FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1

POLAT, ERCAN; SONMEZOGLU, UGUR

FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1

Ercan POLAT, (Niğde Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Spor Yöneticiliği Bölümü, Niğde, Türkiye)

Uğur SÖNMEZOĞLU (Pamukkale Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Spor Yöneticiliği Bölümü, Isparta, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

26 5

Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 471 - 489 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1

Öz:

Bu araştırmanın amacı Abant İzzet Baysal Üniversitesi'nde (AİBÜ) Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor öğrenci topluluklarının bakış açısıyla taraftarları futbolda şiddete yönelten etkenlerin neler olduğunu ortaya koymaktır. Bu araştırma nitel bir araştırmadır. Verilerin toplanmasında görüşme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler bireysel faktörler ve çevresel faktörler olarak iki bölümde sınıflandırılmıştır. Bireysel faktörler; demografik ve psikolojik karakteristikler (kişilik, eğitim düzeyi, ekonomik durum, psikolojik durum, kültürel özellikler, stadyumların stres atma yeri olarak görülmesi) ve taraftarlık düzeyi (kulübe olan aşırı sevgi ve bağlılık, kulüple özdeşleşme, sorumluluk hissi, taraftar egosu) temalarından oluşmaktadır. Çevresel faktörler ise saha içi unsurlar (futbolcu söylem ve davranışları, antrenör söylem ve davranışları, hakem kararları, güvenlik güçleri söylem ve davranışları, rakip ve kendi taraftar grubu, tribün liderlerinin söylem ve davranışları) ve saha dışı unsurlar (spor medyası, sosyal medya, spor yorumcularının söylem ve davranışları, spor kulübü yöneticilerinin söylem ve davranışları, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) kararları, siyasiler, aile ve yakın çevrenin söylem ve davranışları ve semt kültürü) temalarını kapsamaktadır.

Anahtar Kelime:

ANALYSIS OF FACTORS DIRECT TO VIOLENCE FOOTBALL SUPPORTERS

Öz:

The aim of this study was to determine the factors which lead football fans to the violence from the point of view of AİBU student groups who are members of Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray and Trabzonspor. This research is a qualitative research. Interview method was used in data collection. Content analysis method was used to analyze the data. Obtained data were classified in two parts as individual and environmental (background) factors. Individual factors were categorized as demographic and physiologic characteristics (personality, education level, economic condition, physiologic condition and cultural features of individual and thinking of stadium as a place of letting off steam) and the degree of favorableness (excessive obedience and sympathy for the club, team identification, feeling of responsibility and ego of fans). Environmental factors were composed of in the field (footballer's discourse and behavior, trainers discourse and behavior, referees' decisions, security forces' discourse and behavior, fans of own team and rival team, tribune leaders' discourse and behavior) and outside of the field (sport media, social media, discourse and behaviors of sports commentators' and club managers, decisions of Turkish Football Federation, political agents, discourse and behaviors of family and inner circle and neighborhood culture) factors.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acet, Mehmet (2005). Sporda Saldırganlık ve Şiddet. İstanbul, Morpa Kültür Yayınları.
Altunışık, Remzi., Coşkun, Recai., Bayraktaroğlu, Serkan ve Yıldırım, Engin (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kiatabevi
Aronson, Elliot., Wilson, Timothy D. ve Akert, Robin M. (2012). Sosyal Psikoloji. Çev: Okhan Gündüz. 7.Baskı, İstanbul: Kaknüs Yayınları,
Ayan, Sezer (2006). "Şiddet ve Fanatizm". Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7(2): 191 - 209.
Back, Allan (2000). "Thinking Clearly About Violence". Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition. 117: 219-230.
Bandura, Albert (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. 3th Edition. New York: Prentice-Hall, Inc.,
Berkowitz, Leonard (1993). Aggression: Its Causes, Consequences and Control. New York: McGraw-Hill, Inc..
Bilir, Pervin ve Sangün, Levent (2014). "Adana Demirspor ve Adanaspor Futbol Taraftarlarının Şiddet Eğilimleri". Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(1): 56 - 65.
Brehm, Sharon S., Kassin, Saul ve Fein Steven (1999). Social Psychology. 4th Edition. Boston: Houghton Mifflin Company,
Bulgu, Nefise (2005). "Sporda Şiddet ve Alt-Kültür". Spor Bilimleri Dergisi, 16(4): 229 - 250.
Çağlayan, Hakan Salim ve Fişekçioğlu, İ. Bülent (2004). "Futbol Seyircisini Şiddete Yönelten Faktörler". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12: 127 - 142.
Cüceloğlu, Doğan (2006). İnsan ve Davranışı. 15.Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Dolan, Paddy ve Connolly, John (2014). "Emotions, Violence and Social Belonging: An Eliasian Analysis of Sports Spectatorship". Sociology, 48(2): 284 - 299.
Dunning, Eric., Murphy, Patrick ve Williams, John (1986). "Spectator Violence At Football Matches: Towards A Sociological Explanation". The British Journal of Sociology, 37(2): 211 - 244.
Fontana, Andrea ve Frey James H. (1994). "Interviewing The Art of Science". Handbook of Qualitative Research. Ed. NYL. Denzin, Los Angeles CA: Sage, 361-376.
Gergen, Kenneth J. ve Gergen Mary M. (1986). Social Psychology. 2th Edition, New York: Springer-Verlag,
Huizinga, Johan (1995). Homo Ludens/Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. Çev. M.A. Kılıçbay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları,
İlhan, Erol ve Çimen, Zafer (2011). "Spor Alanlarında Şiddet ve Spor Medyasının Etkileri: Spor Yazarlarının Algıları". Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3): 224 - 234.
Kayaoğlu, Aysel Gürel (2004). "Futbolda Seyirci şiddeti: Sosyal Psikolojinin Katkıları ve Sınırlılıkları". Türk Psikoloji Yazıları, 7(13): 79 - 101.
Kılcıgil, Ertan (2003). "Futbol Taraftarlarının Şiddet ile İlgili Tepkilerinin Psiko-Sosyal Boyutları". Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1): 21 - 29.
Koçer, Mustafa (2012). "Futbol Derneklerine Üye Olan Taraftarların Şiddet ve Holiganizm Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kayseri Örneği". Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(1): 111-135.
Koyuncuoğlu, Kadir., Göktaş, Zekeriya ve Demir, Erdal (2014). "Effects of The Socio-Economic-Cultural Structure of Football Spectators on The Tendency Towards Violence (Manisaspor Case)". Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(2): 41 - 49.
Kuru, Emin ve Var, Levent (2009). "Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma (Kırşehir İli Örneği)". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2): 141 - 153.
Öğüt Eker, Gülin (2010). "Futbolun Dayanılmaz Çekiciliği, Büyülenen Taraftar Portresi, Fanatizm ve Beşiktaş". Milli Folklör, 22(85): 173 - 182.
Özsoy, Selami ve Yıldız, Kadir (2013). "Türkiye'deki Spor Basınında Nefret Söylemi". International Journal Social Science Research, 2(2): 46 - 60.
Talimciler, Ahmet (2006), "Sosyolojik Açıdan Futbol Fanatizmi". Ege Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 15: 91-104.
Tremblay, Richard E., Harput, Willard W. ve Archer, John (2005). Developmental Origins of Aggression. New York: The Guilford Press,
Tutkun, Erkut., Taşmektepligil, M. Yalçın., Canbaz, Sevgi., Acar, Hakan ve Çon, Musa (2012). "Samsunspor Taraftarlarının Sosyo- Ekonomik Özellikleri ve Şiddete Eğilimleri". Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1): 56 - 63.
Türkmen, Mustafa., Yıldız, Kadir ve Zekioğlu, Aylin (2013). "Sosyolojik Açıdan Sporda Şiddet ve Çirkin Tezahüratın Nedenlerinin Araştırılması: Manisaspor Taraftarları Örneği". Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 8(2): 15 - 34.
Türksoy, Ayşe., Çiçek, Maksut ve Bayansalduz, Mehmet (2003). "Üç Büyük Kulüp Futbol Taraftarının Sosyal Kimlikleri ve Şiddete Bakış Açıları". İ.Ü. Spor Bilimleri Dergisi, 11(3): 94 - 99.
Van Manen, Max (1990). Researching Lived Experience: Human Science for An Action Senisitive Pedagogy. New York: State University of New York Press.
Ward, Russell E. (2002). "Fan Violence Social problem or moral panic?". Aggression and Violent Behavior, 7: 453 - 475.
Yetim, Azmi (2010). Sosyoloji ve Spor. 4. Baskı, Ankara: Berikan Yayınevi.
Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.

APA	POLAT E, SONMEZOGLU U (2016). FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. , 471 - 489.
Chicago	POLAT ERCAN,SONMEZOGLU UGUR FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. (2016): 471 - 489.
MLA	POLAT ERCAN,SONMEZOGLU UGUR FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. , 2016, ss.471 - 489.
AMA	POLAT E,SONMEZOGLU U FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. . 2016; 471 - 489.
Vancouver	POLAT E,SONMEZOGLU U FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. . 2016; 471 - 489.
IEEE	POLAT E,SONMEZOGLU U "FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1." , ss.471 - 489, 2016.
ISNAD	POLAT, ERCAN - SONMEZOGLU, UGUR. "FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1". (2016), 471-489.

APA	POLAT E, SONMEZOGLU U (2016). FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 471 - 489.
Chicago	POLAT ERCAN,SONMEZOGLU UGUR FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.1 (2016): 471 - 489.
MLA	POLAT ERCAN,SONMEZOGLU UGUR FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.16, no.1, 2016, ss.471 - 489.
AMA	POLAT E,SONMEZOGLU U FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 16(1): 471 - 489.
Vancouver	POLAT E,SONMEZOGLU U FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 16(1): 471 - 489.
IEEE	POLAT E,SONMEZOGLU U "FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, ss.471 - 489, 2016.
ISNAD	POLAT, ERCAN - SONMEZOGLU, UGUR. "FUTBOL TARAFTARLARINI ŞİDDETE YÖNELTEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ1". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1 (2016), 471-489.