Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma

Karaşah, Banu; SARI, Derya

Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma

Derya SARI, (Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Artvin, Türkiye)

Banu KARAŞAH (Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Artvin, Türkiye)

Turkish Journal of Forestry

4 1

Yıl: 2015 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 65 - 74 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma

Öz:

Çalışma kapsamında, Hatila Vadisi Milli Parkı gibi doğal peyzaj özelliği ile ön plana çıkan alanların sahip olduğu özgünniteliklerin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi ve farklı vejetasyon tiplerini barındıran tüm orman ekosistemlerinin görseldeğerinin korunmasına katkı sağlamak üzere nesnel ve öznel değerlendirmeleri birlikte ele alan bir görsel değerlendirmeçalışması yürütülmüştür. Çalışmada, Hatila Vadisi Milli Parkı (Artvin) içerisinde yaklaşık 400-3000 m yükseklikler arasındadevam eden orman yolu güzergahı boyunca orman, dere ve kaya vejetasyonlarının görüldüğü vista noktalarından çekilen toplam9 adet fotoğraf görsel değerlendirme kapsamında kullanılmıştır. Görsel kalite ve değerlendirmenin ilk aşamasında, peyzajmimarları ve peyzaj mimarlığı bölümü lisans öğrencilerinden oluşan toplam 75 kişiye, anlamsal farklılaşım tekniği kullanılarak15 sıfat çiftinin sorgulandığı anket çalışması uygulanmıştır. İkinci aşamada fotoğrafların fraktal boyutu hesaplanarak görsel kalitepuanları ve fraktal boyut değerleri arasındaki ilişkiler ortaya konulmuştur. Üçüncü aşamada, görsel kalite üzerinde hangiparametrelerin etkili olduğu regresyon analizi ile belirlenmiştir. Sonuç olarak görsel kalite puanı bakımından, ormanvejetasyonunun (V2 nolu vista) ve dere vejetasyonunun (V4 nolu vistanın) en yüksek değeri aldığı tespit edilmiştir. Fotoğraflarınortalama fraktal boyutunun ise yüksek bir değere (Db=1,691) sahip olduğu ve fotoğrafların görsel kalite puanları ile fraktal boyutdeğerleri arasında nispeten yakın bir eğilim olduğu ortaya çıkmıştır. Vejetasyon tipleri için ilginç, memnuniyet verici, canlı,davetkar, yeni, heyecan verici, dinlendirici ve renk parametrelerinin ise tanımlayıcı parametreler olduğu belirlenmiştir. Farklıvejetasyon tiplerinden yola çıkarak, doğal peyzajların görsel kaynak değerlerinin belirlenmesi ve peyzaj planlama, yönetim vetasarım süreçlerine dahil edilmesi, uzun vadede bu alanların ekolojik, ekonomik ve estetik değerinin arttırılabilmesine yardımcıolacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Orman Mühendisliği

A study of visual assessment of different vegetation types on Hatila Valley National Park (Artvin)

Öz:

In the study, we conducted a visual assessment dealing with subjective and objective assessments in order to ensurethe sustainability of prominent feature of the natural landscape with its unique characteristics of the area such as Hatila ValleyNational Park and contribute to the protection of visual values of forest ecosystems hosting different vegetation types. 9 imageswhich contains the forest, streams and rock vegetation taken from the vista points of forest road along the route of the ongoingbetween 400-3000 m altitude in Hatila Valley National Park (Artvin) were used in visual assessment of this study. In the firststage of visual quality and assessment, we applied a survey using semantic differentiation techniques which contains 15 adjectivepairs to landscape architects and graduate students of department of landscape architecture, a total of 75 people. In the secondstage, fractal dimension of images and relationship between the fractal dimension and visual quality scores are calculated. In thethird stage, which parameters to be effective on visual quality were determined by regression analysis. Consequently, forestvegetation (V2) and stream vegetation (V4) get the highest value in terms of visual quality scores were determined. We foundthat the average fractal dimension score (Db =1.691) of the images get higher value and relatively recent trend between thevisual quality scores and fractal dimension values of images. The findings of the study revealed that interesting, pleasant, lively,inviting, novelty, exciting, relaxing and color parameters were the descriptive parameters for vegetation types. Based on thedifferent vegetation types, to determine the value of visual resources of the natural landscape and incorporate in landscapeplanning, management and design processes will help to increase the ecological, economic and aesthetic values of these areas inthe long term.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Orman Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abkar, M., Mustafa Kamal M.S., Maulan, S., Davoodi, S.R., 2011. Determining the visual preference of urban landscapes. Scientific Research and Essays, 6(9): 1991- 1997.
Acar, C., Acar, H., 2002. Sürdürülebilir planlama açısından dağlık alan orman peyzajlarında görsel kalite ve görsel kaynak yönetimi: Doğu Karadeniz bölgesi örneği. Türkiye Dağları 1. Ulusal Sempozyumu, 25-27 Haziran 2002, Ilgaz Dağı, 574-579.
Acar, C., Çiçek Kurdoğlu, B., Kurdoğlu, O., Acar, H., 2006. Public preferences for visual quality and management in The Kackar Mountains National Park (Turkey). International Journal of Sustainabe Development and World Ecology, 13: 499-512.
Acar, C., Demirbaş, E., Dinçer, P., Acar, H., 2003. Anlamsal farklılaşım tekniğinin bitki kompozisyonu örneklerinde değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A (1):15-28.
Akbar, K.F., Hale, W.H.G., Headley, A.D., 2003. Assessment of scenic beauty of the roadside vegetation in northern England. Landscape and Urban Planning, 63: 139-144.
Aminzadeh, B., Ghorashi, S., 2007. Scenic landscape quality and recreational activities in natural forest parks Iran. International Journal of Environmental Research, 1(1): 5-13.
Anonim, 2005. Artvin İl Gelişme Planı. Çevre ve Mekânsal Gelişme Sektörü Raporu, Artvin.
Anşin, R., Özkan, Z.C., Eminağaoğlu, Ö., 2000. Artvin Atila (Hatilla) Vadisi Milli Parkının vejetasyon yapısına genel bir bakış. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 1(1): 59-71.
Arriaza, M., Ortega, J.F.C., Medueno, J.A.C., Aviles, P.R., 2004. Assesing the visual quality of rural landscapes. Landscape and Urban Planning, 69 (1): 115 125.
Bell, S., 2004. Elements of visual design in the landscape. 2nd edn., Spon Press, London and New York.
Bovill, C., 1996. Fractal Geometry in Architecture and Design. Birkhauser, Boston.
Bulut, Z., Yılmaz H., 2009. Determination of waterscape beauties through visual quality assessment method. Environmental Monitoring and Assessment, 154: 459-468.
Chon, J., Shafer C.S., 2009. Aesthetic responses to urban greenway trail environments. Landscape Research, 34 (1): 83-104.
Clay, G.R., Daniel, T.C., 2000. Scenic landscape assessment: the effects of land management jurisdiction on public perception of scenic beauty. Landscape and Urban Planning, 49 (1-2): 1-13.
Clay, G.R., Smidt, R.K., 2004. Assessing the validity and reliability of descriptor variables used in scenic highway analysis. Landscape and Urban Planning, 66: 239255.
Cooper, J., Oskrochi, R., 2008. Fractal analysis of street vistas: a potential tool for assessing levels of visual variety in everyday street scenes, Environment and Planning B: Planning and Design, 35: 349 363.
Cooper J., Watkinson, D., Oskrochi, R., 2010. Fractal analysis and perception of visual quality in everyday street vistas. Environment and Planning B: Planning and Design, 37: 808-822.
Daniel, T.C., 2001. Whiter scenic beauty? Visual landscape quality assessment in the 21st century. Landscape Urban and Planning, 54: 267281.
Dramstad, W.E., Tveit, M.S., Fjellstad, W.J., Fry G.L.A., 2006. Relationships between visual landscape preferences and map-based indicators of landscape structure. Landscape and Urban Planning, 78(4): 465-474.
Ediz, Ö., Çağdaş, G., 2005. Mimari tasarımda fraktal kurguya dayalı üretken bir yaklaşım. İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama, Tasarım, 4(1): 71-83.
Erkuş, A., 2012. Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştitme I: Temel Kavramlar ve İşlemler. Pegem Akademi, Ankara.
Eroğlu, E., 2012. Dağlık alan yol koridorlarında peyzaj karakterini belirleyen doğal bitki kompozisyonlarının tanımlanması; ataköy-sultanmurat-uzungöl yol güzergâhı örneği. Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Eroğlu, E., Acar, C., 2011. Visual landscape character of oriental spruce (Picea orientalis (L.) LINK.) mountain forests in Turkey. Journal of Environmental Engineering and Landscape Managment, 19(3): 189-197.
Fudge, R.S., 2001. Imagination and the science-based aesthetic appreciation of unscenic nature. The Journal of Aesthetics and Art Critism, 59(3): 275-285.
Gobster, P.H., 1999. An ecological aesthetic for forest landscape management. Landscape Journal, 18: 54-64.
Gül, A.U., 1998. Ormancılıkta görsel kalite kavramı. Karadeniz Teknik Üniversitesi GüzYarıyılı Seminerleri, KTÜ Orman Fakültesi Seminer Serisi No:5, 90-96.
Hagerhall, C.M., Purcell, T., Taylor, R., 2004. Fractal dimension of landscape silhouette outlines as a predictor of landscape preference. Journal of Environmental Psychology, 24: 247255.
Herbert, J.F., Cameron J.L., Matthew W.D., 1999. Is there meaning in fractal analysis?. Complexity International,6, http://www.complexity.org.au/ci_louise/vol06/jelinek/jel inek. html. Erişim: 08.02.2013.
Karaer, F., Terzioğlu, S., 2012. Hatila vadisi milli parkı uzun devreli gelişme planı. Analitik Etüt Raporu, Ortadoğu Ormancılık Proje Etüt ve Müşavirlik Ticaret A.Ş. (ODOPEM), Ankara.
Kearney, A.R., Bradley, G.A., 2011. The effects of viewer attributes on preference for forest scenes: contributions of attitudes, knowledge, demographic factors, and stakeholder group membership. Environment and Behavior, 43(2): 147 181.
Kim, N.H., Kang, H.H., 2009. The aesthetic evaluation of coastal landscape. KSCE Journal of Civil Engineering, 13 (2): 65-74.
Krause, C.L., 2001. Our visual landscape: managing the landscape under special consideration of visual aspects. Landscape and Urban Planing, 54(1-2): 239-254.
Kuter, N., 2008. Ilgaz Dağı Milli Parkının orman peyzajı ve estetiği açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1): 36-47.
Mandelbrot, B.B., 1983. The fractal geometry of nature. W.H. Freeman and Company, New York, USA.
Matthews, P., 2002. Scientific knowledge and aesthetic appreciation of nature. The Journal of Aesthetics and Art Critisim, 60(1): 37-48.
Matthies, P. L., Briegel, R., Schüpbach, B., Junge, X., 2010. Aesthetic perefence for a Swiss alpine landscape: the ımpact of different agricultural land-use with different biodiversity. Landscape and Urban Planning, 98: 99-109.
Meitner M.J., 2004. Scenic beauty of river views in the grand canyon: relating perceptual judgments to locations. Landscape and Urban Planning, 68: 3-13.
MP, 2014. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hatila Vadisi Milli Parkı. http://www.milliparklar.gov.tr/mp/hatilavadisi/index.ht m, Erişim: 10.09.2014.
Ode, A., Hagerhall, C.M., Sang, N., 2010. Analysing visual landscape complexity: theory and application. Landscape Research, 35(1): 111-131.
Özgüç Erdönmez, İ.M., Çağlayan Kaptanoğlu, A.Y., 2008. Peyzajın estetiği ve görsel kalite değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Dergisi, B, 58(1): 39-50.
Pihel, J., 2011. Human preference and fractal dimension: a ınvestigation in the possible connection between fractal dimension and preference in human judgment of swedish pastoral landscapes. Sjalvstandigt arbete vid LTJ-fakulteten, SLU, Alnarp, Swedish.
Purcell, T., Peron, E., Berto, R., 2001. Why do preference differ between scene types?. Environment and Behaviour, 33(1): 93 106.
Rogge, E., Nevens, F., Gulinck, H. 2007. Perception of rural landscapes in flanders: looking beyond aesthetics. Landscape and Urban Planning, 82 (4): 159-174.
Sarı, D., 2013. Kayalık habitatların peyzaj değerlendirmesi üzerine bir araştırma: Hatila Vadisi Milli Parkı (Artvin) örneği. Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Sevenant, M., Antrop, M., 2009. Cognitive attributes and aesthetic preferences in assessment and differentiation of landscapes. Journal of Environmental Management, 90(9): 2889-2899.
Sheppard, S.R.J., 2004. Visual analysis of forest landscapes. Forest Landscape, 168: 1 11.
Skrivanova, Z., Kalivoda O., 2010. Perception and assessment of landscape aesthetic values in The Czech Republic- a literatüre review. Landscape Studies, 3: 211-220.
Spehar, B., Clifford, C. W. G., Newell, B. R., Taylor, R. P., 2003. Universal aesthetic of fractals. Computersand Graphics, 27: 813-820.
Strumse, E., 1996. Demographic differences in the visual preferences for agrarian landscape in western Norway. Journal of Environmental Psychology, 16: 17-31.
Taylor, R.P., 2006. Reduction of physiological stress using fractal art and architecture. Leanardo, 39 (3): 245-251.
Taylor, R.P., Micolich, A. P., Jonas, D., 1999. Fractal analysis of pollock's drip paintings. Nature, 399: 422.
TruSoft, 2004. Benoit 1.3. http://www.trusoft.netmegs.com/. Erişim: 10.12.2010.
Tveit, M.S., 2009. Indicators of visual scale as predictors of landscape preference; a comparison between groups. Journal of Environmental Management, 90 (9): 28822888.
Tzanakou, E.M., 2000. Supervised and Unsupervised Pattern Recognition. CRC Press, LLC.
Ulrich, R.S., 1986. Human responses to vegetation and landscapes. Landscape and Urban Planning, 13: 2944.
Val, G.F., Atauri, J.A., Lucio, J.V., 2006. Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indices: a test study in mediterranean climate landscapes. Landscape and Urban Planing, 77: 393 407.
Van den Berg, A.E., Vlek, C.A.J., Coeterier, J.F., 1998. Group differences in the aesthetic evaluation of nature development plans: a multilevel approach. Journal of Environmental Psychology, 18(2):141 157.
Zhang, H., Lin, S.H., 2011. Affective appraisal of residents and visual elements in the neighborhood: a case study in an established suburban community. Landscape and Urban Planning, 101(1):11-21.
Zhao J., Luo P., Wang R., Cai Y., 2013. Correlations between aesthetic preferences of river and landscape characters. Journal of Environmental Engineering and Landscpae Managment, 21 (2): 123-132.

APA	SARI D, Karaşah B (2015). Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. , 65 - 74.
Chicago	SARI Derya,Karaşah Banu Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. (2015): 65 - 74.
MLA	SARI Derya,Karaşah Banu Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. , 2015, ss.65 - 74.
AMA	SARI D,Karaşah B Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. . 2015; 65 - 74.
Vancouver	SARI D,Karaşah B Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. . 2015; 65 - 74.
IEEE	SARI D,Karaşah B "Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma." , ss.65 - 74, 2015.
ISNAD	SARI, Derya - Karaşah, Banu. "Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma". (2015), 65-74.

APA	SARI D, Karaşah B (2015). Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Forestry, 16(1), 65 - 74.
Chicago	SARI Derya,Karaşah Banu Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Forestry 16, no.1 (2015): 65 - 74.
MLA	SARI Derya,Karaşah Banu Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Forestry, vol.16, no.1, 2015, ss.65 - 74.
AMA	SARI D,Karaşah B Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Forestry. 2015; 16(1): 65 - 74.
Vancouver	SARI D,Karaşah B Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Forestry. 2015; 16(1): 65 - 74.
IEEE	SARI D,Karaşah B "Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma." Turkish Journal of Forestry, 16, ss.65 - 74, 2015.
ISNAD	SARI, Derya - Karaşah, Banu. "Hatila Vadisi Milli Parkı'nda (Artvin) yer alan farklı vejetasyon tiplerinin görsel değerlendirmesi üzerine bir çalışma". Turkish Journal of Forestry 16/1 (2015), 65-74.