ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Engeloğlu, Özgür; IŞIK, NİHAT; kılınç, efe can

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Nihat IŞIK, (Kırıkkale Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Kırıkkale, Türkiye)

Özgür ENGELOĞLU, (Kırıkkale Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Kırıkkale, Türkiye)

Efe Can KILINÇ (Kırıkkale Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Kırıkkale, Türkiye)

Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

11 2

Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 47 Sayfa Aralığı: 27 - 46 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Öz:

Günümüz rekabet dünyasında yenilik ve Ar-Ge, firmaların büyümek ve performanslarını artırmak için en çok ihtiyaç duyduğu faktörlerin başında gelmektedir. Pek çok firma satış hacimlerini ve kârlılıklarını artırabilmek için Ar-Ge harcamalarına önemli oranda bütçe ayırmaktadır. Türkiye'de son yıllarda teşvik ve desteklerin de katkısıyla Ar-Ge'ye gereken önem verilmeye başlanmıştır. Ar-Ge faaliyetlerine bütçelerinden en çok pay ayıran firmaların aynı zamanda en çok satış yapan ve kâr eden firmalar olması Ar-Ge'nin katkısını açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada, Ar-Ge harcamaları ile satışlar ve kârlılık arasındaki ilişki Borsa İstanbul firmaları esas alınarak 2008:Q1-2014:Q4 dönemi için Panel Veri modelleriyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, Ar-Ge harcamalarının firmaların kârlılığı ve satışları üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans

THE EFFECT OF RESEARCH AND DEVELOPMENT EXPENDITURES ON THE PROFITABILITY AND SALES: AN APPLICATION ON BIST COMPANIES

Öz:

In today's competitive world innovation and R&D (Research and Development) are the most important factors that needed both grow and increase their performance for companies. Most of companies are allocated significant share from their budget for increase both sales and profitability. Also in Turkey started to give importance to R&D with the contribution of encourage and support in recent years. The best-selling and the most profitable companies are at the same time that separates the greatest share of their budget for the R&D activities. In this situation, contribution of R&D is clearly emerging. Starting from this point in the study, the relationship between R&D expenditures, sales and profitability on the basis of BIST companies for the period 2008:Q12014:Q4 were analyzed by the models of Panel Data. The analysis results show that; R&D spending have a positive and significant effect on profitability and sales

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ADAÇAY, Funda R.; (2007), "Bilgi Ekonomisine İlişkin Temel Göstergeler Açısından Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Karşılaştırılması", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss. 185-204.
ALTINTAŞ, Halil ve Mehmet MERCAN; (2015), "AR-GE Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Ba- ğımlılığı Altında Panel Eşbütünleşme Analizi", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (2), ss. 345-376.
ARIK, Şebnem; Akay A. BEYHAN ve Mehmet ZANBAK; (2014), "Dogrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktorler: Yukselen Piyasalar Ornegi", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), ss. 97-110.
BAYRAKTUTAN, Yusuf ve Işıl DEMİRTAŞ; (2011), "Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (2), ss. 1-28.
CHAUVIN, Keith W. and Mark HIRSCHEY; (1993), "Advertising, R&D Expenditures and The Market Value of The Firm", Financial Management, 22 (4), pp. 128-140.
ÇİÇEK, Hüseyin ve Osman K. ONAT; (2013), "İnovasyon Odaklı Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Belirlenmesi; İMKB Üzerine Bir Araştırma", Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (7), ss. 46-53.
COAD, Alex and Rekha RAO; (2008), "Innovation and Firm Growth in High- Tech Sectors: A Quantile Regression Approach", Research Policy, 37 (4), pp. 633-648.
DEMİRCİ, Ahmet E.; (2013), "Temel Kavramlar", iç. Cevahir UZKURT ve Ahmet E. DEMİRCİ (Ed.), Yenilik Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, ss. 2-15.
DOĞAN, Mesut ve Feyyaz YILDIZ; (2013), "Araştırma ve Geliştirme Harcamaları Firma Karlılığını Etkiler mi? Türkiye Örneği", V. International Congress on Entrepreneurship, 5-7 Haziran, Almatı: Süleyman Demirel Üniversitesi, ss. 166-172.
EKLUND, Johan E. and Daniel WIBERG; (2007), "Persistence of Profits and the Systematic Search for Knowledge", CESIS Electronic Working Paper Series No: 85, Internet Address: https://static.sys.kth.se/itm/wp /cesis/cesiswp85.pdf, Date of Access: 25.01.2016.
GREENE, William H.; (2008), Econometric Analysis, Fifth Edition, New York: Prentice Hall.
GÜVENEK, Burcu ve Volkan ALPTEKİN; (2010), "Enerji Tüketimi ve Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine İlişkin Bir Panel Veri Analizi", Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 1(2), ss. 172-193.
HAJIHEYDARI, Abdellah; Mohsen DASTGIR and Asghar SOLTANI; (2011), "The Effect of Research and Development Costs on the Profitability of Pharmaceutical Companies", Interdisciplinary Journal of Contempo- rary Research In Business, 3(8), pp. 914-918.
HANEL, Petr and Alain ST-PIERRE; (2002), "Effects of R&D Spillovers on the Profitability of Firms", Review of Industrial Organization, 20 (4), pp. 305-322.
IŞIK, Nihat; Özgür ENGELOĞLU ve Efe C. KILINÇ; (2015), "Kişi Başına Gelir İle Çevre Kirliliği Arasındaki İlişki: Gelir Seviyesine Göre Ülke Grupları İçin Çevresel Kuznets Eğrisi Uygulaması", AKÜ İİBF Dergisi, XVII, 2, ss. 107-125.
KALAY, Faruk; Abdullah OĞRAK; Hacer ARSLAN ve Burcu TURAN; (2013), "Firma Performansı Üzerinde Araştırma ve Geliştirme Giderlerinin Etkisi", 1.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 29 Mayıs-1 Haziran, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, ss. 306- 310.
Kalkınma Bakanlığı; (2013), "Onuncu Kalkınma Planı: 2014-2018", İnternet Adresi:http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/Attachments/518/Onu ncu%20Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf, 03.07.2014. Erişim Tarihi:
KOCAMIŞ, Tuğçe U. ve Ayşegül GÜNGÖR; (2014), "Türkiye'de Ar-Ge Har- camaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Kârlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması", Maliye Dergisi, 166, ss. 127-138.
KÜÇÜKSÖZEN, Cemal ve Güray KÜÇÜKKOCAOĞLU; (2004), "Finansal Bilgi Manipülasyonu: İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma", İnternet Adresi: http://www.baskent.edu.tr/~gurayk/ kisiselearningmani- pulation2.pdf, Erişim Tarihi: 26.01.2016.
LÖÖF, Hans and Almas HESHMATI; (2008); "Investment and Performance of Firms: Correlation or Causality?", Corporate Ownership and Cont- rol, 6 (2), pp. 268-282.
OECD; (2002), "Frascati Kılavuzu Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama", İnternet Adresi: http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/frasc ati_tr.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2014.
OECD; (2005), "Oslo Manual, Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data", Internet Address: http://www.oecd.org/science/ inno /2367580.pdf, Date of Access: 03.07.2014.
OECD-EUROSTAT; (2006), Oslo Kılavuzu: Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlanması İçin İlkeler, Çev.: TÜBİTAK, Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
ÖRÜCÜ, Edip; Recep KILIÇ ve Abdullah SAVAŞ; (2011), "KOBİ'lerde İnovasyon Stratejileri ve İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama", Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), ss. 58-73.
ÖZER, Mustafa ve Kemal BİÇERLİ; (2003), "Türkiye'de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergi, 3(1), ss. 55-86.
ÖZER, Mustafa ve Efe C. KILINÇ; (2014), "Teknolojik Gelişme ve Ekonomik Büyüme: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama", TISK Academy/TISK Akademi, 9 (17), ss. 70-92.
PARCHARIDIS, Efstathios and Nikos C. VARSAKELIS; (2007), "Investments in R&D and Business Performance. Evidence from the Greek Market", Aristotle University of Thessaloniki Department of Economics Working Paper, Internet Address: http://www.researchgate.net/ publi- cation/265927562, Date of Access: 05.10.2015.
RABIEI, Mahnaz and Hamideh DADKHAH; (2014), "Effects of R&D Expendi- ture on the Profitability of Iran Industrial Firms" Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 7(14), pp. 2846-2850.
SCHERER, Frederic M.; (1965), "Corporate Inventive Output, Profits, and Growth", Journal of Political Economy, 73 (3), pp. 290-297.
SHARMA, Chandan; (2012), "R&D and Firm Performance: Evidence from the Indian Pharmaceutical Industry", Journal of the Asia Pacific Economy, 17 (2), pp. 333-342.
SIMANJUNTAK, Destrina G. and Raymond R. TJANDRAWINAT; (2011), "Impact of Profitability, R&D Intensity, and Cash Flow on R&D Expenditure in Pharmaceutical Companies", Social Science Research Network, Internet Address: http://ssrn.com/abstract=1824267, Date of Access: 05.10.2015.
TABAN, Sami ve Muhsin KAR; (2006), "Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyü- me Nedensellik Analizi, 1969-2001", Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), ss. 159-182.
TAYMAZ, Erol; (2000); "Türkiye'de Ar-Ge Destek Programları: Bir Değerlendirme", III. Teknoloji Kongresi, 11 Eylül, Ankara: TÜBİTAK, TTGV ve TÜSİAD, ss. 164-187.
TÜİK; (2013), "Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması", İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1082,Erişim 14.05.2015. Tarihi:
ÜNAL, Targan ve Nisa SEÇİLMİŞ; (2013), "Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması", İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1 (1), ss. 12-25.
World Bank; (2015), "World Databank, World Development Indicators and Global http://databank.worldbank.org/ddp/home.do, 14.05.2015. Finance", Internet Date Access: of
YÜCEL, Tülay ve Gülüzar KURT; (2003), "Araştırma-Geliştirme ve Pazarlama Giderlerinin Firma Kârlılığı Üzerine Etkisi", İktisat İşletme ve Finans, 18 (209), ss. 18-24.

APA	IŞIK N, Engeloğlu Ö, kılınç e (2016). ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. , 27 - 46.
Chicago	IŞIK NİHAT,Engeloğlu Özgür,kılınç efe can ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. (2016): 27 - 46.
MLA	IŞIK NİHAT,Engeloğlu Özgür,kılınç efe can ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. , 2016, ss.27 - 46.
AMA	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. . 2016; 27 - 46.
Vancouver	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. . 2016; 27 - 46.
IEEE	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e "ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA." , ss.27 - 46, 2016.
ISNAD	IŞIK, NİHAT vd. "ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA". (2016), 27-46.

APA	IŞIK N, Engeloğlu Ö, kılınç e (2016). ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(47), 27 - 46.
Chicago	IŞIK NİHAT,Engeloğlu Özgür,kılınç efe can ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 0, no.47 (2016): 27 - 46.
MLA	IŞIK NİHAT,Engeloğlu Özgür,kılınç efe can ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.0, no.47, 2016, ss.27 - 46.
AMA	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 0(47): 27 - 46.
Vancouver	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 0(47): 27 - 46.
IEEE	IŞIK N,Engeloğlu Ö,kılınç e "ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA." Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0, ss.27 - 46, 2016.
ISNAD	IŞIK, NİHAT vd. "ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME HARCAMALARININ, KÂRLILIK VE SATIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BORSA İSTANBUL FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA". Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 47 (2016), 27-46.