TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)

AKAN, Yusuf; KANCA, Osman Cenk

TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)

Yusuf AKAN, (Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Erzurum, Türkiye)

Osman Cenk KANCA (Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Kars, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

9 2

Yıl: 2015 Cilt: 33 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)

Öz:

Dış borç, Türkiye gibi gelişmekteolan ülke ekonomileri için en önemlimakroiktisadiproblemlerdenbirisidurumundadır.Bu çalışmada, dış borç,ekonomik büyüme ve enflasyon ilişkisiTü rkiye ekonomisi özelinde irdelenmiştir. Budoğrultuda 1980 2013 dönemi için söz konusuveriler, VAR tekniği kapsamında ADF birim kökanalizi, Granger nedensellik testi, Varyansa yr ı ştırması ve Etki - Tepki fonksiyonları yardımı ileanaliz edilmiştir. Araştırma sonuçları, Türkiyede ekonomikbüyümedenenflasyonvedışborçlanmaya doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu, büyüme oranındaki bir şokundışborçlar üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğunu ortayaçıkarmıştır. Varyans ayrıştırmasına aitsonuçlarise,dışborçlardakiherhangibirdeğişmenin enflasyon oranı üzerinde anlamlı biretk ide bulunduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

THE RELATIONSHIP BETWEEN EXTERNAL DEBT, ECONOMIC GROWTH AND INFLATION IN TURKEY: VAR APPROACH (1980-2013)

Öz:

External debt is one of themostimportantmacroeconomicproblemsfortheeconomiesofdeveloping countries such as Turkey. Inthis study,the relationship betweenexternal debt,economic growth and inflation is examined specificto Turkey's economy. Accordingly, the da ta for theperiod of 1980 - 2013a re analyzed using the ADFunitroot,Grangercausalitytest, variancedecomposition and impulse - response functions inthescopeofVARtechnique.Researchresultsrevealthatthereisaunidirectionalcausalrelationship fro m economic growth in Turkey toinflation and external debt, a shock in the rate ofgrowth has also a strong impact on foreign debt.The results for the variance decomposition indicatethatanychangein theexternaldebthasasignificant effect on the inf lation rate.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abdelhadi, S.A. (2013), External Debt and Economic Growth: Case of Jordan (1990-2011), Journal of Economics and Sustainable Development, 4(18), 26-33. Abdullahi, Y.Z., H.M. Aliero, M. Abdullahi (2013), Analysis of the Relationship between External Debt Economic Growth in Nigeria, Interdisciplinary Review of Economics and Management, 3(1), 1-11 Abu Bakar, N., H. Sallahuddin (2008), Empirical Evaluation on External Debt of Malaysia, International Business & Economics Research Journal, 7(2), 95-108. Adıyaman, T.A. (2006), Dış Borçlarımız ve Ekonomik Etkileri, Sayıştay Dergisi, 62, 1-45 Akan, Y., İ. Arslan, S. Kaynak (2008), Türkiyede Ekonomik İstikrarı Sağlamada Maliye Politikası Uygulamaları, Sosyo-Ekonomi Dergisi, Ocak-Haziran, 107-116. Alfredo, S., I. Francisco (2004), Debt and Economic Growth in Developing and Industrial Countries, Working Papers, 34. Atique, R., K. Malik (2012), Impact of Domestic and External Debt on the Economic Growth of Pakistan, World Applied Sciences Journal, 20(1), 120-129. Barışık, S., F. Kesikoğlu (2006), Türkiyede Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61(4), 59-82. Bilginoğlu, M.A., A. Aysu (2008), Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31, 1-23. Clements, B., R. Bhattacharya, T.Q. Nguyen (2003), External Debt, Public Investment, and Growth in Low-Income Countries, IMF Working Paper, 3(249), 1-24. Çekerol, K., H. Gürbüz (2004), Reel Döviz Kuru Değişimleri ile Sektörel Dış Ticaret Fiyatları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki, http:/www.econturk.org/turkiye Ekonomisi/odtu_kamil. pdf, 20.12.2010, 3. Çelik, S., T. Direkci (2013), Türkiyede 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (19912010), International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 111-135. Çevik, N.K., M. Cural (2013), İç Borçlanma, Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, 165, 115- 139. Çiçek, H., S. Gözegir, Ç. Emre (2010), Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (19902009), C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 141-156. Çoban, O., N. Doğanalp ve D. Uysal (2008), Türkiyede Kamu İç Borçlanmasının Makro Ekonomik Etkileri, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/Dergi, 245-255. Çöğürcü, İ., O. Çoban (2011), Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980- 2009), KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 133-149. Duran, M. (1996), Kamu Finansman Açıklarının Optimal Finansmanı, 10.Türkiye Maliye Sempozyumu, Kamu Kesimi Finansman Açıkları, No:80, İstanbul: İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Yayınları. Eğilmez, M., E. Kumcu (2006), Ekonomi Politikası, Teori ve Türkiye Uygulaması, İstanbul: Remzi Kitabevi. Ezeabasili, V.N. (2006), Nigeria External Debt: Past, Present and Future, The Certified National Accountant, 14(1) 25-43. Ezeabasili, V.N., O.I. Hamilton, J.N. Mojekvu (2011), Nigerias External Debt and Economic Growth: An Error Correction Approach, International Journal of Business and Management, 6(5), 156-170. Frimpong, J.M., E.F. Oteng-Abayie (2006), The Impact of External Debt on Economic Growth in Ghana: a Cointegration Analysis, Journal of Science and Technology, 26(3), 122- 131. Geiger, L.T. (1990), Debt and Economic Development in Latin America, The Journal of Developing Areas, 24, 181-194. Glasberg, D.S., K.B. Ward (1993), Foreign Debt and Economic Growth in the World System, World Development, 74(4), 703-719. Green, J., D. Villaneva (1991), Private Investment in Developing Countries, IMF Staff Papers, 38, 33-58. Herekman, A. (1996), Kamu Maliyesi (Devlet Faaliyetleri ve Finansman Teknikleri), Cilt 1, Ankara: Sevinç Matbaası. Karagöl, E. (2002), The Causality Analysis of External Debt Service and GNP: The Case of Turkey, Central Bank Review, 1, 39-64. Karagöl, E.T. (2010), Geçmişten Günümüze Türkiyede Dış Borçlar, Siyaset, Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı, Ağustos, 1-32. Karagöz, K. (2007), Türkiyede Dış Borçlanmanın Nedenleri ve Ekonometrik Bir Değerlendirme, Sayıştay Dergisi, 66-67, 99-110. Kumar, V., P.L. Robert, N.G. John (1995), Aggregate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures, International Journal of Forecasting Elsevier,11(3), 361-377. Lin, S., K. Sosin (2001), Foreign Debt and Economic Growth, Economics of Transition, 9(3), 635-655. Lovrinovic, I., M. Benazic (2004), A VAR Analysis of Monetary Transmission Mechanism in the European Union, Zagreb International Review of Economics-Business, 7(2), 27- 42. Ndungu, S.N. (1998), Dynamic Impact of External Debt Accumulation on Private Investment and Growth Africa, IMF Working Paper, New York: IMF. Opuş, S. (2002), Dış Borçlanmanın Sınırı ve Türkiye, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, 183-206. Osinubi, T.S. ve O.E. Olaleru (2006), Budget Deficits, External Debt and Economic Growth in Nigeria, Applied Econometrics and International Development, 6(3), 159-185. Özgen, F. B. ve B. Güloglu (2004), Türkiye'de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği ile Analizi, METU Studies in Development, 3, 93-114. Patenio, J.A.S., A. Tan-Cruz (2007), Economic Growth and External Debt Servicing of the Philippines: 1981-2005, 10th National Convention on Statistics (NCS). Pattillo, C., H. Pairson, L. Ricci (2004), What are the Channels through which External Debt Affects Growth?, IMF Working Paper, New York: IMF, 15, 1-33. Pehlivan, O. (2004), Kamu Maliyesi, Trabzon: Derya Kitabevi. Sevüttekin, M., M. Nargeleçekenler (2010), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Ankara: Nobel Yayınevi. Sims, C.A. (1980), Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48, 1-48. Stock, J. H. ve M. W. Watson (2001), Vector Autoregressions (VARs), Journal of Economic Perspectives, 15(4), 101-115. Sulaiman, L.A., B.A. Azeez (2012), Effect of External Debt on Economic Growth of Nigeria, Journal of Economics and Sustainable Development, 3(8), 71-79. Tandırcıoğlu, H. (2000), Türkiyede Dış Borç Sorunu, Dış Borçların Sürdürülebilirliği ve Dış Borçların Sınırlandırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 260-284. Tarı, R. (2010), Ekonometri, (6. Baskı), Kocaeli: Umuttepe Yayınları. T.C. Maliye Bakanlığı Yıllık Ekonomik Rapor (2012), www.hazine.gov.tr. Türk, İ. (1992), Kamu Maliyesi, 1. Baskı, Ankara: Turan Kitabevi Uluatam, Ö. (1991), Kamu Maliyesi, Ankara: Savaş Kitabevi. Ulusoy, A. (2006), Maliye Politikası, Trabzon: Üçyol Kitabevi. Ulusoy, A., M. Cural (2006), Türkiyede 1980 Sonrası Dönemde İç Borçların Sürdürülebilirliği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 121. Ulusoy, A. ve F. H. Erdem (2014), İç Borçlanma ve Enflasyon Etkileşimi: Türkiye Örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22, 122-135. Ulusoy, A., Y. Küçükkale (1996), Türkiyede Dış Borçların İktisadi Büyüme ve Enflasyon Üzerine Etkisi, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 7(21), 13-25. Uysal, Y. (2007), Türkiyede Enflasyon: Sektörel Kaynakları ve İç Ticaret Hadleri, Finans Politik& Ekonomik Yorumlar, 44(508), 21-34. Uysal, D., H. Özer, M. Mucuk (2009), Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1965-2007), Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 161-178. Ülgen, G. (2005), Türkiyede Dış Borcun Sürdürülebilirliği, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1), 19-34. Yamak, R., A. Korkmaz (2005), Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 11-29. Yamak, R., B. Tanrıöver (2009), Faiz Oranı, Getiri Farkı ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği (1990-2006), Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 43-58. Yaşa, M. (1971), Devlet Borçları, (2. Baskı), İstanbul: Sermet Matbaası. Warner, A.M. (1992), Did the Debt Crisis Cause the Investment Crisis?, Quarterly Journal of Economics, 107(4),1161-1186. Were, M. (2001), The Impact of External Debt on Economic Growth in Kenya: An Empirical Assessment, UNU-WIDER Research, 116.

APA	AKAN Y, KANCA O (2015). TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). , 1 - 22.
Chicago	AKAN Yusuf,KANCA Osman Cenk TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). (2015): 1 - 22.
MLA	AKAN Yusuf,KANCA Osman Cenk TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). , 2015, ss.1 - 22.
AMA	AKAN Y,KANCA O TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). . 2015; 1 - 22.
Vancouver	AKAN Y,KANCA O TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). . 2015; 1 - 22.
IEEE	AKAN Y,KANCA O "TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)." , ss.1 - 22, 2015.
ISNAD	AKAN, Yusuf - KANCA, Osman Cenk. "TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)". (2015), 1-22.

APA	AKAN Y, KANCA O (2015). TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(3), 1 - 22.
Chicago	AKAN Yusuf,KANCA Osman Cenk TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 33, no.3 (2015): 1 - 22.
MLA	AKAN Yusuf,KANCA Osman Cenk TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.33, no.3, 2015, ss.1 - 22.
AMA	AKAN Y,KANCA O TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015; 33(3): 1 - 22.
Vancouver	AKAN Y,KANCA O TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015; 33(3): 1 - 22.
IEEE	AKAN Y,KANCA O "TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, ss.1 - 22, 2015.
ISNAD	AKAN, Yusuf - KANCA, Osman Cenk. "TÜRKİYE'DE DIŞ BORÇLANMA, BÜYÜME VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: VAR YAKLAŞIMI (1980-2013)". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 33/3 (2015), 1-22.