The Problem of Good in Kutadgu Bilig
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 67 Sayfa Aralığı: 247 - 272 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
The Problem of Good in Kutadgu Bilig
Öz: Kutadgu Bilig, ahlak ve siyaset felsefesi bakımından Türk düşüncesinin en önemli kaynaklarından birisidir. İyilik sorunu hem ahlak hem de siyaset felsefesinde belirleyici bir önem taşır. Akıl, bilgi, adalet, kut gibi kavramların bütün bir resim olarak ortaya çıkmasında iyilik düşüncesinin yapıcı bir rol oynadığını ifade etmek mümkündür. O halde Kutadgu Bilig 'de iyilik sorununu tartışmak için ilk önce iyiliğin mahiyeti incelenmelidir. Yûsuf Hâs Hâcib Kutadgu Bilig'de bu sorunu dört temsilî şahıs üzerinden dönemin siyaset ve ahlak nazariyeleri temelinde ele alır. Bu bağlamda İslam-öncesi Türk, İran, Yunan ve İslam düşüncesi onun referansları olarak zikredilebilir. Yûsuf eserinde bütün bu kaynaklardan faydalanmakla birlikte, iyilik sorununu Yunan felsefesinin etkisiyle sistematik bir yapı kazanan İslam Felsefesi geleneği içinde değerlendirebileceğimiz gayeci mutluluk anlayışı içerisinde çözümlüyor görünmektedir. Dolayısıyla düşünür, en yüksek iyiliği en yüksek mutluluk olarak görmekte ve onu da ölümden sonra elde edilebilecek ideal hayat olarak betimlemektedir.
Anahtar Kelime: Kutadgu Bilig'de İyilik Problemi
Öz: Kutadgu Bilig by Yusuf Khass Hajib is one of the most important sources of Turkish moral and political philosophy.The problem of the good holds a decisive position both inmoral and political philosophy. One can say that it is throughthe notion of good that such concepts as intelligence,knowledge, justice, and happiness acquire a holistic character.Therefore, one should analyze the nature and essence of thegood before discussing the problem of the good in the Kutadgu Bilig. Yusuf addresses this question through four figurative personages on the basis of the contemporary political andmoral theories. In this context, one can mention as his cultural and intellectual sources the pre-Islamic Turkish, the Persian, the Greek as well as Islamic thought. Though he hasmade use of all these sources, Yusuf seems to analyze the problem of the good in the frame of a teleological eudemonist ethics that can be considered within the tradition of Islamic philosophy which took a systematic nature under the influence ofGreek thought. Thus, the thinker regards the highest good asthe highest happiness, which he in turn describes as the ideallife in the Hereafter.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alasdair, Mclyntyre (2001). Erdem Peşinde. Çev. Muttalip Özcan. İstan- bul: Ayrıntı Yay.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1345 A.H.). Tahsil al-Sa'adah. Hyderabad.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1974). Mutluluğu Kazanma, Farabi'nin Üç Eseri. Çev. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniveristesi İlahiyat Fakültesi Yay.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1980). al-Siyasah al-Madaniyyah. Çev. M. Aydın, A. Şener ve Rahmi Ayas. Istanbul: KBY.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1983). al-Siyasah al-Madaniyyah. Ed. by Fawzi M. Najjar. Beirut: Dar al-Mashriq.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1985). Arau Ahli Madinat al-Fadilah. Ed. by A. N. Nadir. Beirut: Dar al-Mashriq.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1986). Fusul Muntaza'ah. Ed. by Fawzi M. Najjar. Beirut: Dar al- Mashriq.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1987). al-Tanbih 'ala Sabil al-Sa'adah. Ed. by Sakhban Khalifat. Amman: al-Jami 'ah al-Urduniyyah.
- Al-Farabi, Abu Nasr Muhammad bin Muhammad Tarkhan (1997). İdeal Devlet. Çev. A. Arslan. Ankara: Vadi Publishing.
- Al-Qushairi, 'Abdulkarim (1981). Kuşeyrî Risalesi (al-Risalah al- Qushayriyyah). Çev. Süleyman Uludağ. Istanbul: Dergâh Yay.
- Al-Tusi, Abu Nasr al-Sarraj (1960). Kitab al-Luma' fi al-Tasawwuf. Ed. by 'Abdulhalim Mahmud and Taha 'Abdulbaqi Surur. Cairo: Dar al- Kutub al-Hadithah.
- Arat, Reşit Rahmeti (1979). Kutadgu Bilig. İstanbul: Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü Yay.
- Aristotle (1998). Nikomakhos'a Etik. Çev. Saffet Babür. Ankara: Ayraç Yay.
- Arslan, Mahmut (1987). Kutadgu Bilig'deki Toplum ve Devlet Anlayışı. Istanbul: Edebiyat Fakültesi Yay.
- Aydın, M. (1984), "İbn Sina'nın Mutluluk Anlayışı". İbn Sina Doğumunun Bininci Yılı Armağanı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. 433-451.
- Caferoğlu, Ahmet (1993). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. Istanbul: Enderun Kitabevi. GÜZ 2013 / SAYI 67
- Çağatay, Saadet (1970). "Kutadgu Bilig'de Ögdülmiş". Türk Kültürü Der- gisi XCVIII: 95-111.
- Dilâçar, Agop (1988). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: TDKY.
- Ebenstein, Wiliam (1996). Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri. Çev. İsmet Özel. Istanbul: Şule Yay.
- Ergin, Muharrem (1994). Orhun Abideleri. Istanbul: Boğaziçi Yay.
- Ibn al-Muqaffa (2004). İslam Siyaset Üslubu. Çev. Vecdi Akyüz. Istanbul: Dergâh Yay.
- Ibn Sina (1353 A.H.). Risalah fi al-Sa'adah. Hyderabad: Matba'atu Majlisi Dairat al-Ma'arif al-'Uthmaniyyah.
- İnalcık, Halil (1966). "Kutatgu Bilig'de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri". Reşit Rahmeti Arat İçin. Ankara: TKAE Yay. 259-271.
- Kashgari, Mahmud (1995). Diwanu Lughat al-Turk. Çev. Besim Atalay. Ankara: TDK Yay.
- Khas Hajib, Yusuf (2008). Kutadgu Bilig. Çev. Reşit Rahmeti Arat. Istan- bul: Kabalcı Yay.
- Malov, S.E. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pismennosti. Moskva Leningrad: Akademii Nauk SSSR.
- Nizam al-Mulk (1995). Siyasatnamah. Çev. Nurettin Bayburtlugil. Istan- bul: Dergâh Yay.
- Orkun, H.N. (1994). Eski Türk Yazıtları (I-IV). Ankara: TTK Yay.
- Rosenthal, Erwin I. J. (1996). Ortaçağda İslam Siyaset Düşüncesi. Çev. Ali Çaksu. İstanbul: İz Yay.
- Sofuoğlu, M. Cemal (1989). "Kur'ân ve Hadîs Kültürünün Kutadgu Bi- lig'deki İzleri (Traces of the Culture of the Qur'an and the Hadith in the Kutadgu Bilig)". Journal of Divinity School of Dokuz Eylül University V: 127-180.
- Tekin, Şinasi (1993). Kuanşi İmpusar. Ankara: TDKY.
- Tekin, Talat (1995). Orhon Yazıtları. Istanbul: Simurg Yay.
- Türker-Küyel, Mübahat (1980). "Kutadgu Bilig ve Farabi". Papers Presented in the International Symposium on Ibn Turk, Khwarazmi, Farabi, Biruni and Ibn Sina. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 219-230.
- Uluç, Tahir (2007). İbn Arabî'de Sembolizm. İstanbul: İnsan Yay.
- Uluç, Tahir (2009). Tasavvuf Geleneğinde Hırka Giymek ve Giydirmek. Konya: İdeal Yay.
- Yesevî, Ahmet (1995). Hikmetler. Ed. by İbrahim Hakkulov. Çev. Erhan Sezai Toplu. İstanbul: MEB Yay.
- Yesevî, Hoca Ahmed (2009). Divan-ı Hikmet. Ed. Hayati Bice. Ankara: TDV Yay.
| APA | Taş İ (2013). The Problem of Good in Kutadgu Bilig. , 247 - 272. |
| Chicago | Taş İsmail The Problem of Good in Kutadgu Bilig. (2013): 247 - 272. |
| MLA | Taş İsmail The Problem of Good in Kutadgu Bilig. , 2013, ss.247 - 272. |
| AMA | Taş İ The Problem of Good in Kutadgu Bilig. . 2013; 247 - 272. |
| Vancouver | Taş İ The Problem of Good in Kutadgu Bilig. . 2013; 247 - 272. |
| IEEE | Taş İ "The Problem of Good in Kutadgu Bilig." , ss.247 - 272, 2013. |
| ISNAD | Taş, İsmail. "The Problem of Good in Kutadgu Bilig". (2013), 247-272. |
| APA | Taş İ (2013). The Problem of Good in Kutadgu Bilig. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(67), 247 - 272. |
| Chicago | Taş İsmail The Problem of Good in Kutadgu Bilig. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.67 (2013): 247 - 272. |
| MLA | Taş İsmail The Problem of Good in Kutadgu Bilig. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.67, 2013, ss.247 - 272. |
| AMA | Taş İ The Problem of Good in Kutadgu Bilig. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2013; 0(67): 247 - 272. |
| Vancouver | Taş İ The Problem of Good in Kutadgu Bilig. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2013; 0(67): 247 - 272. |
| IEEE | Taş İ "The Problem of Good in Kutadgu Bilig." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.247 - 272, 2013. |
| ISNAD | Taş, İsmail. "The Problem of Good in Kutadgu Bilig". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 67 (2013), 247-272. |
