Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi

Çalışkan, Hüseyin; TANGÜLÜ, Zafer; SEVER, Saliha

Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi

Hüseyin ÇALIŞKAN, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Zafer TANGÜLÜ, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Saliha SEVER (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, Türkiye)

Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi

1 1

Yıl: 2015 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 99 - 132 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmada Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeği nin geliştirilmesi ve ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin araç-gereç yeterlik seviyelerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizleri 426, doğ- rulayıcı faktör analizleri 138, test-tekrar test güvenirlik analizleri 49 ve durum tespiti için yapılan analizler ise 210 ortaokul öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %50.97sini açıklayan, 20 madde ve dört faktörden oluşan bir ölçme aracı elde edilmiştir. Ölçek maddelerinin faktör yükleri .38 ile .83 arasında değiştiği, madde toplam korelasyonlarının ise .23 ile .57 arasında olduğu ve %27lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki farkların anlamlı olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin bütünü için hesaplanan iç tutarlılık güvenirlik katsayısının .86 olduğu ve test-tekrar test güvenirlik analizi sonucunda ise ölçeğin genel toplam puan korelasyonunun .95; birinci faktör için .87, ikinci faktör için .84, üçüncü faktör için .87 ve dördüncü faktör için ise .89 olduğu saptanmıştır. Gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ki-kare modelinin uyumu χ2=268.88, df=161(χ2/df =1.67) olduğu, uyum indekslerinden RMSEA .06, GFI .90, AGFI .86, TLI .91, CFI .92 ve IFI ise .92 olduğu hesaplanmış ve modelin kabul edilebilir bir uyuma sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca geliştirilen ölçekle yapılan ölçümler sonucunda ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin araç-gereç yeterlik seviyelerinin iyi seviyede olduğu; cinsiyete göre herhangi bir farklılığın olmadığı; sınıf seviyesine göre ise 7. sınıflar aleyhine anlamlı farklılaşmanın olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Development of Social Studies Lesson Instruments Efficacy Scale and Investigation of Elementary School Students Situations

Öz:

The aim of the study is to develop Social Studies Lesson In-struments Efficacy Scale and to determine elementary school stu-dents efficacy levels according to different variables. Descriptive survey research design is used in this study. The sample of this study is composed of 426 elementary school students for exploratory factor analysis, 138 elementary school students for confirmatory factor analysis, 49 elementary school students for test-retest reliability analysis and 210 elementary school students for descriptive analysis. The results of exploratory factor analysis revealed an assessment instrument explaining 50.97 percent of total variance and forming 20 items and 4 factors is attained. It is determined that factor loadings of scale items range between .38 and .83, item-total correlations are between .23 and .57 and 27 percent of difference between subgroup and supergroup averages are significant. It is determined that internal consistency reliability co-efficient calculated for the whole scale is .86 and total point correlation of scale is .95 in the result of test-retest reliability analysis; the first factor is .87, the second factor is .84, the third factor is .87 and the fourth factor is .89. It is determined that the fit of chi-square model in consequence of confirmatory factor analysis is χ2=268.88, df=161(χ2/df=1.67) fit index is calculated RMSEA .06, GFI .90, AGFI .86, TLI .91, CFI .92, IFI .92 and model has acceptable fit. It is also determined that elementary school students efficacy levels in social studies lesson instruments are good, there is no difference according to gender, and there is significant difference to the detriment of seventh grade according to class level.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alkan, C., Deryakulu, D. ve Şimşek, N. (1987). Eğitim teknolojisi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55(4), 584-594.
Çelik, L. (2007). Öğretim materyallerinin hazırlanması ve seçimi. Ö. Demirel, (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (29-68). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Dias, B. L. ve Atkinson, S. (2001). Technology integration: Best practiceswhere do teachers stand? International Electronic Journal for Leadership in Learning, 5(11), 11 Ekim 2014 http://iejll.synergiesprairies.ca/iejll/index.php/ijll/article/view/50 3/165.
Dunn, R. S. ve Dunn, K. (2002). The Dunn and Dunn learning styles model of instruction. 3 Temmuz 2014, http://wps.prenhall.com/wps/media/objects/863/884633/Volume _medialib /dunn.pdf
Fidan, N. K. (2008). İlköğretimde araç gereç kullanımına ilişkin öğ- retmen görüşleri, Kurumsal Eğitimbilim, 1(1), 48-61.
Gardner, H. (2006). Eğitimli akıl-olayların ve standart testlerin ötesinde, her çocuğun hak ettiği eğitim sistemi. (Ö. Akbaş, Çev.).
İstanbul: Morpa Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1 Eylül 2000)
Genç, M. (2012). Aday öğretmenlerin ders araç gereçlerini kullanma durumları üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 347-355.
Gerbing D. W. ve Anderson J. C. (1993). Monte Carlo evaluations of the goodness-of-fit indices for structural equation models. K. A. Bollen ve J. S. Long, (Ed.), Testing structural equation models içinde (40-65). Newbury Park, CA: Sage.
Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
Hutcheson, G. ve Sofroniou, N. (1999). The multivariate social scientist: Introductory statistics using generalized linear models. Thous and Oaks, CA: Sage Publications.
Karaca, F. (2011). İlköğretim öğretmenleri derslerinde ne tür öğretim araç ve gereçleri kullanmaktadır? Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 131-148.
Karataş, S. ve Yapıcı, M. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinin işlenişi ve uygulama örnekleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 311-325.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kayış, A. (2006). Güvenirlik analizi. S. Kalayci, (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. baskı) içinde (403-419). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kazu, H. ve Yeşilyurt, E. (2008). Öğretmenlerin öğretim araç-gereçlerini kullanım amaçları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 175-188.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge. Özdamar, K. (1997). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Paykoç, F. (1991). Tarih öğretimi. Eskişehir: A.Ü. Açık öğretim Fakültesi Yayınları.
Rıza, E. T. (1990). Eğitimde yöntemler teknolojisi. İzmir: Karınca Matbaası.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. baskı). Londra: Pearson Education. Inc.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
Ulusoy, K. ve Gülüm, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanma durumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 85-99.
Welton, D. A. ve Mallan, J. T. (1999). Children and their world strategies for teaching social studies. Boston: Houghton Mifflin Co.
Yalın, H. İ. (1997). Eğitim teknolojisi öğretim tasarımı. Ankara: Pegem Yayınevi.
Yalın, H. İ. (2007). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Yalın, H. İ. (2008). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (20. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yaşar, Ş. (2005). Öğretimde araç ve gereç kullanımı. M. Gültekin, (Ed.), Öğretimde planlama ve değerlendirme içinde (143-160). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Yazar, İ. (2013). Öğretim yöntemleri ve materyal geliştirme ders notları. 4 Eylül 2014, http://web.deu.edu.tr/ilyas/Courses/otmg/OTMT.pdf.
Yazıcı, K. (2006). Sosyal bilgilerde kullanılan görsel araçlar: Haritalar-küreler, resimler, tablolar ve grafikler. Selçuk Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 651-662.
Yeşiltaş, E. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde öğretim materyalleri ve teknolojileri. M. Safran, (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (225-241). Ankara: Pegem Akademi.
Şimşek, N. (2002). Derste eğitim teknolojisi kullanımı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.

APA	Çalışkan H, TANGÜLÜ Z, SEVER S (2015). Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. , 99 - 132.
Chicago	Çalışkan Hüseyin,TANGÜLÜ Zafer,SEVER Saliha Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. (2015): 99 - 132.
MLA	Çalışkan Hüseyin,TANGÜLÜ Zafer,SEVER Saliha Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. , 2015, ss.99 - 132.
AMA	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. . 2015; 99 - 132.
Vancouver	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. . 2015; 99 - 132.
IEEE	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S "Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi." , ss.99 - 132, 2015.
ISNAD	Çalışkan, Hüseyin vd. "Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi". (2015), 99-132.

APA	Çalışkan H, TANGÜLÜ Z, SEVER S (2015). Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 99 - 132.
Chicago	Çalışkan Hüseyin,TANGÜLÜ Zafer,SEVER Saliha Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 5, no.1 (2015): 99 - 132.
MLA	Çalışkan Hüseyin,TANGÜLÜ Zafer,SEVER Saliha Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, vol.5, no.1, 2015, ss.99 - 132.
AMA	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2015; 5(1): 99 - 132.
Vancouver	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2015; 5(1): 99 - 132.
IEEE	Çalışkan H,TANGÜLÜ Z,SEVER S "Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi." Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5, ss.99 - 132, 2015.
ISNAD	Çalışkan, Hüseyin vd. "Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Araç-Gereç Yeterlikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Durumlarının İncelenmesi". Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 5/1 (2015), 99-132.