Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı

SEFER, AYŞEGÜL; ÖREN, ZEYNEB; BENZER, AHMET; KONUK, SÜMEYYE

Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı

Ahmet BENZER, (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Ayşegül SEFER, (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Zeyneb ÖREN, (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Sümeyye KONUK (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Eğitim ve Bilim

33 11

Yıl: 2016 Cilt: 41 Sayı: 186 Sayfa Aralığı: 163 - 183 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı

Öz:

Özet yazma; öğrencilerin metindeki ana fikri belirlemelerine, genelleme yapmalarına, gereksiz kelime kullanımını ortadan kaldırmalarına, fikirleri bütün hâlinde yeniden ifade etmelerine yardımcı olmakta ve öğrencilerin herhangi bir bilgiyi hatırlamalarını da kolaylaştırmaktadır. Bu araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Araştırma kapsamında metin özeti yazma stratejisi geliştirilmiştir. Metin özeti yazma stratejisinin ve dereceli puanlama anahtarının etkinliğini ve kullanılabilirliğini arttırmak için araştırmacılar tarafından üniversite üçüncü sınıfta okuyan 43 kişilik çalışma grubuyla dört haftalık öğrenci odaklı bir uygulama çalışması yürütülmüştür. Bu uygulamalar sırasında geliştirilen strateji ve özet metinlerini değerlendirmek için ortaya çıkarılan dereceli puanlama anahtarı süreç içerisinde öğrenci dönütleriyle güncellenmiş ve son şekli verilmiştir. Çalışma sonunda özet yazma stratejisi eğitimi alan öğrencilerin özetleme yaparken ana metinden taklit ve alıntı yapmalarının azaldığı, zaman ifadelerini tutarlı kullandıkları, daha kısa sürede, daha kısa özetler yazdıkları ve özet yazma eğitimini faydalı buldukları tespit edilmiştir. Araştırma bulgularından yola çıkılarak özet yazma eğitiminin planlı ve sitematik bir şekilde yürütülmesinin yazılı anlatım becerisinin gelişiminde önemli bir yeri olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
Baleghizadeh, S. ve Babapour, M. (2011). The effect of summary writing on reading comprehension and recall of efl students. The Nera Journal, 47(1), 44-48.
Ballhatchet, H. (t.y.). 15 Ocak 2015 tarihinde http://user.keio.ac.jp/~hjb/How_to_write_a_summary.html adresinden erişildi.
Bazerman, C. (2010). Summarizing: The author's main ideas. Informed writer: Using sources in the disciplines içinde (5. bs., s. 50-66). http://wac.colostate.edu/books/informedwriter/chapter4.pdf adresinden erişildi.
Been, T. W. ve Steenwyk, F. L. (1984). The effect of three forms of summarization ınstruction on sixth graders' summary writing and comprehension. Journal of Reading Behaviour, 16(4), 297-306.
Berryessa Union School District Summary Writing Rubric 4th-5th Grade. (t.y.). 15 Ocak 2015 tarihinde http://www.berryessa.k12.ca.us/documents/Assessment/Writing/4th- 5th%20Grade%20Summary%20Writing%20Rubric.pdf adresinden erişildi.
Bulut, P. ve Akyol, H. (2014). İlköğretim 5. Sınıf öğrencileri ve öğretmenlerinin özetleme stratejileri. International Journal of Language Academy, 2(4), 36-48.
Cansız Aktaş, M. Nitel Veri Toplama Araçları. M. Metin (Ed.). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 337-371). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Cranganu-Cretu, B., Chen, Z., Uchimoto, T. ve Miya, K. (2001). Automatic text summarizing based on sentence extraction: A statistical approach. International Journal of Applied Electromagnetics and Mechanics, 13(1-4), 19-23.
Creswell, J. W. (2012). Research Design (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
Creswell, J. W. ve Clark V. P. L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (S. B. Demir ve Y. Dede, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Davis, M. ve Hult, R. F. (1997). Effects of writing summaries as a generative learning activity during note-taking. Teaching of Psychology, 24(1), 47-49.
Deneme, S. (2009). İngilizce öğretmen adaylarının özetleme stratejilerini kullanım tercihleri. Journal of Linguistic Studies, 5(2), 85-91.
Dilidüzgün, Ş. ve Genç, Ş. (2014). Metin türü odaklı özet çıkarma çalışmalarının özet çıkarma becerisini geliştirmeye etkisi. Türkçe Eğitiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar içinde (s. 87-103). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlediğini özetleme becerilerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 153-176.
Dollins, C. (2012). Comprehending expository texts: Scaffolding students through writing summaries. The California Reader, 45(2), 22-28.
Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının özetleme stratejilerini kullanım tercihleri ve metin dil bilimsel bir özetleme çalışması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3), 36-52.
Eyüp, B., Stebler, Z. ve Uzuner Yurt, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının özetleme stratejilerini kullanmadaki eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergis, 1(1), 22-30.
Frey, N., Fisher, D. ve Hernandez, T. (2003). What's the gist? Summary writing for struggling adolescent writers. Voices from the Middle, 11(2), 43-49.
Glencoe, Literature Reading With Purpose, Rubrics For Assessing Student Writing, Listening And Speaking. http://www.glencoe.com/sec/glencoewriting/MiddleSchoolRubrics_876541.indd.pdf adresinden erişildi. (t.y.). 2 Ocak 2015 tarihinde
Gökçek, T. (2014). Karma Yöntem Araştırması. M. Metin (Ed.). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 376-410). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Görgen, İ. (2015). The extent to which pre-service Turkish Language and Literature Teachers could apply summarizing rules in informative texts. Educational Research and Reviews, 10(3), 308-312.
Gupta, P., Pendluri, V. S. ve Vats, I. (2011). Summarizing text by ranking text units according to shallow linguistic features. Advanced Communication Technology (ICACT), 2011 13th International Conference içinde (s. 1620-1625). IEEE.
Gupta, V. ve Lehal, G. S. (2010). A survey of text summarization extractive techniques. Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence, 2(3), 258-268.
Güneş, F. (2013). Türkçe ögretimi yaklasımlar ve modeller. Ankara: PegemA Yayınları.
Hill, M. (1991). Writing summaries promotes thinking and learning across the curriculum but why are they so difficult to write?. Journal of reading, 34(7), 536-539.
How to Write a Summary. (t.y.). 11 Ocak 2015 tarihinde http://www.enotes.com/topics/how-write- summary adresinden erişildi.
Karatay, H. ve Okur, S. (2012). Öğretmen adaylarının öyküleyici ve bilgilendirici metinleri özetleme becerileri. International Journal of Social Science, 5(7), 399-420.
Kitchakarn, O. (2012). Using blogs to improve students' summary writing abilities. Turkish Online Journal of Distance Education-TODJE October, 13(4), 209-219.
Ko, M. H. (2009). Summary writing ınstruction to university students and their learning outcomes. English Teaching, 64(2), 125-149.
Lake, L. L. (2005). Writing an effective book summary. 28 Aralık 2014 tarihinde http://www.justaboutwrite.com/A_Archive_WritingBookSummary.html adresinden erişildi.
Leopold, C., Sumfleth, E. ve Leutner, D. (2013). Learning with summaries: Effects of representation mode and type of learning activity on comprehension and transfer. Learning and Instruction, 27, 40- 49.
Marzano, R. J. (2010). Summarizing to comprehend. Educational Leadership, 67(6), 83-84.
MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB.
MEB. (2014). İlköğretim Türkçe 8. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları.
Özmen, H. (2014). Deneysel araştırma yöntemi. M. Metin (Ed.). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 47-76). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Rockowitz Writing Center. (t.y.). 15 Ocak 2015 tarihinde http://rwc.hunter.cuny.edu/reading- writing/on-line/summary.pdf adresinden erişildi.
Sezer, S. (2005). Öğrencinin akademik başarısının belirlenmesinde tamamlayıcı değerlendirme aracı olarak rubrik kullanımı üzerinde bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 61-69.
Susar Kırmızı, F. ve Akkaya, N. (2011). İlköğretimde özetleme stratejilerinin kullanımına ilişkin nitel bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 267-277.
Thiede, K. W. ve Anderson, M. C. M. (2003). Summarizing can improve metacomprehension accuracy. Contemporary Educational Psychology, 28, 129-160.
Türnüklü, A. (2000). Eğitim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulama Eğitim Yönetimi, 6(24), 543-559.
Wichadee, S. (2013). Improving students' summary writing ability through collaboration: A comparison between online wiki group and conventional face-to-face group. The Turkısh Online Journal of Educational Technology (TOJET), 12(3), 107-116.
Williams, A. R. (2012). Using text messaging to summarize text. Srate Journal, 21(1), 24-28.
Writing a Summary Rubric. (t.y.). 15 Ocak 2015 tarihinde http://www.studyzone.org/testprep/ela4/h/summaryrubric.htm adresinden erişildi.
Writing for College. (t.y.). 15 Ocak 2015 tarihinde http://www.tc.umn.edu/~jewel001/CollegeWriting/WRITEREAD/Summary/basics.htm adresinden erişildi.
Yang, Y. F. (2014). Preparing language teachers for blended teaching of summary writing. Computer Assisted Language Learning, 27(3), 185-206.
Yazıcı Okuyan, H. ve Gedikoğlu, Y. G. (2011). Öğretmenlerce üretilen yazılı özet metinlerinin niteliksel özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1007-1020.

APA	BENZER A, SEFER A, ÖREN Z, KONUK S (2016). Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. , 163 - 183.
Chicago	BENZER AHMET,SEFER AYŞEGÜL,ÖREN ZEYNEB,KONUK SÜMEYYE Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. (2016): 163 - 183.
MLA	BENZER AHMET,SEFER AYŞEGÜL,ÖREN ZEYNEB,KONUK SÜMEYYE Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. , 2016, ss.163 - 183.
AMA	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. . 2016; 163 - 183.
Vancouver	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. . 2016; 163 - 183.
IEEE	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S "Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı." , ss.163 - 183, 2016.
ISNAD	BENZER, AHMET vd. "Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı". (2016), 163-183.

APA	BENZER A, SEFER A, ÖREN Z, KONUK S (2016). Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. Eğitim ve Bilim, 41(186), 163 - 183.
Chicago	BENZER AHMET,SEFER AYŞEGÜL,ÖREN ZEYNEB,KONUK SÜMEYYE Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. Eğitim ve Bilim 41, no.186 (2016): 163 - 183.
MLA	BENZER AHMET,SEFER AYŞEGÜL,ÖREN ZEYNEB,KONUK SÜMEYYE Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. Eğitim ve Bilim, vol.41, no.186, 2016, ss.163 - 183.
AMA	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(186): 163 - 183.
Vancouver	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(186): 163 - 183.
IEEE	BENZER A,SEFER A,ÖREN Z,KONUK S "Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı." Eğitim ve Bilim, 41, ss.163 - 183, 2016.
ISNAD	BENZER, AHMET vd. "Öğrenci Odaklı Bir Araştırma: Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı". Eğitim ve Bilim 41/186 (2016), 163-183.