Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim

KORAL, Serkan; KIRAN, Altan

Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim

Serkan KORAL, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, 53100 Rize,Turkey)

Altan KIRAN (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, 53100 Rize,Turkey)

Su Ürünleri Dergisi

16 1

Yıl: 2017 Cilt: 34 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 47 - 56 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim

Öz:

Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesinde ticari olarak avcılığı yapılan deniz salyangozunun (Rapana venosa) mevsime bağlı olarak et verimi, besin ve yağ asidi kompozisyonundaki değişimler incelenmiştir. Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerindeki toplam 12 istasyondan tüplü ve serbest dalış yöntemi ile örneklemeler yapılmıştır. Deniz salyangozlarının % net et verimleri yaz ve sonbahar mevsimlerinde ilkbahar ve kış mevsimlerine göre daha yüksek tespit edilmiştir. Dört mevsimin genel ortalaması ise % 19,50 olarak saptanmıştır. Biyokimyasal parametrelerden % kuru madde, % ham kül, % ham protein ve % ham yağ miktarı mevsimlere ve istasyonlara bağlı olarak değişiklikler göstermekle beraber mevsimlere göre elde edilen minimum ve maksimum değerler sırasıyla % 23,87-25,36, % 2,23-2,35, % 15,36-17,16, % 0,46-0,73 olarak bulunmuştur. Doymuş yağ asitleri grubundaki mevsimsel ortalamalarda palmitik (C16:0) ve stearik asit (C18:0) değerleri en düşük oranda yaz mevsiminde en yüksek oranda ise kış mevsiminde tespit edilmiştir. Toplam doymuş yağ asitlerindeki (?DYA) mevsimsel değişimin istatistiki açıdan önemli (p>0.05) olmadığı gözlenmiştir. Toplam tekli doymamış yağ asidi (?TDYA) miktarları 30,45 mg/100g ile 54,84 mg/100g arasında değişim göstermiş olup yaz ve ilkbahar mevsimlerinde bulunan değerler diğer mevsimlerden elde edilen değerler ile karşılaştırdığında farkın önemli (p<0.05) olduğu tespit edilmiştir. Yağ asidi grupları arasında en yüksek miktar 119,05 mg/100g değeri ile ÇDYA grubunda bulunmuştur. Bu grupta en yüksek miktarlar arişidonik (C20:4n6), eikosapentaenoik (C20:5n3), dokosahegzaenoik (C22:6n3) asitlerde tespit edilmiştir. Yaz ve sonbahar mevsimlerinde EPA ve DHA miktarlarındaki değişim istatistiki açıdan diğer mevsimlerle karşılaştırıldığında farkın önemli (p<0,05) olduğu bulunmuştur. Toplam EPA+DHA miktarı ise 27,40 ile 93,42 mg/100g arasında olup ?n6/?n3 oranı ise 1,10 ile 0,90 arasında değişmiştir. Çalışma neticesinde Doğu Karadeniz Bölgesindeki deniz salyangozunun besin kompozisyonu üzerine istasyonlar arası farklılığın ve mevsimsel değişimlerin etkileri olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Balıkçılık Deniz ve Tatlı Su Biyolojisi Ekoloji Ziraat Mühendisliği Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Zooloji

Seasonal variation of meat yield and nutritional composition of sea snail (Rapana venosa Valenciennes, 1846 ) captured from Eastern Black Sea Region

Öz:

: In this study, changes in meat yield, nutritional and fatty acid composition depending on seasons of sea snail (Rapana venosa) captured commerciallyin the Eastern Black Sea Region were investigated. The samples were collected from total twelve stations in Giresun, Trabzon, Rize and Artvin by scuba and freediving. Sea snail length and weight ranged from 52.85 to 74.27 mm, and from 66.71 to 78.97 g. Meat yields (%) in summer and autumn were higher than springand winter. Average meat yields were determined as 19.50 %. Amounts of dry matter, crude ash, crude protein and crude fat percent in biochemical parameterswere changed depending on seasons and stations, minimum - maximum values of the seasons were found as 23.87-25.36 %, 2.23-2.35 %, 15.36-17.16 %, 0.46-0.73 %, respectively. The lowest and highest seasonal average ratio of palmitic (C16:0) and stearic (C18:0) acids in saturated fatty acids (SFA) were determinedin summer and winter, respectively. There were no statistical differences (p>0.05) among seasonal changes in total saturated fatty acid (SFA) values. Totalmonounsaturated fatty acid (ΣMUFA) values ranged from 30.45 mg/100g to 54.84 mg/100g, and values in summer and spring had statistically significant difference(p<0.05) from other seasonal values. The highest value among fatty acid groups was found in polyunsaturated fatty acid (PUFA) as 119.05 mg/100g. Arachidonic(C20:4n6), eicosapentaenoic (C20:5n3) and docosahexaenoic (C22:6n3) acids had highest values in PUFA. Changes in eicosapentaenoic acid (EPA) anddocosahexaenoic acid (DHA) values in summer and autumn were statistically different (p<0.05) from other seasonal values. While total EPA+DHA values werebetween 27.40 and 93.42 mg/100 g, Σn6/Σn3 ratio was found as 1.10 and 0.90. In conclusion, it was determined that nutritional composition of sea snail in EasternBlack Sea Region was affected by differences between station and seasonal changes.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Balıkçılık Deniz ve Tatlı Su Biyolojisi Ekoloji Ziraat Mühendisliği Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Zooloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AOAC (1990). Official methods of analysis (15th ed.) Williams S. (ed). Association of Official Analytical Chemists, Washington, USA.
Arslan, G. (2009). Farklı işleme tekniklerinin deniz salyangozunun (Rapana venosa, Valenciennes, 1846) besin bileşimi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 125s.
Atasaral, Ş. (2005). Akdeniz midyesi'nin (Mytilus galloprovincialis, Lam., 1819) Doğu Karadeniz'de yetiştiricilik potansiyelinin irdelenmesi: Larva yerleşimi ve büyüme özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 68 s.
Bilecik, N. (1990). Deniz salyangozu “R. venosa’nın Türkiye’nin Karadeniz Sahillerin Dağılışı ve Karadeniz Balıkçılığına Etkisi. TOKB Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Carpene, E., Serra, R., Manera, M. & Isani, G. (1999). Seasonal changes of zinc, copper, and iron in gilthead sea bream (Sparus aurata) fed fortified diets. Biological Trace Element Research, 69(2), 121-139. doi: 10.1007/Bf02783864
Ciuhcin, V.D. (1984). Ecology of the Gastropod Molluscs of the Black Sea. Academy of Sciences of the USSR, Kiev Naukova Dumka.
Çelik, M.Y., Çulha, S.T., Çulha, M., Yıldız, H., Acarlı, S., Celik, İ. & Çelik, P. (2014). Comparative study on biochemical composition of some edible marine molluscs at Çanakkale coasts, Turkey. Indian Journal of GeoMarine Sciences, 43(4): 601-606.
Düzgüneş, E., Ünsal, S. & Feyzioğlu, M. (1992). Doğu Karadeniz’deki deniz salyangozu Rapana thomasiana Gross., 1861 Stoklarının Tahmini, Proje Raporu; Proje No: DEBAG 143/6, KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Trabzon.
Düzgüneş, E., Sağlam, H., Feyzioğlu, A.M. & Şahin, C. (1996). Doğu Karadeniz’de deniz salyangozu (Rapana thomasiana)’nun bazı üreme özelliklerinin belirlenmesi, XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi 1996 (351-359 s), İstanbul, Türkiye: Özet Kitapçığı.
Genç, G. (1987). Karadeniz’deki deniz salyangozlarının (Rapana venosa val, 1846) biyolojisi, et verimi ve etin kimyasal yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, Türkiye, 102 s.
Gökçe, M.A., Tasbozan, O., Çelik, M. & Tabakoglu, S.S. (2004). Seasonal variations in proximate and fatty acid compositions of female ommon sole (Solea solea). Food Chemistry, 88: 419-423. doi: 10.4194/1303-2712-v13_4_06
Güner, S., Dincer, B., Alemdag, N., Colak, A. & Tüfekci, M. (1998). Proximate composition and selected mineral content of commercially important fish species from the Black Sea. Journal of the Science of Food and Agriculture, 78: 337-342. doi:10.1002/(SICI)1097
Kolsarıcı, N. & Ertaş, H.A. (1989). Karadeniz’de avlanan deniz salyangozu (Raphana tomasiana crosse)’nun kimyasal bileşimi üzerine araştırma. Gıda, 14(2): 67-69.
Merdzhanova, A., Dobreva, D.A., Stancheva, M. & Makedonski, L. (2014). Fat soluble vitamins and fatty acid composition of wild black sea mussel, rapana and shrimp. Ovidius University Annals of Chemistry, 25(1): 15-23. doi: 10.2478/auoc-2014-0003
Özgür, N. (2005). Kurbağa (Rana spp.) bacağının füme olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 156 s.
Prodanov, K., Konsulova, T. & Tadorova, V. (1995). Growth rate of Rapana thomasiana (Gastrapoda) along Bulgarian Black Sea coast. XXXIV Congress of CIESM 1995, Malta.
Sağlam, H., Düzgüneş, E., Kutlu, S., Dağtekin, M., Başçınar, N.S., Selen, H. & Şahin, A. (2008). Deniz Salyangozu Avcılığında Direce Alternatif Farklı Tuzak Modellerinin Geliştirilmesi. Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitü Müdürlüğü Proje Raporu, Trabzon, 94 s.
Sokal, R.R. & Rohlf, F.J. (1987). Introduction to biostatistics. 2nd ed., W.H. Freeman and Company, New York, USA.
Sümbüloğlu, K. & Sümbüloğlu, V. (2000). Biyoistatistik, Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
Tufan, B., Koral, S. & Köse, S. (2011). Changes during fishing season in the fat content and fatty acid profile of edible muscle, liver and gonads of anchovy (Engraulis encrasicolus) caught in the Turkish Black Sea. International Journal of Food Science and Technology, 46(4): 800-810. doi: 10.1111/j.1365-2621.2011.02562.x
Tufan B., Koral S. & Kose, S. (2013). The variations in proximate chemical composition and fatty acid profile in different parts of the thornback ray (Raja clavata) caught from Black Sea, Turkey, Journal of Aquatic Food Product Technology, 22: 83-95. doi: /10.1080/10498850.2011.625593
TUİK, 2014. Su ürünleri istatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. Weihrauch, J.L., Posati, L.P., Anderson, B.A. & Exler, J. (1975). Lipid conversion factors for calculating fatty acid contents of foods. Journal of the American Chemists’ Society, 54: 36-40.

APA	KORAL S, KIRAN A (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. , 47 - 56.
Chicago	KORAL Serkan,KIRAN Altan Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. (2017): 47 - 56.
MLA	KORAL Serkan,KIRAN Altan Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. , 2017, ss.47 - 56.
AMA	KORAL S,KIRAN A Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. . 2017; 47 - 56.
Vancouver	KORAL S,KIRAN A Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. . 2017; 47 - 56.
IEEE	KORAL S,KIRAN A "Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim." , ss.47 - 56, 2017.
ISNAD	KORAL, Serkan - KIRAN, Altan. "Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim". (2017), 47-56.

APA	KORAL S, KIRAN A (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. Su Ürünleri Dergisi, 34(1), 47 - 56.
Chicago	KORAL Serkan,KIRAN Altan Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. Su Ürünleri Dergisi 34, no.1 (2017): 47 - 56.
MLA	KORAL Serkan,KIRAN Altan Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. Su Ürünleri Dergisi, vol.34, no.1, 2017, ss.47 - 56.
AMA	KORAL S,KIRAN A Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. Su Ürünleri Dergisi. 2017; 34(1): 47 - 56.
Vancouver	KORAL S,KIRAN A Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim. Su Ürünleri Dergisi. 2017; 34(1): 47 - 56.
IEEE	KORAL S,KIRAN A "Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim." Su Ürünleri Dergisi, 34, ss.47 - 56, 2017.
ISNAD	KORAL, Serkan - KIRAN, Altan. "Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim". Su Ürünleri Dergisi 34/1 (2017), 47-56.