Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı

DOĞAN, Hasan Gökhan; Gürler, Arslan Zafer

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı

Hasan Gökhan DOĞAN, (Ahi Evran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Kırşehir, Türkiye)

Arslan Zafer GÜRLER (Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Tokat ,Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi

15 4

Yıl: 2015 Cilt: 25 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 231 - 243 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı

Öz:

Bu araştırmada destekleme politikası araçlarından biri olan Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamındaki Yeşilırmak Tarım Havzası'nda yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin arz duyarlılıkları belirlenmiştir. Araştırma dönemi 1995-2012 yıllarını kapsamaktadır. Havza bazında seçilen ürünlerin reel ve cari fiyatları, ekiliş alanı, üretim miktarı ve verimlerinin genel eğilimleri trend denklemleri ile belirlenmiştir. Ürünlere ait arz duyarlılıkları ise panel regresyon yöntemi ile belirlenmiştir. Bağımlı değişken olarak üretim miktarı ele alınmıştır. Modele dahil edilen bağımsız değişkenler; ilgili ürünün reel fiyatının bir gecikmeli değeri, rakip ürünün reel fiyatının bir gecikmeli değeri, destekleme politikası değişkeni, motorin fiyatları, yıllık sıcaklık ortalaması, yıllık ortalama yağış miktarı ve traktör sayısıdır. Panel regresyon sonuçlarına göre, ilgili ürünlerin reel fiyatların bir gecikmeli değeri, yıllık yağış ortalaması, yıllık sıcaklık ortalaması ve havzadaki traktör sayısı tüm ürünler için istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Rakip ürünün etkisi, sadece ayçiçeğinde anlamlı bulunmuştur. Destekleme politikası, arpa, ayçiçeği ve nohut üretiminde anlamlı bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, fiyat faktörünün tarımsal üretimin planlanmasında dikkate alınması, teknolojik gelişmelerin tarımsal üretim boyutunda üretici ile buluşturulması, destekleme politikasının gerek uygulama açısından gerekse destekleme miktarı bakımından ulusal ve uluslararası dinamikler göz önünde bulundurarak reel anlamda üretime yansımasının sağlanması, üreticilerin geleneksel tutumlarının üretim deseni üzerindeki etkilerinin dikkate alınması öneriler olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarımsal Ekonomi ve Politika İşletme Ziraat Mühendisliği

Supply Responses of Agricultural Crops Cultivated in Yeşilirmak Agricultural Basin within Turkey Agricultural Basins Production and Support Model

Öz:

In this research, supply response of some agricultural crops cultivated in Yeşilırmak Agricultural Basin of Turkey Agricultural Basins Product and Support Model which is one of the support policy instruments was determined. The research period included 1995-2012 years. The general trends of real price and current price, planting area, production quantity and yield of selected crops within the basin were determined by using trend equations. Supply response of crops was determined by the Panel Regression Method. Amount of production was dependent variable. The independent variables included in the model are one year lagged real price for relevant crop, one year lagged real price for competitive crop, support policy variable, diesel price, the average annual temperature, the average annual rainfall and number of tractors. According to Panel Regression results, one year lagged real prices for relevant crops, the average annual rainfall, the average annual temperature and number of tractors in basin were statistically significant for all crops. Impact of competitive crop was statistically significant only for sunflower. Support policy was statistically significant for barley, sunflower and pea. According to results of the research, it is suggested that price factor is considered in production planning, technological developments is brought together with producer in agricultural production size, support policies is revised again both in term of application and support quantity considering national and international dynamics and provided reflecting to product in real terms and impact on production patterns of traditional attitudes of producers is considered.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarımsal Ekonomi ve Politika İşletme Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Albayrak N, (1998). "Wheat supply response: Some evidence on aggregation issues." Development Policy Review 16(3) 241-263.
Alemdar T, (2003). Türkiye' de Seçilmiş Tarla Bitkilerinin Arz Duyarlılıkları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Askari H, Cummings, JT, (1976). Agricultural Supply Response: A Survey of the Econometric Evidence, Newyork: Praeger Publishers.
Askari H, Cummings, JT, Harık B, (1977). Land Reform in the Middle Fast, International Journal of Middle East Studies (Publication Forthcoming).
Bal T, (2005). Göller Bölgesinde Tarla Bitkileri Üretiminin Ekonomik Analizi ve Başlıca Ürünlerin Arz Duyarlılıklarının Hesaplanması, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi.
Baltagi BH, (2005). Econometric Analysis of Panel Data. England: John Wiley&Sons, Ltd.
Behrman JR, (1966). Price Elasticity of the Marketed Surplus of a Subsistence Crop Journal of Farm Economics, Vol. 48, No. 4, Part 1 , pp. 875-893.
Behrman JR, (1968). Supply Response in Underdeveloped Agriculture: A Case Study of Majot Annual Crops in Thailand, North-Holland Publishing Company.
Brandow GE, (1958). A Note on the Nerlove Estimate of Supply Elasticity, Journal of Farm Economics, XL, 714-722.
Culas JR, (2014). Determinants of land use in wheat production: The Australian wheat-sheep zone, School of Agricultural and Wine Sciences, Charles Sturt University PO Box 883, Orange NSW 2800, Australia.
Cummings JT, (1974). Supply Response in Peasant Agriculture: Price and Non-Price FActors, Ph. D. Dissertation, Tufts University.
Cummings JT, (1975). The Supply Responsiveness of Indian Farmers in the post-Independence Period, Indian Journal of Agricultural Economics, XXX, 25-40.
Eddie SM, (1967). The Role of Agriculture in the Economic Development of Hungary 1867-1913, Ph. D. Thesis, M.I.T.
Freire R, (1966). Price Incentives in Argentine Agriculture, (Mimeo) Development Advisory Service Report, Center for International Affairs, Harvard University.
Guise JWB, 1968. Economic Factor Associated with Variations in Aggregate Wheat Acreage in New Zealand 1945-1965, New Zeland Economic Papers, II, No.3, 38-54.
Hatırlı SA, Şengül H, Aktaş AR, (2002). Türkiye'de Buğday Fiyat Duyarlılığının Analizi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1),61-67.
Im KS, Pesaran MH, Shın Y, (2003). "Testing for Unit Root in Heterogeneous Panels", Journal of Econometrics, 115(1): 53-74.
İşyar Y, (1975). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinde Önemli Tarla Ürünlerinin Ekiliş Alanı Arz Duyarlılıkları-Ekonometrik Bir Yaklaşım-, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No:205, 25-29. Erzurum.
Kaul JL, (1967). A Study of Supply Responses to Price of Punjab Crops, Indian Journal of Economics, XLVIII, 25-40.
Kızılaslan N, (1991). Türkiye' de Önemli Bazı Tarla Ürünlerinde Arz Duyarlılığı ve Belirsizlik. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kızılaslan N, Gürler AZ, (1993). Türkiye' de Buğdayın Arz Duyarlılığı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (10),161-171.
Klark, J, Stephen Klein KK, (1996). Nerlovian Area Response as an Error Correction Model: An Application to Western Canadian Agriculture. Empirical Economics, 21:501-512.
Koçak İ, (2007). Türkiye'de Yağlı Tohumlar ve Bitkisel Yağ Piyasası Analizi ve Alternatif Politikalar: Ampirik Bir Uygulama, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Krishna R, (1963). Farm Supply Response in India-Pakistan: A Case Study of The Punjab Region, Economic Journal LXXIII, 477-487.
Levin A, Lin C, Chu CJ, (2002). "Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties", Journal of Econometrics, 108(1): 1-24.
Maddala GS, Shaowen W, (1999). A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and a New Simple Test, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(Special Issue): 631-652.
Mangahas M, Recto AE, Rattan VW, (1966). Price and Market Relationships for Rice and Corn in the Philippines, Journal of Farm Economics, XLVIII, 685-703.
Medani AI, (1970). The Supply Response of African Farmers in Sudan to Price, Tropical Agriculture, XLVII, 183-188.
Nerlove M, (1958). On the Nerlove Estimate of Supply Elasticity: A Reply, Journal of Farm Economics, XL, 723-727.
Niamatullah M, Zaman K, (2009). Production and Acreage Response of Weat and Cotton in NWFP, Pakistan, Pakistan J. Agr. Res., Vol(22) No:3-4.
Phiko KM, Alexander RP, (2014). Maize Hectarage Response to Price and Non-price Incentives in Malawi Scholarly Journal of Agricultural Science Vol. 4(3), pp. 142-151.
Schimitz A, (1968). Canadian Wheat Acreage Response, Canadian Journal of Agricultural Economics, XVI, 74-86.
Singh RP, Rai KN, (1973). Acreage Response to Rainfall, New Farm Technology and Price in Haryana, Indian Journal of Agricultural Economics, LIV, 237-243.
Swift, J, (1969). An Economic Study of The Chilean Agrarian Reform, Ph. D. Thesis, M.I.T.
Tomek, W, Robinson, K, (1991). Agricultural Product Prices, Third Edition, Cornell University Press, Ithaca and London.
Vincent M, Douglas M, Nyasha C, Never M, Godfrey C, Joseph M, (2013). An Econometric Approach to Ascertain Sorghum Supply Response in Zimbabwe, African Journal of Agricultural Research, Vol. 8(47), pp. 6034-6038.
Wills RBH, Ku VVV, Leshem YY, (2000). Fumigation with nitric oxide to extend the postharvest life of strawberries. Postharvest Biol. Technol. 18: 75-79.
Wrolstad RE, (1976). Color and pigment analyses in fruit products. Station Bulletion 624. Agricultural Experimental Station Oregon State University, Corvalli, p 16.
Zhu S, Zhou J, (2007). Effect of nitric oxide on ethylene production in strawberry fruit during storage. Food Chem. 100(4) 1517-1522.

APA	DOĞAN H, Gürler A (2015). Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. , 231 - 243.
Chicago	DOĞAN Hasan Gökhan,Gürler Arslan Zafer Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. (2015): 231 - 243.
MLA	DOĞAN Hasan Gökhan,Gürler Arslan Zafer Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. , 2015, ss.231 - 243.
AMA	DOĞAN H,Gürler A Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. . 2015; 231 - 243.
Vancouver	DOĞAN H,Gürler A Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. . 2015; 231 - 243.
IEEE	DOĞAN H,Gürler A "Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı." , ss.231 - 243, 2015.
ISNAD	DOĞAN, Hasan Gökhan - Gürler, Arslan Zafer. "Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı". (2015), 231-243.

APA	DOĞAN H, Gürler A (2015). Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3), 231 - 243.
Chicago	DOĞAN Hasan Gökhan,Gürler Arslan Zafer Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 25, no.3 (2015): 231 - 243.
MLA	DOĞAN Hasan Gökhan,Gürler Arslan Zafer Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.25, no.3, 2015, ss.231 - 243.
AMA	DOĞAN H,Gürler A Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 25(3): 231 - 243.
Vancouver	DOĞAN H,Gürler A Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 25(3): 231 - 243.
IEEE	DOĞAN H,Gürler A "Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25, ss.231 - 243, 2015.
ISNAD	DOĞAN, Hasan Gökhan - Gürler, Arslan Zafer. "Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Kapsamında Yeşilırmak Tarım Havzasında Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Arz Duyarlılığı". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 25/3 (2015), 231-243.