsâr, Darul Fikr, (I-VIII), Beyrut, 1994. İbn Fûrek el Esbehâni, Müşkilul Hadîs ve Beyânuh, thk., Musa M. Ali, Alemul Kütüb, Beyrut, 1985. İbn Hacer, el-Askalânî, Fethü'l-bârî bi-şerhi Sahîhi'l-Buhârî, Dârül-Marife, (I-XIII), Beyrut, 1379. İbn Hibban, Muhammed, Sahihu İbn-i Hibban bi-Tertibi İbni Belban, thk. ve tahric: Şuayb Arnavut, I-XVI (+XVII, XVIII= Fihrist), Müessetur Risale, Beyrut, 1993. İbn Kesîr, Tefsirul Kuranil Azim, (I-VII), İstanbul, 1985. İbn Kuteybe, Tevil-i Muhtelifil Hadis, Darul Ciyl, Beyrut, 1973. İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, es-Sünen, Çağrı,(I-II), İstanbul, 1992. İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisânül-Arab, Dâru Sâdir, I-XV, Beyrut 1968. İbn Receb, Ebü'l-Ferec, Zeynüddin, Câmiu'l-Ulûm ve'l-Hikem, Darul Marife, Beyrut, 1408. İbn Sad, Muhammed, Sünenün Nebiyyi (s.a.v.) ve Eyyamuh, haz. Abdusselam b. Mu- hammed b. Omer Aluş, Mektebetul İslamî,(I-II), Beyrut, 1995. İbnü'l-Esîr, Mecdüddin Mübarek, Câmiü'l-Usul min Ehâdîsi'r-Resul, thk. Abdülkadir Arnaut, Dârü'l-Fikr, Beyrut, 1970. İbnü'l-Esîr, Mecdüddin Mübarek, en-Nihâye fî Garîbil Hadîs ve'l-Eser, thk., T. Ahmed Zavî-Mahmud M.Tanahî,( I-V), Beyrut, 1963. İçli, Ahmet, Hamdullah Hamdinin Yusuf u Züleyha Mesnevisinin Kavram ve Sembol Boyutu, Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 13 Sayı: 39 (Bahar 2009). Kasapoğlu, Pınar, Küreselleşen Moda Bağlamında Blucin Kültürü Üzerine Bir Araştırma, Milli Folklor, Yıl: 22, Sayı: 86, 2010. Kılıç, Sadık, Kuranda Günah Kavramı, Konya, 1984. Kitabı Mukaddes, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 2001. Malik b. Enes, el-Muvatta, Çağrı, (I-II), İstanbul, 1992 Maverdî, Ali b. Muhammed, Edebûd Dünya ved-Dîn, (M. Bahaeddin el Amilînin Keşkül adlı eserinin kenarında), Darul Kütübil-İlmiyye, Beyrut, 1998. Müslim, Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî, es-Sahih, Çağrı, (I-III), İstanbul, 1992. Necatî, M. Osman, Hadis ve Psikoloji, çev., Mustafa Işık, Fecr Yay. Ankara, 2000, 2008. Nesâî, Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, Çağrı Yayınevi, (I-VIII), İstanbul, 1992. Nevevî, Muhyiddin, Kırk Hadis, Ter., Ahmed Naim, DİBY. Ankara, 1967. Özpınar, Ömer, Hz. Peygamber ve Hadislerini Anlamak, Ensar, İstanbul, 2012. Reboul, Oliver, Değerlerimiz Evrensel midir?, çev. Hüseyin Izgar, Eğitim Yönetimi, Yıl: 1, Sayı: 3, Güz 1995. Redhouse Sözlük, Redhouse Yayınevi, İst. 1990. Sezgin, M. Fuat, Buharinin Kaynakları, İstanbul, 1956. Suyûtî, Celaleddin, Tedribur Ravi fi Şerh-i Takribin Nevevî, (thk., Ömer Haşim), Da- rul Kütübil Arabî, Beyrut, 1993. Şemseddin Sami, Kâmûsu Türkî, Dersaâdet, 1317. Taberânî, Süleyman b. Ahmed, el Mucemul Evsât, Darul Harameyn, (I-X), Kahire, 1415. Tahavî, Ebû Cafer, Şerhu Müşkili'l-Âsâr, thk., Şuayb el-Arnavut, Müessesetü'r-Risâle, (15+1), Beyrut, 1994/1415. Tahir el Cezairî, Tevcihun Nazar İlâ Usûlil Eser, haz., A. Fettah Ebû Gudde, (I-II), Halep, 1995. Tirmizî, Muhammed b. İsa, es-Sünen, Çağrı Yayınevi, (I-V), İstanbul, 1992. Türk Atasözleri ve Deyimleri, 1000 Temel Eser, (I-II), İstanbul, 1971. Uysal, Muhittin, Hadis Meselleri (Mahiyet, Literatür, Örnekler), Selçuk Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2007, Sayı: 23. Ünal, İ. Hakkı, Hadis, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul, 2003. Wensınck, el-Mucemül Müfehres Li Elfâzıl Hadisin-Nebevî, (Concordance) I-VI, Brıll, 1943; VII, 1969; VIII,1988. Yazır, Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, Eser Kitabevi, (I-VIII), İstanbul, ts. Zebidî, Zeynuddin, Sahih-i Buharî Muhtasarı Tecrid-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, çev. K. Miras-A. Naim, (I-XII), Ankara, 1973. İNTERNET ADRESLERİ: http://ansiklopedika.org/E%C5%9Fcinsel, erişim tarihi: 05.08.2012. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/513/6345.pdf, erişim tarihi: 30.06.2012. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/513/6345.pdf, erişim tarihi: 30.06.2012. http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/ilahiyat/article/view/3055/2948, erişim tarihi: 29.06.2012. http://ktp.isam.org.tr/?url=makaleilh/findrecords.php, erişim tarihi: 30.07.2012- İSAM, İlahiyat Makaleleri Veri Tabanı. http://tdkterim.gov.tr/atasoz/?kategori=atalst&kelime=utan&hng=tam, erişim tarihi: 20.06.2012 http://tdkterim.gov.tr/bts/, erişim tarihi: 20.06.2012 http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/ahmet_icli_hamdullah _hamdi_mesnevi.pdf , erişim tarihi: 04.08.2012. http://www.esam.org.tr/images/yayinlar/esam%20dergi%202007%20ye%202.pdf#pa ge=33, erişim tarihi: 22.02.2013. http://www.haber7.com/televizyon/haber/985298-olumsuz-ask-hikayesi-komediye- donustu, erişim tarihi:22.02.2013. http://www.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=13&hid=755&pid=995, erişim tarihi: 04.08.2012. http://www.islamweb.net/hadith/hadithServices.php?type=1&cid=2325&sid=4396, erişim tarihi: 04.08.2012. http://www.islamweb.net/hadith/hadithServices.php?type=1&cid=2409&sid=5079, erişim tarihi: 04.08.2012
| APA | IŞIK M (2013). KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. , 261 - 288. |
| Chicago | IŞIK MUSTAFA KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. (2013): 261 - 288. |
| MLA | IŞIK MUSTAFA KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. , 2013, ss.261 - 288. |
| AMA | IŞIK M KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. . 2013; 261 - 288. |
| Vancouver | IŞIK M KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. . 2013; 261 - 288. |
| IEEE | IŞIK M "KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!." , ss.261 - 288, 2013. |
| ISNAD | IŞIK, MUSTAFA. "KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!". (2013), 261-288. |
| APA | IŞIK M (2013). KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 261 - 288. |
| Chicago | IŞIK MUSTAFA KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, no.1 (2013): 261 - 288. |
| MLA | IŞIK MUSTAFA KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.17, no.1, 2013, ss.261 - 288. |
| AMA | IŞIK M KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 17(1): 261 - 288. |
| Vancouver | IŞIK M KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 17(1): 261 - 288. |
| IEEE | IŞIK M "KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, ss.261 - 288, 2013. |
| ISNAD | IŞIK, MUSTAFA. "KİTAB-I MUKADDES VE KUR'AN ÇERÇEVESİNDE HAYÂNINEVRENSELLİĞİ: UTANMADIKTAN SONRA İSTEDİĞİNİ YAP!". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2013), 261-288. |
