Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları

Tan, Mehtap; Gozum, Sebahat

Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları

Sebahat GÖZÜM, (Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye)

Mehtap TAN (Girilmedi)

Geriatri

41 0

Yıl: 2003 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 14 - 21 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları

Öz:

Birinci basamak sağlık hizmetleri ve burada çalışan sağlık personeli sağlığın her düzeyindeki yaşlıya bakım vermekle yükümlüdür. Yaşlıların sağlık bakım kalitesinin geliştirilmesi yaşlılarla çalışan sağlık personelinin bilgi, tutum ve davranışlarına bağlıdır. Bu çalışma Erzurum'da birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi, görüş ve uygulamalarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı nitelikteki bu araştırmanın verileri Haziran 2002'de toplanmıştır. Erzurum merkezindeki sağlık ocaklarında çalışan sağlık personeli (doktor, hemşire/sağlık memuru ve ebe) araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş, ancak ulaşılabilen ve eksiksiz veri sağlayan 130 (%65.7) kişinin verileri değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan soru formu kullanılmıştır. Soru formunda birinci basamaktaki sağlık personelinin yaşlı sağlığı ve bakımına ilişkin olarak yapması gereken/beklenen görevlerin her biri için dört soru sorulmuştur. Her bir görev için bilgiyi ölçen birinci soru "Yasaya göre bu sizin göreviniz mi?", görüşü ölçen ikinci soru " Göreviniz olmalı mı?", uygulamayı ölçen üçüncü soru "Bu görevi uyguluyor musunuz?" sorulmuştur. Her bir görevin dördüncü sorusu sağlık personelinin ilerde bu görevi yapmaya ilişkin görüşünü değerlendirmek amacıyla sorulmuştur. Veriler SPSS -10 programında frekans dağılımı ve ki-kare analiziyle değerlendirilmiştir. Yaşlı bireylerin sağlık bakımı için sıralanan görevlerin bilinme oranı %26.2 ile %63.8 arasında bulunmuştur. "Yaşlı bireylerin evde bakımını yapmak" en az bilinen (%26.2), uygulanan (%17.7), benimsenen (%10) ve ilerde olması istenen (%32.3) görevdir. En az bilinen, uygulanan, benimsenen ve ilerde yapılması istenen diğer görevler "sağlıklı yaşlı bireyin sağlık bakımı", "hasta yaşlı bireyin bakımı", "yaşlı bireylerin tespitini yapmak" ve "yaşlılara ilişkin sağlık ölçütlerini değerlendirmek"tir. "Yaşlı bireylerin sağlık eğitimini yapmak" en fazla bilinen (%63.8), uygulanan (%62.3), benimsenen (%80.8) ve ileride olması istenen (%73.1) görevdir. Bunu takiben en fazla bilinen görevin (%62.3) "yaşlı bireylerin sağlığını korumak" ve en fazla uygulanan (%59.2) görevin ise "yaşlı bireylerin acil bakımını yapmak" olduğu belirlenmiştir. Sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin görevlerini bilme ve uygulama oranlarının ilerde bu görevleri yapmaya ilişkin görüşlerine oranla düşük olduğu saptanmıştır. Yaşlı bakımına ilişkin görevleri en fazla doktor grubu uygulamakta ve ilerde uygulamayı istemektedir. Yaşlı bakım hizmeti vermesi beklenen sağlık personelinin yaşlı sağlığı ve bakımına ilişkin geleneksel sağlık hizmeti anlayışının değiştirilmesi ve konuyla ilgili bilgisi, duyarlılığı ve motivasyonunun arttırılması gerekir.

Anahtar Kelime: Sağlık personeli Birinci basamak sağlık hizmetleri Yaşlı Anketler Bilgi, Tavırlar, Pratik

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Knowledge, opinions and applications of primary health care staff on elderly care

Öz:

Primary health care services and health staff working here are obliged to take care of the elder in every age. The development of the care quality of the elder mainly depends on the knowledge, attitude and behaviors of the staff working with elder. This study has been conducted to evaluate knowledge, opinions and applications of the primary health care staff on elderly care in Erzurum. The determining data of the present study have been collected on July 2002. The health staff working in the Health Centers in Erzurum (general practitioners, nurse, midwife, health civil servants) constitutes the focal point of the study. We aimed toreach the whole data in the study but only 130 person (65.7%) with full data have been included in the study. As a means of collecting data the question forms prepared by the researchers have been used. In the question form, four questions for each task to be fulfilled by the primary health care staff have been asked on elder health and care. The first question to evaluate the knowledge for each task was "Is it your duty according to the law?" the second question was "Should it be your duty?", and the third question was "Do you apply this duty?" The fourth question of each task has been asked to evaluate the opinions on fulfilling this task of the health staff in the future. The data have been evaluated by using frequency distribution and chi-square analysis in SPSS program. The rate of the tasks answered correctly on elder care was between 26.2% and 63.8%. The least known was "To take care of elder at home" as 26.2%, 17.7% was the rate applied, accepted rate as 10%, and 32.3% was the task of future. The other tasks of least known, applied, accepted and wanted to fulfill in the future were as "The health care of healthy elder individual", "The care of sick elder", "Determining the elder population" and "Evaluating the health criteria of elder population". The most widely known was "To give health education to elder" (63.8%), (62.3%) applied, (80.8%) accepted, and 73.1 % was the future expectation. Following, it has been determined that the most widely known task was "To protect the health of elder" (62.3%) and the most widely applied task was "To give emergency care of the elder". It has been concluded that the rates of knowing and applying the tasks on elder care of the health staff were lower than the opinions on fulfilling these tasks in the future. The tasks on elder care have been applied and had a desire to do in the future mostly by general practitioners. It is necessary that the health staff who are expected to give elder health care should change the traditional health care thought and should at the same time increase their knowledge, sensitivity and motivation.

Anahtar Kelime: Questionnaires Knowledge, Attitudes, Practice Health Personnel Primary Health Care Aged

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akdemir N, Hemşirelik bakımı. In: Kutsal YG, Çakmakçı M, Ünal S (Eds). Geriatri,. Hekimler Birliği Yayını, Ankara, 1997,117-145.
2. Aksakoğlu G. Sağlıkta Araştırma Teknikleri ve Analiz Yöntemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlük Matbaası, Yayın No:09.0100.0000.000/DK .01.042. 2001 ;252, İzmir
3. Birchfield PC. Elder health, In: Stanhope M. Lancaster J, Community Health Nursing-Promoting Health of Aggregates, Family and Individuals,Fourth Edition,: Mosby, 1996
4. Büyükcoşkun A. Yaşlılık sorunları ve hemşirelik bakımı. Erefe İ (Ed.)Halk Sağlığı Hemşireliği El Kitabı, Birlik Ofset Matbaası, İstanbul 1998, 170-183
5. Cora VL. Elder health. In: Lundy KS, Janes S, Community Health Nursing-Caring for the Public's Health. Jones and Bartlett Publishers. Sudbury, Massachusetts, 2001, 792-835
6. Devlet İstatistik Enstitüsü. Türkiye Nüfusu Demografik Yapısı ve Gelişimi: 21.yy ortasına kadar projeksiyonlar. No: 1839, 1995 DİE, Ankara
7. Emiroğlu V. Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. Genişletilmiş İkinci Baskı, Şafak Matbaacılık, 1995, Ankara
8. Enç N, Kavlak Z. Batmaz M. Kritik durumda olan yaşlı hastaların bakımında hemşirelerin tutumları, Hemşirelik Bülteni, 1993;VII(28):81-85
9. Genelge (29-08-2002) Yaşlıların Sağlığı, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
10. Gözüm S. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde yaşlı bakımı . l .Ulusal Geriatri Kongresi Kitabı, 2002:103-105.
11. Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönerge, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2001, Ankara
12. Sağlıklı Yaşlanma: Sempozyum Kitabı, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu. 1992, Ankara
13. Spradley BW. Health of the Elderly, In; Community Health Nursing,Third Edition, 1990: 587-623
14. Turaman C. Yaşlı sağlığı hizmetlerinin birinci basamakta planlanması. Geriatri, 2001 ;4(1):22-27
15. Ulusal Sağlık Politikası, Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. Ankara, 1993
16. Ünlüoğlu İ, Saatçi E,Bozdemir N- Sağlık mevzuatımızda evde bakım. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı. 1998: 95-100
17. Wade S. Promoting quality of car efor older people; developing positive attitudes to working with older people, Journal of Nursing Management, 1999;7(l):339-347.
18. Yaşlılık. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Basımevi, 1998, Ankara
19. 21. Yüzyılda Herkes İçin Sağlık. BMS Matbaacılık, Ankara, 2000

APA	Gozum S, Tan M (2003). Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. , 14 - 21.
Chicago	Gozum Sebahat,Tan Mehtap Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. (2003): 14 - 21.
MLA	Gozum Sebahat,Tan Mehtap Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. , 2003, ss.14 - 21.
AMA	Gozum S,Tan M Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. . 2003; 14 - 21.
Vancouver	Gozum S,Tan M Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. . 2003; 14 - 21.
IEEE	Gozum S,Tan M "Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları." , ss.14 - 21, 2003.
ISNAD	Gozum, Sebahat - Tan, Mehtap. "Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları". (2003), 14-21.

APA	Gozum S, Tan M (2003). Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. Geriatri, 6(1), 14 - 21.
Chicago	Gozum Sebahat,Tan Mehtap Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. Geriatri 6, no.1 (2003): 14 - 21.
MLA	Gozum Sebahat,Tan Mehtap Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. Geriatri, vol.6, no.1, 2003, ss.14 - 21.
AMA	Gozum S,Tan M Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. Geriatri. 2003; 6(1): 14 - 21.
Vancouver	Gozum S,Tan M Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları. Geriatri. 2003; 6(1): 14 - 21.
IEEE	Gozum S,Tan M "Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları." Geriatri, 6, ss.14 - 21, 2003.
ISNAD	Gozum, Sebahat - Tan, Mehtap. "Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin yaşlı bakımına ilişkin bilgi görüş ve uygulamaları". Geriatri 6/1 (2003), 14-21.