Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı

HELVACI ÇELİK, Fatmagül; KOCAMAN, Orhan; AKTEPE, EVRIM

Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı

Fatmagül HELVACI ÇELİK, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Rize)

Evrim AKTEPE, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim veAraştırma Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Rize)

Orhan KOCAMAN (Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk-Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Isparta)

TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni

13 3

Yıl: 2014 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 245 - 256 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı

Öz:

Patolojik yangın çıkarma davranışı en az 6 ay süre içinde gerçekleşen çeşitli tutuşturma hikâyeleriyle karakterizedir. Bu davranış hem çocukluk çağı hem de ergenlikte görülebilmekte ve bireysel, sosyal, çevresel faktörlerin karmaşık etkileşiminin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Toplum örnekli çalışmalar yangın çıkarmanın çocuk ve ergenlerde yaklaşık %5-10 oranında gerçekleştiğini göstermektedir. Yapılan çalışmalarda, patolojik yangın çıkarma davranışının oluş mekanizmasına, bu davranışı etkileyen faktörlere, davranışın altında yatan motivasyonlara, bu davranışı sergileyen çocuk ve ergenlerin demografik, bireysel, ailesel ve çevresel özelliklerine yönelik çeşitli teoriler ve bulgular ortaya konulmuştur. Etkili tedavi stratejilerinin hedefleri yangın çıkarma davranışını azaltmak ve psikopatolojinin altında yatan nedenlerde anlamlı değişiklikler yaratmaktır. Ayaktan tedavi tercih edilen yöntemdir, bununla birlikte özellikle yangın çıkaran gençler için düzenlenmiş bazı yataklı tedavi programları da bulunmaktadır. Çocuklarda ve ergenlerde yangın çıkarma için en yaygın iki müdahale yaklaşımı itfaiye (yangın hizmeti) yönetimli eğitim müdahaleleri ve ruh sağlığı tabanlı psikososyal müdahalelerdir. Dünya literatüründe patolojik yangın çıkarma davranışıyla ilgili 19. yüzyıldan itibaren birçok çalışma bulunmasına rağmen, ülkemizde patolojik yangın çıkarma davranışı ile ilgili henüz herhangi bir epidemiyolojik veri ya da çalışma bulunmamaktadır. Oysaki ülkemizde de özellikle suça sürüklenen çocuklar bağlamında, çocuk ve ergenlerde çeşitli derecelerde yangın çıkarma davranışları ve kundakçılık olmakta, bunlar sonucunda maddi hasar yanında ciddi yaralanmalar ve hatta ölümler meydana gelebilmektedir. Amacımız patolojik yangın çıkarma davranışını literatür eşliğinde tartışmak ve yangın hizmetiyle ilgili kurumların farkındalığını artırmak ve ileride yapılacak olan çalışmalara ışık tutmaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

Pathological Fire Setting Behavior in Children and Adolescents

Öz:

Pathological fire setting behavior is characterized by various types of fire setting behavior that lasts at least 6 months. This behavior can be observed both during childhood and adolescence and it develops as a result of the complex interaction between individual, social and environmental factors. Sample population based studies show that fire setting behavior occurs in children and adolescents by 5-10%. The studies that have been conducted have yielded to various theories and findings concerning the mechanism of occurrence of pathological fire setting behavior, the factors that affect this behavior and the demographic, individual, family and environmental characteristics of the children and adolescents who engage in such behavior. The objectives of effective treatment strategies are reducing fire setting behavior as well as making significant changes in the causes underlying the psychopathology. Outpatient care is the preferred method. In addition, there are some inpatient treatment programs designed especially for young people who set fires. The two most common approaches in intervention concerning fire setting behavior are firefighting (fire service) based training interventions and mental health based psycho-social interventions. Even though numerous studies have been conducted in the world concerning pathological fire setting behavior from the 19th century onwards, no epidemiological data or study on pathological fire setting behavior exists in Turkey. This seems to be the case in our country despite the fact that fire setting behavior at various degrees and even arson occurs in children and adolescents and results in material damage as well as serious injury and even death especially in the context of children who are pushed into crime. Our objective is to discuss pathological fire setting behavior in line with the literature on the subject, to increase the awareness of the fire service institutions and to shed light on further studies to be conducted on this issue.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Gaynor J, Hatcher C. The Psychology of Child Firesetting: Detection and I ntervention. New York, Brunner/Mazel, 1987.
2. Icove DJ, Estepp MH. Motive-based offender profiles of arson and fire-related crimes. FBI Law Enforce Bull. 1987; April: 17-23.
3. Benians RC. Conspicuous firesetting in children. Br J Psychiatry. 1981; 139: 366-371.
4. Kolko DJ, Kazdin AE. A conceptualization of firesetting in children and adolescents. J Abnorm Child Psychol. 1986; 14(1): 49-61.
5. Canter D, Frtizon K. Differentiating arsonists: A model of firesetting actions and characteristics. Crim Psychol. 1998; 3(1): 73-96 . 6. Hanson M, Mackay S, Atkinson L, Staley S, Pignatiello A. Firesetting during the preschool period: Assessment and intervention issues. Can J Psychiatry. 1995; 40(6): 299-303.
7. Jackson H, Glass C, Hope S. A functional analysis of recidivistic arson. Br J Clin Psychol. 1987; 26(3): 175-185.
8. Gaynor J. Firesetting. Ed: Lewis M. Child and Adolescent Psychiatry. A Comprehensive Textbook. Third edition. Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins, 2002, p. 668-678.
9. Showers J, Pickrell E. Child firesetters: A study of three populations. Hosp Community Psychiatry. 1987; 38(5): 495-501.
10. Cole RE, Grolnick WS, Laurentis LL. Children and Fire. Rochester Fire Related Youth Project, second report. Albany, New York, Department of State Office of Fire Prevention and Control, 1986.
11.Kafry D, Block JH, Block J. Children's Survival Skills: A Basis for Functioning in Society. Final report prepared for the Maternal and Child Health and Crippled Services Research Program. Rockville, MD, Bureau of Community Health Services, 1980.
12. Lewis N, Yarnell H. Pathological fire setting (pyromania). New York: Coolidge Foundation; 1951. 13. Dadds MR, Fraser JA. Fire interest, fire setting and psychopathology in Australian children: a normative study. Aust N Z Psyshiatry. 2006; 40: 581-586.
14. Chen Y, Arria AM, Anthony JC. Firesetting in adolescence and being aggressive, shy and rejected by peers: New epidemiologic evidence from a national sample survey. J Am Acad Psychiatry Law. 2003; 31(1): 44-52.
15. Martin G, Bergen H, Richardson AS, Roegar L, Allison S. Correlates of firesetting in a community sample of young adolescents. Aust N Z J Psychiatry. 2004; 38(3): 148-154.
16. Del Bove G, Caprara GV, Pastorelli C, Paciello M. Juvenile firesetting in Italy: Relationship to aggression, psychopathology, personality, selfefficacy, and school functioning. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2008; 17(4): 235-244.
17. MacKay S, Paglia-Boak A, Henderson J, Marton P, Adlaf E. Epidemiology of firesetting in adolescents: Mental health and substance use correlates. J Child Psychol Psychiatry. 2009; 50(10): 1282-1290.
18. McCarty CA, McMahon RJ. Domains of risk in the developmental continuity of fire setting. Behav Ther. 2005; 36(2): 185-195.
19. Repo E, Virkkunen M. Young arsonists: History of conduct disorder, psychiatric diagnoses and criminal recidivism. The Journal of Forensic Psychiatry. 1997; 8(2): 311-320.
20. MacKay S, Henderson J, Del Bove G, Marton P, Warling D, Root C. Fire interest and antisociality as risk factors in the severity and persistence of juvenile firesetting. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2006; 45 (9): 1077-1084.
21.Adler RG, Nunn RJ, Northham EA, Lebnan VM, Ross R. Secondary prevention of childhood firesetting. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 1994; 33(8): 1194-1202.
22.Freud S: The acquisition of power over fire. Int J Psychoanal. 1932; 13: 404-410.
23.Sakheim GA, Osborn E. A psychological profile of juvenile firesetters in residential treatment: A replication study. Child Welfare. 1986; 65(5): 495-503.
24.Sakheim GA, Osborn E. Firesetting Children: Risk Assessment and Treatment. Washington DC, Child Welfare League of America, 1994.
25.Sakheim GA, Osborn E. Severe and nonsevere firesetters revisited. Child Welfare. 1999; 78(4): 411-434.
26.Sakheim GA, Vigdor MG, Gordon M, Helprin LM. A psychological profile of juvenile firesetters in residential treatment. Child Welfare. 1985; 64(5): 453-476.
27.Sakheim GA, Osborn E, Abrams D. Toward a clearer differentiation of high-risk from low-risk fire-setters. Child Welfare League Am. 1991; 70(4): 489-503.
28.Yarnell H. Firesetting in children. Am J Orthopsychiatry. 1940, 10(2): 272-286. 29. Jacobson R. Child firesetters: A clinical investigation. J Child Psychol Psychiatry. 1985; 26(5): 759-768.
30.Stekel W. Peculiarities of Behavior, vol II. New York, Boni and Liveright, 1924.
31. Hellman D, Blackman N. Enuresis, firesetting and cruelty to animals: A triad predictive of adult crime. Am J Psychiatry. 1966; 122(12): 1431- 1435.
32. Heller MS, Ehrlich SM, Lester D. Childhood cruelty to animals, firesetting and enuresis as correlates of competency to stand trial. J Gen Psychiatry. 1984; 110(2): 151-153. 33.Prentky RA, Carter DL. The predictive value of the triad for sex offenders. Behav Sci Law. 1984; 2(3): 341-354.
34.Arluke A, Levin J, Ascione F. The relationship of animal abuse to violence and other forms of antisocial behavior. J Interpers Violence. 1999; 14(9): 963-975.
35.Patterson GR, DeBaryshe BD, Ramsey E. A developmental perspective on antisocial behavior. Am Psychol. 1989; 44(2): 329-335.
36.Kolko DJ, Kazdin AE. Matchplay and firesetting in children: Relationship to parent, marital, and family dysfunction. J Clin Child Psychol. 1990; 19(3): 229-238.
37. McKerracher DW, Dacre JL. A study of arsonists in a special security hospital. Br J Psychiatry. 1966; 112(492): 1151-1154.
38.Vreeland RG, Waller MB: The Psychology of Firesetting. A Review and Appraisal. Washington, DC, U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards, 1979.
39. Macht LB, Mack JE. The firesetter syndrome. Am J Orthopsychiatry. 1968; 31(13): 277-28 40. Ritvo E, Shanok SS, Lewis DO. Firesetting and nonfiresetting delinquents: A comparison of neuropsychiatric, psychoeducational,
experiential and behavioral characteristics. Child Psychiatry Hum Dev. 1982; 13(4): 259-267.
41. Hall JR. Children Playing with Fire. Quincy MA, National Fire Protection Association. 2000.
42.Fineman KR. Firesetting in childhood and adolescents. Psychiatr Clin North Am. 1980; 3: 483-500.
43.Fineman KR. A model for the quantitative analysis of child and adult fire deviant behavior. Am J Forensic Psychol. 1995; 13: 31-60.
44. Del Bove G. An empirically derived classification system for juvenile firesetters: Implications for firesetting behavior, mental health, outcome and treatment. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences. 2005; 66(10-A), 3564.
45.Kolko DJ, Kazdin AE, Meyer EC. Aggression and psychopathology in childhood firesetters: A controlled study of parent and child reports. J Consult Clin Psychol. 1985; 53(3): 377-385.
46.Kuhnley EJ, Hendren RL, Quinlan DM. Firesetting by children. J Am Acad Psychiatry. 1982; 21(6): 560-563.
47.Vandersall TA, Weiner JM. Children who set fires. Arch Gen Psychiatry. 1970; 22(1): 63-71. 48.Bumpass ER, Fagelman FD, Brix RJ. Intervention with children who set fires. Am J Psychother. 1983; 37(3): 328-345.
49.Bumpass ER, Brix RJ, Preston D. A communitybased program for juvenile firesetters. Hosp Community Psychiatry. 1985; 36(5): 529-532.
50.Babinski LM, Hartsough CS, Lambert NM. Childhood conduct problems, hyperactivityimpulsivity, and inattention as predictors of adult criminal activity. J Child Psychol Psychiatry. 1999; 40(3): 347-355.
51.Fine S, Louie D. Juvenile firesetters? Do agencies help? Am J Psychiatry. 1979; 136(4): 433-435.
52.Gruber AR, Heck ET, Mintzer E. Children who set fires: Some background and behavioral

APA	HELVACI ÇELİK F, AKTEPE E, KOCAMAN O (2014). Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. , 245 - 256.
Chicago	HELVACI ÇELİK Fatmagül,AKTEPE EVRIM,KOCAMAN Orhan Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. (2014): 245 - 256.
MLA	HELVACI ÇELİK Fatmagül,AKTEPE EVRIM,KOCAMAN Orhan Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. , 2014, ss.245 - 256.
AMA	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. . 2014; 245 - 256.
Vancouver	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. . 2014; 245 - 256.
IEEE	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O "Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı." , ss.245 - 256, 2014.
ISNAD	HELVACI ÇELİK, Fatmagül vd. "Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı". (2014), 245-256.

APA	HELVACI ÇELİK F, AKTEPE E, KOCAMAN O (2014). Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 13(3), 245 - 256.
Chicago	HELVACI ÇELİK Fatmagül,AKTEPE EVRIM,KOCAMAN Orhan Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 13, no.3 (2014): 245 - 256.
MLA	HELVACI ÇELİK Fatmagül,AKTEPE EVRIM,KOCAMAN Orhan Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.13, no.3, 2014, ss.245 - 256.
AMA	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2014; 13(3): 245 - 256.
Vancouver	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2014; 13(3): 245 - 256.
IEEE	HELVACI ÇELİK F,AKTEPE E,KOCAMAN O "Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı." TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 13, ss.245 - 256, 2014.
ISNAD	HELVACI ÇELİK, Fatmagül vd. "Çocuk ve Ergenlerde Patolojik Yangın Çıkarma Davranışı". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 13/3 (2014), 245-256.