Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study

DEMIR, YASIN; KIS, Ali; atli, abdullah

Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study

Yasin DEMİR, (Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Elazığ, Türkiye)

Abdullah ATLI, (İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Malatya, Türkiye)

ALİ KIŞ (İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Malatya, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

4 0

Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 64 Sayfa Aralığı: 69 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study

Öz:

Problem Durumu:İnsanlar arasındaki ilişkilerinin daha da hızlandığı ve yoğunlaştığı günümüzde karşımızdaki bireyle/bireylerle iletişim kanallarını güçlü tutabilmek, karşılıklı ilişkilerin sağlıklı ve sürdürülebilir olması açısından son derece önemlidir. Gerekcinsiyete yüklenen toplumsal rollerin gerekse de fizyolojik farklılıkların bireyin karşısındaki bireylerin duygu ve düşüncelerini anlamada belirleyici olduğu vurgulanmaktadır. Kişilerarası ilişkilerin sağlıklı bir şekilde başlatılıp sürdürülmesi, çatışmalarınazaltılması,problemlerinçözülmesiveilişkilerdedoyumun sağlanmasında empati öncü faktörlerden bir tanesidir. Dolayısıyla Türkiye'de empati ile ilgili yapılmış tezleri gözden geçirmek ve bu kapsamda cinsiyet farklılıklarını incelemek henüz yapılmamış bir çalışma olmakla birlikte empatinin kadın ve erkek cinsiyeti açısından nasıl farklılaştığını netliğe kavuşturmak açısından son derece önemlidir. Türkiye'de yapılan tezler incelendiğinde empati ile temel araştırma değişkenlerinden olan cinsiyet konusunda farklı araştırmalarda farklı sonuçlar elde edilmiştir. Bazı araştırmalarda erkeklerin empatik eğilim düzeyi kadınların empatik eğilim düzeyinden farklı çıkarken, kimi çalışmalarda kadınların empatik eğilim düzeylerinin erkeklerin empatik eğilim düzeylerinden yüksek olduğu sonucuna ulaşılmış, bazı araştırmalarda ise cinsiyet ile empatik eğilim düzeyi arasında farklılıklar olmadığı. Cinsiyet konusundaki bu belirsizlik araştırmacılara bu değişkeni netleştirmek için motivasyon sağlamakta ve sürekli kullanılmaktadır. Bu nedenle bu meta-analiz araştırmasının cinsiyet değişkenine daha geniş perspektifle bakılarak konunun netleştirilmesine ve literatüre katkı sağlayacağı, araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir Araştırmanın Amacı:Bu meta-analiz çalışmasında aşağıdaki cevabı aranan soruları cevaplandırmak için Türkiye'de yapılan empati ile ilgili tezlerden alınan veriler kullanılmıştır. "Empati, cinsiyete göre farklılaşmakta mıdır?", "Öğrencilerin öğrenimdüzeyleri, cinsiyete göre empatik eğilimin farklılaşmasını etkilemekte midir?" ve "2009 yılı ve öncesi ile 2010 yılı ve sonrası yapılan tezlerde empatik eğilimin cinsiyete göre farklılık düzeyi nasıldır?"Araştırmanın Yöntemi:Bu araştırmada meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Meta-analizde amaç, belirli bir konuda birbirinden bağımsız çok sayıdaki araştırmaların bulgularının birleştirerek en doğru sonuca ulaşabilmek olarak ifade edilmektedir. Türkiye'de yapılmış olan ve empatiyi konu edinen doktora tezleri ve yüksek lisans tezleri, bu araştırmanın temel veri kaynağını oluşturmaktadır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalar 2005 -2014 yılları arasında yapılmıştır. Çalışmaların %87,67'si (f= 64) yüksek lisans tezi ve %12,33'ü (f=9)doktora tezinden oluşmaktadır. Tezler için yapılan tarama yeri olarak YÖK Tez Tarama veritabanı kullanılmış ve ilgili araştırmalara ulaşmak için tarama yapılan yerlerde "empati, empatik, empathy, emphatic" anahtar sözcükleri kullanılmıştır. Ayrıca yapılan taramalarda empati konusuna yönelik ve meta-analize dâhil edilebilir veri içerebileceğidüşünülen bazı tezlerin sistemde olmadığı ya da kısıtlı olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmalara ulaşabilmek amacıyla danışman veya yazarlarıyla elektronik posta yoluyla iletişime geçilmiştir. Sonuç itibariyle tarama sonucu ulaşılan 218 çalışmada içerisinden73 çalışma meta-analize dâhil edilmiştir. Empati ile yapılmış tezler toplandıktan sonra, dâhil edilme kriterlerine uyan çalışmalar meta-analiz yapabilmek amacıyla excel çalışma sayfasına kodlanmıştır. Bu çalışmada, verilerin analizinde Comprehensive Meta Analysis (CMA) programı kullanılmış, etki büyüklüğünün hesaplanmasında "Cohen d" dikkate alınmıştır. Ayrıca çalışmaya dâhil edilen araştırmalarda anlamlılık düzeyi 0.05 olarak alınmasından dolayı bu araştırmada da istatistiksel analizlerin anlamlılık düzeyi olarak 0.05 belirlenmiştir. Hesaplamalar hem sabit hem de rastgele etkiler modeline göre yapılmıştır. Ayrıca etki büyüklüklerinin heterojenliği Q ve I2 istatistiği kullanılarak yapılmıştırAraştırmanın Bulguları ve Sonuçları:Bu meta-analiz çalışmasında temel amaç empatik eğilim düzeyinin cinsiyet değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığının tespit edilmesidir. Bu amaçla Türkiye'de 2005 -2014 yılları arasında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri taranarak dâhil etme kriterlerine uygun olan tezler tespit edilmiş ve meta-analiz için gerekli olan kodlama yöntemi kullanılmış daha sonra verilerin analizi yapılmıştır. Araştırmaya dahil edilen 73 çalışmanın örneklemini 12.373 erkek, 13.800 kadın olmak üzere 26173 kişi oluşturmuştur.40 tezde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunurken 33 tezde anlamlı farklılık bulunmamıştır. Yayın yanlılığının belirlenmesi amacıyla Orwin Güvenli N Sayısı testi, Duval ve Tweedie'nin kırp doldur yöntemi, Egger testi ve yayın yanlılığının olup olmadığının belirlenmesiiçin oluşturulan huni saçılım grafiği olmak üzere yapılan 4 farklı yöntem ve testte de araştırmaya dâhil edilen çalışmalar açısından yayın yanlılığının olmadığı sonucuna varılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuca göre, kadınların empatik eğilim düzeylerinin erkeklerin empatik eğilim düzeylerinden yüksektir ve bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Araştırmanın birinci moderatörü olarak, örneklemin devam ettikleri öğrenim kademelerine (ilkokul-ortaokul) göre empatik eğilim düzeyi incelenmiş ve bu kapsamda ilkokulda öğrenim gören öğrenciler ile ortaokulda öğrenim görenöğrencilerin empatik eğilim düzeylerindeki farklılıklar karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre cinsiyetlerdeki empatik eğilim düzeylerindeki farklılıkların ilkokul dönemi, ortaokul dönemiyle kıyaslandığında cinsiyetler arasındaki farkın istatistiksel olarak daha fazla olduğu belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle ilkokulda cinsiyet değişkeniyle empatik eğilim düzeyindeki farklılık kızlar lehine daha fazladır. Araştırmanın ikinci moderatöründe 2010 yılı ve sonrasında yapılan tezlerin, 2009 yılı ve öncesinde yapılan tezlerle kıyaslandığınd

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Türkiye'de Yapılan Tezlerde Cinsiyete Göre Empati: Bir Meta-Analiz Çalışması

Öz:

Problem Statement:Today, where the relationships among people have increasedandconcentrated,maintainingpowerfulcommunication channels with the individual(s) is significant for conducting healthy and sustainable relationships with others. Social roles assigned to genderand physiological differences determine the understanding of individuals of the emotions and thoughts of their counterparts. Empathy is among the precursorfactorsin the initiationandmaintenanceofhealthy interpersonalrelationships;reductionofconflictsandresolutionofproblems;and gratification in relationships. Thus, a study to review the dissertations on empathy and investigate the variances on gender is of utmostimportanceto clarify thedifferencesbetweenthe empathic behaviors of malesand females. Purpose of Study:This meta-study aimedto use the data collected from the dissertationssubmittedinTurkeytoanswerthefollowingresearch questionson empathy: "Does empathy differ based on gender?";"Do the levels of education of the students affect the differentiation of empathic tendencies based on gender?";and "What is the difference between empathic tendencies based on gender in the dissertations submitted before 2009 and in 2010 and later? Method:A meta-analysis method was used in the study. The widely accepted purpose of a meta-analysis is to reach the most accurate results by combining the findings from numerous independent studies on a subject. The main data sourcesof the study are the dissertations and masters' theses on empathy submitted in Turkish universities. The studies scanned in the study were conducted between 2005 and 2014, of which87.67% (f=64) were masters' theses and 12.33% (f=9) were dissertations. The Board of Higher Education (YÖK) Thesis Survey database was used for the thesis survey by using keywords "empathy" and"empathic" (both in Turkish and in English). The search revealedthat certain theses on empathy, which could be included in the meta-analysis, were not available in the system or had limited availability. To access these studies,their authors or advisors were reached by e-mail. Finally, 73 studies out of the 218 obtained were included in the meta-analysis.Findings and Results:As a result of the combination process conducted within the random effects model, a positive and statistically significant effect size was observed favoring the females by 0.31 [0.25 -0.38]. Recommendations: Thisstudywaslimited to thetheses submittedin Turkey;furtherstudiescouldbeconductedtoincludeallresearch conducted on empathy. This study scrutinized only the gender variable;further studies could use different variables. Future studies would be more appropriate if different variables were used.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

*References marked with an asterisk indicate studies included in the meta-analysis
Achim, A. M., Ouellet, R., Roy, M. A., & Jackson, P. L. (2011). Assessment of empathy in first-episode psychosis and meta-analytic comparison with previous studies in schizophrenia. Psychiatry research, 190(1), 3-8.
*Açar, K. (2012). Normal ve zihin engelli ergenlerin empati duzeyi ile annelerinin empati duzeyi arasindaki iliskinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Marmara Universitesi, Istanbul.
*Akar, A. (2014). PDR ve psikoloji programi ogrencilerinin empatik egilimleri ve narsisistik kisilik ozelliklerinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Toros Universitesi, Yozgat.
*Akbulut, E. (2010). Sinif ogretmenlerinin empatik egilim duzeyleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya
*Akyol, Y. (2011). Ilkogretim 7. sinif sosyal bilgiler dersinde Turk tarihinde yolculuk unitesinin cocuk edebiyatı ile iliskilendirilmesinin ogrencilerin empati becerilerine (egilimlerine) etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Celal Bayar Universitesi, Manisa.
*Alcay, U. (2009). Farklı okul turlerinde gorev yapan yonetici ve ogretmenlerin empatik beceriler acisindan karsilastirilmasi (Istanbul ili Kartal ilcesi ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
Allen J, Land D (1999) Attachment in adolescence. Handbook of Attachment: Research, Theory, & Clinical Applications. New York: The Guilford Press.
*Alpay, A. (2009). Yakin iliskilerde bagislama: Bağışlamanın baglanma, benlik saygısı, empati ve kıskançlık değişkenleri yonunden incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ankara Universitesi, Ankara.
*Alper, D. (2007). Psikolojik danismanlar ve sınıf ogretmenlerinin duygusal zekâ duzeyleri- iletisim ve empati becerilerinin karsilastirilmasi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Dokuz Eylül Universitesi, Izmir.
*Ata, S. (2010). Okul oncesi ogretmenlerinin baglanma stilleri, duygusal zekâ duzeyleri ve empatik egilimlerinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Mugla Üniversitesi, Muğla.
Atac, F. (1991). İnsan yasaminda psikolojik gelisim. Istanbul: Beta Yayincilik.
*Atilla, G. (2007). Erillik/disillik boyutunun empatik beceri ile iliskisi (S.D.Ü. I.I.B.F. Isletme ogrencileri uzerine bir arastirma. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Suleyman Demirel Universitesi, Isparta.
*Atli, A. (2008). Cocuk yuvalari ve yetistirme yurtlarinda calisan personelin empatik egilim duzeylerinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Inonu Universitesi, Malatya.
*Aydin, Z. (2011). Universite ogrencilerinin empati becerileri, kisilik ozellikleri ve anneden algiladiklari cocuk yetistirme stilleri ile ahlaki muhakeme duzeyleri arasindaki iliskilerin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Istanbul Universitesi, Istanbul.
*Ayten, A. (2008). Pro-sosyal davranislarda dindarlık ve empatinin rolu. Yayinlanmamis doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Istanbul.
Baldner, C., Longo, G. S., & Scott, M. D. (2015). The relative roles of drive and empathy in self-and other-focused financial decision making. Personality and Individual Differences, 82, 7-13.
Barnett, M. A., & McCoy, S. J. (1989). The relation of distressful childhood experiences and empathy in college undergraduates. The Journal of Genetic Psychology, 150(4), 417-426.
*Batar, Y. (2005). Orgun din egitiminde empatik yaklasim: Ilkogretim ornegi. Yayinlanmamis doktora tezi, Selçuk Universitesi, Konya.
*Bayraktutan, M. (2014). Sosyal anksiyete bozuklugu olan hastalarda empati becerisi, aleksitimi, depresyon, anksiyete duzeyleri ile sempatik deri yaniti iliskisi ve tibbi tedavinin etkileri. Yayinlanmamis doktora tezi, Pamukkale Universitesi, Denizli.
*Bingol, S. (2012). Kur'an kursu ogreticilerinde empati: Kastamonu ornegi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ondokuz Mayis Universitesi, Samsun.
Borenstein, B., Hedges, l. V., Higgins, J., & Rothstein, H. R. (2013). Meta-analize giriş. (Cev. S. Dincer). Ankara: Ani Yayincilik.
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta-analysis. West Sussex- UK: John Wiley & Sons Ltd.
Brewer, G., & Kerslake, J. (2015). Cyberbullying, self-esteem, empathy and loneliness. Computers in Human Behavior, 48, 255-260.
Bryant, B. K. (1982). An index of empathy for children and adolescents. Child Development, 413-425.
*Bukum, S. (2013). Din gorevlileri ile ogretmenlerin empatik egilim ve beceri duzeylerinin karsilastirilmasi: Fethiye ornegi. Yayinlanmamis doktora tezi, Isparta.
Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New Jersey: Academic press.
*Coskun, F. (2011). Ic hastaliklari ve cerrahi servislerinde calisan hemsirelerin empatik beceri duzeylerinin degerlendirilmesi. Yayinlanmamis doktora tezi, Istanbul Bilim Universitesi Saglik Bilimleri Enstitusu, Istanbul.
Cumming, G. (2012). Understanding the new statistics. New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
*Celik, E. (2008). Okul öncesi egitim ogretmenlerinin empatik egilimlerinin bazı degiskenler acisindan incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Selcuk Universitesi, Konya.
*Cetin, C. N. (2008). Ilkogretim dorduncu sinif ogrencilerinin empatik beceri duzeylerinin ana baba tutumlari ve ozsaygi ile iliskisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
*Cetin, U. F. (2010). Ortaogretim duzeyi genclerde dindarlık empati iliskisi (Isparta ornegi). Yayinlanmamis doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Isparta.
*Cifci, S. (2010). 9. sinif ogrencilerinin sanal zorbalik duzeyleri ile empatik egilim duzeyleri arasindaki iliski. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gaziosmanpasa Universitesi, Eskisehir.
*Ciftci, M. (2008). Disiplin cezası alan ve almayan lise ogrencilerinin ahlaki yargi yetenekleri bilissel carpitmalari ve empatik becerilerinin karsilastirilmasi. Yayinlanmamis doktora tezi, Ataturk Universitesi, Erzurum.
Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113.
De Wied, M., Branje, S. J., & Meeus, W. H. (2007). Empathy and conflict resolution in friendship relations among adolescents. Aggressive Behavior, 33(1), 48-55.
*Derman, M. T. (2011). Farklı sosyoekonomik duzeylerdeki 10-11 yas cocuklarina uygulanan empati egitim programinin saldirganlik duzeyleri uzerindeki etkisi. Yayinlanmamis doktora tezi, Uludag Universitesi, Bursa.
*Dev, N. (2010). Ilkogretim okullarinda gorevli yonetici ve ogretmenlerin empatik beceriler acisindan karsilastirilmasi (Kartal ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi,
Dokmen, U. (2010). Sanatta ve gunluk yasamda iletisim catismalari ve empati. Ankara: Remzi Kitabevi.
Dokmen, U. (2005). Kucuk seyler. Ankara: Sistem Yayincilik.
Eisenberg, N., & Lennon, R. (1983). Sex differences in empathy and related capacities. Psychological Bulletin, 94(1), 100.
*Ekinci, O. (2009). Ogretmen adaylarinin empatik ve elestirel dusunme egilimlerinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Cukurova Universitesi, Adana.
Ekinci, O., & Aybek, B. (2010). Ogretmen adaylarinin empatik ve elestirel dusunme egilimlerinin incelenmesi. Ilkogretim Online, 9(2).
*Elikesik, M. (2013). Sosyal Bilgiler ogretiminde empati ve sosyal bilgiler ogretmenlerinin empatik becerilerinin bazi degiskenlere gore incelenmesi. Yayinlanmamis doktora tezi, Ataturk Universitesi, Erzurum.
Ellis, P. D. (2012). The essential guide to effect sizes (5th ed.). Cambridge-UK: Cambridge University Press.
Endresen, I. M., & Olweus, D. (2001). Self-reported empathy in Norwegian adolescents: Sex differences, age trends, and relationship to bullying.
*Ercoskun, M.H. (2005). Sınıf ogretmenligi ogrencilerinin empatik becerilerinin cesitli degiskenler acisindan incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ataturk Universitesi, Erzurum.
*Erken, M. (2009). Empati becerisinin ahlaki davranislar uzerindeki etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Sakarya Universitesi, Sakarya.
Fan, Y., Duncan, N. W., de Greck, M., & Northoff, G. (2011). Is there a core neural network in empathy? An fMRI based quantitative meta-analysis.Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 35(3), 903-911.
Farrow, T.F.D. & Woodruff, P.W.R. (2007). Empathy in mental illness. United Kingdom: Cambridge University Press.
*Filiz, A. (2009). Farklı lise turlerindeki ogrencilerin empatik egilimleri ve saldirganlik duzeylerinin incelenmesi (Kartal ilcesi ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
Fraley, R., & Davis K. (1997) Attachment formation and transfer in young adults' close friendships and romantic relationships. Personal relationships, 4, 131-144.
*Gaye, E. (2007). Selcuk Universitesi Beden Egitimi ve Spor Yuksekokulunda ogrenim goren ogrencilerin empatik egilimlerinin sporda tercih ettikleri lider davranislari ile karsilastirilmasi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Selcuk Universitesi, Konya.
Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoè, G. (2007). Does empathy predict adolescents' bullying and defending behavior?. Aggressive behavior, 33(5), 467-476.
*Gonullu, I. (2007). Ankara Universitesi Tıp Fakultesinde paralel yurutulen farkli egitim sistemleriyle ogrenim goren donem 5 ogrencilerinin "empati" beceri duzeyleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ankara Universitesi, Ankara.
Grynberg, D., & Pollatos, O. (2015). Perceiving one's body shapes empathy. Physiology & behavior, 140, 54-60.
*Guldag, S. (2007). Duzce Cakirlar Ilkogretim okulunda okuyan ogrencilerin ebeveynlerinin empatik duzeylerinin aillerin sosyo ekonomik yapilarina gore incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Kocaeli Universitesi, Saglik Bilimleri Enstitusu, Kocaeli.
*Gunindi, N. (2008). Okul oncesi egitim kurumlarina devam eden alti yas çocuklarinin sosyal uyum becerileri ile anne-babalarinin empatik becerileri arasindaki iliskinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gazi UniversitesiAnkara.
*Hasankahyaoglu, H.R. (2008). Dindarlık empati iliskisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Selcuk Universitesi, Konya.
*Hasdemir, A.D. (2007). Ergenlerin ve anne babalarinin empatik becerileri ile aile yapilarini degerlendirmeleri üzerine bir arastirma. Yayinlanmamis doktora tezi, Gazi Universitesi, Ankara.
*Hasgul, E. (2013). Sosyal hizmet uygulamalarinda empatinin onemi ve yardım iliskisine etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ankara Universitesi, Ankara.
Hinnant, J. B., & O'Brien, M. (2007). Cognitive and emotional control and perspective taking and their relations to empathy in 5-year-old children. The Journal of Genetic Psychology, 168(3), 301-322.
Hoffman, M. L. (1977). Sex differences in empathy and related behaviors. Psychological Bulletin, 84(4), 712.
Huber, J. T., & MacDonald, D. A. (2012). An investigation of the relations between altruism, empathy, and spirituality. Journal of Humanistic Psychology,52(2), 206- 221.
*Iscen, P. (2006). Onkologların catisma egilimlerinin, empatik becerilerinin, is doyumlarinin ve stresle basa cikma tarzlarının incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Istanbul Universitesi, Istanbul.
Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2011). Is low empathy related to bullying after controlling for individual and social background variables?. Journal of Adolescence, 34(1), 59-71.
*Karaahmet, S. (2011). Isitme engelliler ilkogretim okullarında gorsel sanatlar dersini veren ogretmenlerin ogrencilerle iletisimlerinde empati becerilerinin rolu. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Universitesi, Samsun.
*Karakoyun, Y. (2011). Ilkogretim ogretmenlerinin, kulup faaliyetlerine iliskin tutumlari ile empatik egilimleri arasindaki iliski (Bagcilar ilcesi ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
*Karci, Y. (2010). Iletisim meslek lisesi son sinif ogrencilerinin empatik iletisim beceri duzeylerine iliskin bir arastirma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Universitesi, Ankara.
*Karkac, N. N. (2013). Ozel egitim alanında calisan ogretmenlerin empatik egilim duzeylerinin calistikları engel turune ve bazi degiskenlere gore incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Marmara Universitesi, Istanbul.
Kilcigil, E. (1998). Sosyal cevre-spor iliskileri. Ankara: Bagirgan Yayinevi.
*Kiraz, C. (2011). Egitim fakultesi ogrencilerinin empatik egilimleri ile narsistik kisilik ozellikleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
*Koc, S. B. (2013). Ilkokul ve ortaokullarda gorev yapan okul yoneticilerinin etkilesimsel ve donusumsel liderlik becerileri ile empati egilimleri arasindaki iliskinin incelenmesi (Istanbul ili Sancaktepe ilcesi ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi,
Kolko, J. (2014). Well-designed: How to use empathy to create products people love. Harvard Business Press.
Konrath, S. H., O'Brien, E. H., & Hsing, C. (2010). Changes in dispositional empathy in American college students over time: A meta-analysis. Personality and Social Psychology Review.
*Kortan, S. (2010). Muzikli dramatizasyonun ilkogretim ikinci kademe ogrencilerinin empatik egilimleri uzerindeki etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Dokuz Eylul Universitesi, Izmir.
Koksal- Akyol, A. & Sali, G. (2013). Calisan ve calismayan ergenlerin mukemmeliyetci kisilik ozelliği ile empatik egilimlerinin cesitli degiskenler acisindan incelenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(4), 2017-2042.
*Koroglu, M. (2012). Emniyet personelinin empatik becerileri, catisma ve siddete iliskin farkindaliklari ile catisma cozme stilleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Universitesi, Konya.
Mehrabian, A., Young, A. L., & Sato, S. (1988). Emotional empathy and associated individual differences. Current Psychology, 7(3), 221-240.
Merrell, K. W., Gueldner, B. A., Ross, S. W., & Isava, D. M. (2008). How effective are school bullying intervention programs? A meta-analysis of intervention research. School Psychology Quarterly, 23(1), 26.
*Mete, B. (2005). Lise son sinif ogrencilerinin empatik becerileri ile aile islevleri arasindaki iliskinin cesitli degiskenler acisindan incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Dokuz Eylül Universitesi, Izmir.
Miller, P. A., & Eisenberg, N. (1988). The relation of empathy to aggressive and externalizing/antisocial behavior. Psychological bulletin, 103(3), 324.
Mitsopoulou, E., & Giovazolias, T. (2015). Personality traits, empathy and bullying behavior: A meta-analytic approach. Aggression and Violent Behavior.
*Ozbas, E. (2010). Ustun ve normal zeka duzeyine sahip 4. ve 5. sinif ogrencilerinin ebeveyn kabul ret duzeylerini algilayislariyla empati duzeyleri arasindaki iliski. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Istanbul Universitesi, Istanbul.
*Ozcan, Z. (2007). Empati ile dini inanc arasindaki iliski uzerine bir arastirma. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ataturk Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
*Ozdemir, L. A. (2013). Universite ogrencilerinde empati ve sosyotropik otonomik kisilik ozellikleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Halic Universitesi, Istanbul.
Panksepp, J. B., & Lahvis, G. P. (2011). Rodent empathy and affective neuroscience. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 35(9), 1864-1875.
Petticrew, M., & Roberts, H. (2006). Systematic reviews in the social sciences. MA-USA: Blackwell Publishers Ltd.
*Rehber, E. (2007). Ilkogretim ikinci kademe ogrencilerinin empatik egilim duzeylerine gore catisma cozme davranislarinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Cukurova Universitesi, Adana.
Rogers, C. R. (1975). Empathic: An unappreciated way of being. The Counseling Psychologist, 5(2), 2-10.
Santrock, J. W. (2013). Adolescence. Boston: McGraw-Hill.
*Sarmusak, D. (2011). Ilkogretim ogrencilerinin empatik egilimleri ve algiladiklari ogretmen tutumlarinin ogrencilerin ahlakî deger yargilarina etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gazi Universitesi, Ankara.
*Satilmis, H. B. Dokuzuncu sinif ogrencilerinin bazi degiskenlere gore psikolojik belirtileri ve empatik egilim duzeyleri. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Hacettepe Universitesi, Ankara.
*Sayin, K.B. (2010). Ilkogretim birinci kademe ogrencilerinin empati becerileri ile anne-baba tutumlari arasindaki iliski. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Maltepe Universitesi, Istanbul.
*Seven, G. (2010). Yonetici hemsirelerin empatik egilimlerinin servis hemsireleri tarafindan algilanmasi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Marmara Universitesi, Istanbul.
Silfver, M., Helkama, K., Lönnqvist, J. E., & Verkasalo, M. (2008). The relation between value priorities and proneness to guilt, shame, and empathy.Motivation and Emotion, 32(2), 69-80.
Smith, D. W. (1989). The circle of acquaintance: Perception, consciousness, and empathy (Vol. 205). Springer.
*Solak, N. (2011). Spor yapan ve yapmayan ortaogretim ogrencilerinin saldirganlik duzeyleri ile empatik egilim duzeyleri arasindaki iliskinin incelenmesi (Corum ili ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gazi Universitesi, Ankara.
*Soylemez, Ö. Z. (2013). Isitme engelli okullarinda calisan ogretmenlerin empati egilimleri ile sinif yonetim becerileri arasindaki iliski. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
*Sutcu, N. (2009). Bir klinikte calisan hemsirelerin empati becerileri ve etkileyen faktorler. Marmara Universitesi, Istanbul.
*Tekmen, Y. (2010). Hekim ve hemsirelerin empatik egilim duzeyleri ile is doyumlari arasindaki iliskinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Halic Universitesi, Istanbul.
*Topcu, E. U. (2007). Astlarin bakis acisindan yoneticilerin empatik egilimlerinin incelenmesi (Karayolları 14. Bölge müdürlüğü Uygulamasi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Eskisehir Osmangazi Universitesi, Eskisehir.
*Tosyali, M. (2010). Evli bireylerde bagimli ve ozerk (sosyotropik-otonomik) kişilik ozellikleri, empati ve mutluluk duzeyi arasindaki iliskinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Ege Universitesi, İzmir.
Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673-685.
Trumpeter, N. N., Watson, P. J., O'Leary, B. J., & Weathington, B. L. (2008). Self- functioning and perceived parenting: Relations of parental empathy and love inconsistency with narcissism, depression, and self-esteem. The Journal of genetic psychology, 169(1), 51-71.
TUIK, (2010). Istatistiklerle kadın. Ankara: Turkiye Istatistik Kurumu.
TUIK, (2014). Istatistiklerle kadın. Ankara: Turkiye Istatistik Kurumu.
*Tuncay, A. (2009). Ilkogretim okulu ogretmenlerinin aile hayati-cocuk yetistirme tutumlari, ogrenci kontrol egilimleri ve empati egilimleri arasindaki iliskilerinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
*Ural, S. N. (2010). Ilkogretim ogrencilerinin demokratik tutum ve empatik egilim duzeylerine sosyal bilgiler dersinin etkisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Sakarya Universitesi, Sakarya.
*Uygun, E. (2007). Psikiyatri servisinde calisan hemsirelerin empati beceri duzeylerinin belirlenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Istanbul Universitesi, Istanbul.
Van Langen, M. A., Wissink, I. B., van Vugt, E. S., Van der Stouwe, T., & Stams, G. J. J. M. (2014). The relation between empathy and offending: A meta- analysis. Aggression and Violent Behavior, 19(2), 179-189.
Vossen, H. G., Piotrowski, J. T., & Valkenburg, P. M. (2015). Development of the Adolescent Measure of Empathy and Sympathy (AMES). Personality and Individual Differences, 74, 66-71.
*Yalcin, M. (2011). Ozel egitim kurumlarinda calisan egitimcilerin tukenmislik duzeylerinin empatik egilim ve bazi degiskenler ile olan iliskisi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gaziantep Universitesi, Gaziantep.
*Yavas, B. (2007). Ilkogretim 5. sinif ogretmenlerinin empati becerileri ile ilkogretim 5. sinif ogrencilerinin akademik basarilari arasindaki iliski. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Marmara Universitesi, Istanbul.
*Yılmaz, S. (2013). Spor yapan ve yapmayan ortaogretim ogrencilerinin empatik egilimleri ile saldirganlik duzeyleri arasindaki iliskinin incelenmesi: Istanbul ili Bayrampasa ilcesi ornegi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Yeditepe Universitesi, Istanbul.
*Yigiter, K. (2008). Kocaeli ilinde gorevli ilk ve orta ogretim kurumlarinda calisan beden egitimi ve spor ogretmenlerinin empati becerilerinin incelenmesi (Kocaeli il merkezi ornegi). Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Sakarya Universitesi, Sakarya.
*Yontar, A. (2013). Sosyal bilgiler programinda kazandirilmasi hedeflenen sorumluluk degeri ve empati becerisi arasindaki iliskinin incelenmesi. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Gazi Universitesi, Ankara.

APA	DEMIR Y, atli a, KIS A (2016). Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. , 69 - 90.
Chicago	DEMIR YASIN,atli abdullah,KIS Ali Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. (2016): 69 - 90.
MLA	DEMIR YASIN,atli abdullah,KIS Ali Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. , 2016, ss.69 - 90.
AMA	DEMIR Y,atli a,KIS A Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. . 2016; 69 - 90.
Vancouver	DEMIR Y,atli a,KIS A Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. . 2016; 69 - 90.
IEEE	DEMIR Y,atli a,KIS A "Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study." , ss.69 - 90, 2016.
ISNAD	DEMIR, YASIN vd. "Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study". (2016), 69-90.

APA	DEMIR Y, atli a, KIS A (2016). Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. Eurasian Journal of Educational Research, 16(64), 69 - 90.
Chicago	DEMIR YASIN,atli abdullah,KIS Ali Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. Eurasian Journal of Educational Research 16, no.64 (2016): 69 - 90.
MLA	DEMIR YASIN,atli abdullah,KIS Ali Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. Eurasian Journal of Educational Research, vol.16, no.64, 2016, ss.69 - 90.
AMA	DEMIR Y,atli a,KIS A Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. Eurasian Journal of Educational Research. 2016; 16(64): 69 - 90.
Vancouver	DEMIR Y,atli a,KIS A Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study. Eurasian Journal of Educational Research. 2016; 16(64): 69 - 90.
IEEE	DEMIR Y,atli a,KIS A "Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study." Eurasian Journal of Educational Research, 16, ss.69 - 90, 2016.
ISNAD	DEMIR, YASIN vd. "Empathy Based on Gender in Dissertations Submitted in Turkey: A Meta-Analysis Study". Eurasian Journal of Educational Research 16/64 (2016), 69-90.