Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi

KARADENİZ, Abdulkerim

Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi

Abdulkerim KARADENİZ (Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kırşehir, Türkiye)

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

44 7

Yıl: 2015 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 17 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi

Öz:

Bu çalışmada metin dil bilim temelli metin çözümlemelerinin öğrencilerin bağdaşıklık araçlarını kullanma ve tutarlı metin oluşturma becerileri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışma 2013-2014 öğretim yılında Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkçe Eğitimi Bölümü'nden 53 ikinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada nitel veri toplama tekniklerinden biri olan doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Diğer yandan çalışmanın modeli tek grup öntest-sontest deneysel desene göre tasarlanmıştır. Öğrencilerle uygulama öncesi ve sonrasında serbest yazma çalışması yapılmış ve bu çalışmalar metin olma ölçütlerinden bağdaşıklık ve tutarlılık bakımından değerlendirilmiştir. Öğrencilerin metinlerinde yer alan bağdaşıklık unsurlarının belirlenmesinde Coşkun (2005) tarafından geliştirilen "Bağdaşıklık Araçlarını Değerlendirme Ölçeği", metinlerin tutarlılık bakımından değerlendirilmesinde ise Can (2012) tarafından geliştirilen "Paragraf Tutarlılığı Değerlendirme Ölçeği" kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre öğrencilerin uygulama öncesindeki yazılı çalışmalarında bağdaşıklık araçlarının kullanım ortalamaları gönderim (10,18), eksiltili anlatım (7,81), değiştirim (0,37), bağlama ögeleri (16,18), kelime bağdaşıklığı (46,75) şeklinde gerçekleşmiştir. Uygulama sonrasındaki ortalamaları ise gönderim (11,77), eksiltili anlatım (10,37), değiştirim (0,73), bağlama ögeleri (17,84), kelime bağdaşıklığı (50,26) şeklindedir. Eksiltili anlatım, değiştirim ve bağlama ögelerinin kullanımı uygulama sonrasındaki yazılı anlatımlar lehine anlamlı derecede farklılaşırken gönderim ve kelime bağdaşıklığı arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Öğrencilerin tutarlılık değerlendirme ölçeğinden aldıkları puanlar ise ilk kompozisyonlarında (2,78) iken ikinci kompozisyonlarında (2,84) olarak gerçekleşmiştir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik

The Effect of Text-Linguistic Analysis on the Student Skills of Using Cohesion Devices and Creating Coherent Texts

Öz:

This study aims to examine the effects of text-linguistic analysis of texts on the student skills of using cohesion devices and forming coherent texts. The study was carried out at the Faculty of Education in Ahi Evran University in the 2013-2014 academic year. The study group is composed of 53 second-grade students in the Turkish Teaching Department. Document review technique was used as a way of qualitative data collection. The model of our study was adjusted to a one-group pretest-posttest experimental design. The students were asked to write free compositions before and after the implementation and these free compositions were evaluated in terms of cohesion and coherence as the criteria of textuality. While identifying the cohesive elements in the texts written by the students, we used "The Scale for Evaluating Cohesion Devices" developed by Coşkun (2005). In order to evaluate the texts in terms of coherence, we used "The Scale for Evaluating Paragraph Coherence" developed by Can (2012). According to our findings, the average of using cohesion devices within the student papers before the implementation is as follows: reference (10,18), ellipsis (7,81), substitution (0,37), conjunction (16,18), lexical cohesion (46,75). Their averages after the implementation are as follows: reference (11,77), ellipsis (10,37), substitution (0,73), conjunction (17,84), lexical cohesion (50,26). While the use of ellipsis, substitution and conjunction elements differs significantly in favour of the second written discourses, there is not a significant difference between reference and lexical cohesion. The scores of students in the scale for evaluating coherence are (2,78) for their first compositions and (2,84) for their second compositions. This difference is not statistically significant.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abeywickrama, P. S. (2007). Measuring the knowledge of textual cohesion and coherence in learners of English as a second language (ESL). Unpublished Doctorate Thesis. University of California, Los Angeles.
Ahmed, Y. (2011). Developmental relations between reading and writing at the word, sentence and text levels: a latent change score analysis. Unpublished Master Thesis. Florida State University.
Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. (3. Baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
Altunkaya, F. (1987). Cohesion in Turkish: a survey of cohesive devices in prose literature. Unpublished Doctorate Thesis. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aytaş, G. (2008). Çağdaş gelişmeler ışığında şiir tahlilleri. Ankara: Akçağ.
Bae, J. (2001). Cohesion and coherence in children's written English: immersion and English-only classes. Issues in Applied Linguistics, 12(1), 51-88.
Balcı, H. A. (2009). Metindilbilime kavramsal açıdan genel bir bakış. Ankara: Bizbize.
Banguoğlu, T. (2000). Türkçenin grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Büyüköztürk Ş. vd. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem.
Can, R. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında paragraf düzeyinde bağdaşıklık ve tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Carson, J. G.; Carrell, P. L.; Silberstein, S.; Kroll, B.; & Kuehn, P. A. (1990). Reading-writing relationships in first and second language. TESOL Quarterly, 24, 245-266.
Connor, U. (1984). A study of cohesion and coherence in English as a second language students' writing. Papers in Linguistics. International Journal of Human Communication, 17, 301-316.
Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri.Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
De Beaugrande, R., & Dressier, W. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman.
Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Emiroğlu, S. ve Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies, 8(4), 769-782.
Ergin, M. (1999). Üniversiteler için Türk dili. İstanbul: Bayrak Yayıncılık.
Flahive, D. & Bailey, N. (1993). Exploring reading/writing relationships in adult second language learners. In I. Leki (Ed.), Reading in the composition classroom: Second Language perspectives, 128-140, Heinle & Heinle, Boston.
Göktürk, A. (1988). Okuma uğraşı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Gutwinski, W. (1976). Cohesion in literary texts. Mouton & Co. N.V., Publishers, The Hague.
Günay, V. D. (2001). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Halliday, M. A. K. & Hasan R. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Group UK Limited.
Hengirmen, M. (2002). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınevi.
Jin, W. (1998). Cohesion and the academic writing of Chinese ELS students at the graduate level. Unpublished Doctorate Thesis. Northern Illionis University.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
Karadeniz, A. (2012). Modern çözümleme yöntemlerinin şiir çözümleme becerisine etkisi ve şiir öğretiminde kullanılabilirliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karatay, H. (2010). Bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyi ile tutarlı metin yazma arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 373-385.
Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Lui, M. & Brane, G. (2005). Cohesive features in argumentative writing produced by Chinese undergraduates. Elsevier, 33, 623-636.
McCulley, G. A. (1985). Writing quality, coherence and cohesion. Research in the Teaching of English, 19(3), 269-282.
Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. Günümüz Dilbilim Çalışmaları. (Yay. Haz.: Ayşe (Eziler) Kıran, Ece Korkut, Suna Ağıldere). İstanbul: Multilingual Yayınları.
Özbay, M. (2009). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner'in "Onikiye bir var" adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 167-182.
Öztürk, E. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Palmer, M. L. (2010). The relationship between reading fluency, writing fluency, and reading comprehension in suburban third-grade students. Unpublished Doctorate Thesis. San Diego State University.
Ramadan, S. M. S. (2003). Cohesion in written works of the twelfth grade students of literary and scientific streams at state secondory schools in Jordan. Unpublished Doctorate Thesis. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Said, H. A. (1988). The cohesive role of reference, subsitituon and ellipsis in two genres of modern literary Arabic. Unpublished Doctorate Thesis. Texas A&M University, Texas.
Salgo, D. (1988). Cohesion in childiren's fictional stories: transitivity and a goal-directed causal analysis. Unpublished Doctorate Thesis, Stanford University.
Shaw, E. J. (2007). The reading and writing self-efficacy beliefs of students with discrepant reading and writing performance. Unpublished Doctorate Thesis, Fordham University, New York.
Shi, H. (1993). The relation between freshman writing coherence and cohesion, functional roles, and cognitive strategies. Unpublished Doctorate Thesis. Indiana University of Pennsylvania, Pennsylvania.
Şenöz, C. A. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual.
Taşdemir, M. (2003). Eğitimde planlama ve değerlendirme. (2. Baskı). Ankara: Ocak Yayınları.
Toklu, O. (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Uzun, L. S. (1995). Türkçede bazı metindilbilimsel görünümler üzerine. IV. Dilbilim Sempozyumu Bildirileri (17-18 Mayıs 1990), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Van Dijk, T.A. (1981). Studies in the pragmatics of discourse. Berlin/New York: Mouton Publishers.
Warriner, John E. (1977). Composition: models and exercises. (Fourt Edition). New York: Harcourt Brace Jovanovich.
Yang, W. & Sun, Y. (2012). The use of cohesive devices in argumentative writing by Chinese EFL learners at different proficiency levels. Linguistics and Education, 23, 31-48.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Witte, S. P., & Faigley, L. (1981). Coherence, cohesion and writing quality. College Composition and Communication, 32(2), 189-204.

APA	KARADENİZ A (2015). Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. , 1 - 17.
Chicago	KARADENİZ Abdulkerim Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. (2015): 1 - 17.
MLA	KARADENİZ Abdulkerim Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. , 2015, ss.1 - 17.
AMA	KARADENİZ A Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. . 2015; 1 - 17.
Vancouver	KARADENİZ A Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. . 2015; 1 - 17.
IEEE	KARADENİZ A "Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi." , ss.1 - 17, 2015.
ISNAD	KARADENİZ, Abdulkerim. "Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi". (2015), 1-17.

APA	KARADENİZ A (2015). Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1 - 17.
Chicago	KARADENİZ Abdulkerim Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11, no.1 (2015): 1 - 17.
MLA	KARADENİZ Abdulkerim Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.11, no.1, 2015, ss.1 - 17.
AMA	KARADENİZ A Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 11(1): 1 - 17.
Vancouver	KARADENİZ A Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 11(1): 1 - 17.
IEEE	KARADENİZ A "Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, ss.1 - 17, 2015.
ISNAD	KARADENİZ, Abdulkerim. "Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11/1 (2015), 1-17.