ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ
Yıl: 2014 Cilt: 0 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 211 - 225 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ
Öz: Geleneksel Aleviliğin kaynaklarında ahlaki esasları vurgulayan, şeyh-mürit ilişkinidüzenleyen, mürşidin özelliklerini belirten, talibin vazifelerini sayan bölümlere sıkçarastlamaktayız. Örneğin Alevi kaynaklarının en önemlisi Cafer-i Sadık Buyruğunda şöylebir pasaj bulunmaktadır: Bir talibin p iri ırak olup, eli ermese o vekâleten gay rıdan el tuta,görüle. Her kaç seneden sonra p iri gelirse y ine p irine ikrar etmek erkândır. Zira eğer atasınınp irini inkâr ederse münkir olur. Mizanı bozmuş olurBu ve benzeri ifadelere Alevi Bektaşikaynaklarında fazlasıyla rastlamak mümkündür. Zira bu metinlerin muhtevasının genelive ana teması insan eğitimidir. Alevi Bektaşi metinlerinde bu hususun ön plana çıkması;Aleviliğin, gelişim dönemini Vefaîlik, Yesevîlik, Haydarîlik ve Kalenderilik gibi tarikatlarınhavzasında gerçekleştirmiş tasavvufî bir yapı olmasıyla açıklanabilir. Alevi Bektaşi geleneğinioluşturan temel klasikler ele alındığında Alevi Bektaşi birey için içsel, yatay ve dikey olmaküzere üçlü bir model kurulduğu ve yol a giren taliplerin bu üç boyutlu eğitim sistemiyleeğitilmeye çalışıldığı görülür. Biz bu araştırmada genel olarak metin analizi metodunu kul- lanarak Buyruk, Erkânnâme, Makâlat, Fatiha Tefsiri, Şerh-i Besmele ve benzeri Alevi Bektaşikaynaklarında bu meseleyi tespit etmeye çalışacağız.
Anahtar Kelime: Konular:
THE MODEL OF MASS EDUCATION IN ALEVI-BEKTASHI S SOURCES
Öz: We often encounter the chapters that organize the sheikh s relationship with their followersin sources of traditional Alewism. For example, there is in one of the classic Alewi s worksBuyruk a passage: If Talip s Pir is away him, he must be connected to someone else as a proxy.Aft er many y ears if his Pir comes back he would have to swear allegiance to him. If he denies hisancestor s Pir, he becomes a disbeliever. He would have upset the balanceIt is possible to comeacross such statements in classical works. The main theme of this text is the education of people. The cause of the prominence of these issues in the Alewi Bektashi texts is that it hasa mystical structure such as Vefailik, Haydarilik, Yesevilik, Kalenderilik. When is analyzedthe basic classical Alewish Bektashi s texts, it is seen that the three recommended ways forthe training of individuals. Those are internal, horizontal and vertical models. And it is seenthat Talips who come the path were educated with this three-dimensional training system.In our research we will use in general text analysis methods. So we will try to identify thisissue in Alewi s Works as Buyruks, Erkanname, Makalat, Fatiha Commetary, Besmele Commentary.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ABDURREZZAK, E. (1982). el-Musannef . İstanbul: Çağrı Yayınları. ACLUNİ (2001). Keşf ul-Haf a. Dimeşk. AHMED, b. H. (2001). el-Müsned. (thk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşid ve diğerleri). Beyrut. ATEŞ, S. (1974). İşari Tef sir Ekolü. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. Buy ruk İmam Caf er Buy ruğu (2013). (Haz. Fuat Bozkurt). 4. Basım. İstanbul: Kapı Ya- yınları. Buy ruk İmam Caf er Buy ruğu (1999). (Haz. Adil Ali Atalay), 9. Basım, İstanbul: Can Yayınları. ÇİFTÇİ, Ş. (2005). Günümüz Alevi Bektaşi Kültüründe Hadis. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Isparta. ÇİFTÇİ, Ş. (2009). Alevilerin Hadis Algısı, DEM Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 6, İstanbul. EBÛ YALÂ (1984). el-Müsned, (thk. Hüseyin Selim Esed), Dimeşk. EĞRİ, O. (2003). Yaygın Din Eğitimi Açısından Bektaşilik. İstanbul. ERKÂNNÂME (2007). (Haz. Doğan Kaplan). 1. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Ya- yınları. FIĞLALI, E. R. (1996). Türkiy ede Alevilik Bektâşîlik. (4.Baskı). Ankara: Selçuk Yayınları. HACI BEKTAŞ-I VELİ (2006). Vilay etnâme Menakıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli. 3. Baskı. (Haz. Esat Korkmaz). İstanbul: Can Yayınları. HACI BEKTAŞ-I VELİ (2007a). Besmele Tef siri, Alevi Bektaşi Klasikleri I. (Haz. Hamiye Du- ran). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. HACI BEKTAŞ-I VELİ (2007). Makalât. (Haz. Ali Yılmaz- Mehmet Akkuş- Ali Öztürk). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. HACI BEKTAŞ-I VELİ (Tarihsiz). Fevaid. (Haz. Mehmet Yaman), Ankara. İBN HİBBAN (1993). es-Sahih, (thk. Şuayb Arnavut), Beyrut. İMAM Nevevi (2010). Riyazus Salihin Tercümesi. (Çev. Mustafa Kasadar- Şerafettin Şenaslan). İstanbul: Ravza Yayınları. Kuran-ı Kerim Meali, (Haz. Mesut Okumuş), Birle- şik Dağıtım Kitabevi, Ankara 1994. KUTLU, S. (2003). Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortodoksi veya Metadoksi İslâmiyât Dergisi, Aleviliğin Teoloj isi Say ısı, Ankara. OCAK, A . Y. (2000). Babaîler İsyanı Aleviliğin Tarihsel Altyap ısı Yahut Anadoluda İslam-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü. 3. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları. ÖZCAN, H. (2007). Alevi Bektaşi İnancına Bakışlar Canların Nef esinden. İstanbul: Fatih Üni- versitesi Yayınları. ÖZCAN, H. (2008). Hacı Bektaş-ı Velinin Fatiha Tef siri, Milli Folklor. Y: 20. Sayı: 80. An- kara. ŞARDAĞ, R. (1985). Her Yönü ile Hacı Bektaş-ı Veli ve En Yeni Eseri Besmele Şerhi. İzmir. TAHÂVÎ (1994). Şerhu Müşkilil-Âsâr, (thk. Şuayb Arnavut), Beyrut. ULUDAĞ, S. (2002). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
| APA | AKTÜRK H, TUĞRUL T (2014). ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. , 211 - 225. |
| Chicago | AKTÜRK HAMİT,TUĞRUL TALİP ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. (2014): 211 - 225. |
| MLA | AKTÜRK HAMİT,TUĞRUL TALİP ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. , 2014, ss.211 - 225. |
| AMA | AKTÜRK H,TUĞRUL T ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. . 2014; 211 - 225. |
| Vancouver | AKTÜRK H,TUĞRUL T ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. . 2014; 211 - 225. |
| IEEE | AKTÜRK H,TUĞRUL T "ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ." , ss.211 - 225, 2014. |
| ISNAD | AKTÜRK, HAMİT - TUĞRUL, TALİP. "ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ". (2014), 211-225. |
| APA | AKTÜRK H, TUĞRUL T (2014). ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 0(72), 211 - 225. |
| Chicago | AKTÜRK HAMİT,TUĞRUL TALİP ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 0, no.72 (2014): 211 - 225. |
| MLA | AKTÜRK HAMİT,TUĞRUL TALİP ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, vol.0, no.72, 2014, ss.211 - 225. |
| AMA | AKTÜRK H,TUĞRUL T ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 2014; 0(72): 211 - 225. |
| Vancouver | AKTÜRK H,TUĞRUL T ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 2014; 0(72): 211 - 225. |
| IEEE | AKTÜRK H,TUĞRUL T "ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ." Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 0, ss.211 - 225, 2014. |
| ISNAD | AKTÜRK, HAMİT - TUĞRUL, TALİP. "ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ". Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 72 (2014), 211-225. |
