ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER

Demirtas-Zorbaz, Selen; ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM; ÇİFFİLİZ, GONCA; COŞTUR, Recai; DİNÇEL, Emine Feyza

ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER

ÖZLEM ULAŞ KILIÇ, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

SELEN DEMİRTAŞ ZORBAZ, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Emine Feyza DİNÇEL, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

GONCA ÇİFFİLİZ, (Adıyaman Üniversitesi, Eğitim Fakülte, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bölümü, Adıyaman, Türkiye)

Recai COŞTUR (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

2 1

Yıl: 2017 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 441 - 456 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER

Öz:

Bu araştırmanın amacı, özel liselerde öğrenim görmekte olan öğrencilerin okul psikolojik danışmanından yardım alma durumu, tercih yapmayı düşündüğü alan ve tercih durumu ile meslek seçiminde etkili olan faktörleri ortaya koymaktır. Çalışma grubu 2012 - 2013 eğitim öğretim yılında Ankara iline bağlı özel liselerde öğrenimlerine devam eden 414 (189'u kadın ve 224'ü erkek) lise son sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Öğrencilerin meslek seçimini etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla Meslek Seçimini Etkileyen Etmenler Anketi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde, öğrencilerin yaklaşık yarısının meslek seçimi sürecinde profesyonel yardım aldıkları ve tercihlerini belirginleştirdikleri görülmektedir. Bununla birlikte araştırma sonuçları özel lise öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin başında bireysel etmenlerin geldiğini göstermektedir. Araştırmanın diğer bulgularına göre ise öğrencilerin meslek seçimi sürecinde en çok mesleğin öğrencinin hayallerine uygun olması, mesleğe ilişkin faaliyetlerden zevk alınacağının düşünülmesi, mesleğin kişilik özelliklerine uygun olması ve mesleğin kariyerde yükselmeye uygun olması değişkenleri etkili olmaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda ilgili literatür ışığında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

FACTORS EFFECTING PRIVATE HIGH SCHOOL STUDENTS' CAREER CHOICE

Öz:

The aim of the study is to reveal the situations about seeking help from school counselor, choice of major and choice options of students who are educated in private high schools and factors which are effective on career choice. Study group was constituted by 414 senior year students (189 of them are female and 224 of them are male) who were attending in private high schools in 2012-2013 academic year in Ankara. Factors Effecting Career Choice Questionnaire was used to determine the factors which affect the career choice of the students. When the results of the study are evaluated, it is seen that almost half of the students receive professional help during the career choice process and make their decisions clearly. The results of this study indicated that the most important factor which effects the career choice of private high school students were the personal factors. According to another finding of the study, students' dreams about the profession, consideration of the enjoyment of occupational activities, appropriate personal characteristics and career advancement would be effected during to career choice process. According to this results suggestion are made in the light of literature.

Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alkan, N. (2014). Üniversite adaylarının ölüm tercihleri: Bir kariyer araştırma yöntemi olarak bölüm tanıtımları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 61-74.
Aytekin, A. (2005). Meslek seçimini etkileyen sosyo-ekonomik ve kültürel faktörler: Isparta örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Azizzadeh, A., McCollum, C. H., Miller, C. C., Holliday, K. M., Shilstone, H. C., & Lucci, A. (2003). Factors influencing career choice among medical students interested in surgery. Current Surgery, 60(2), 210-213.
Bayraktar, M. (2009). Lise son sınıf öğrencilerin değer tercihleri ve meslek tercihleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Brown, D. (2002). The role of work and cultural values in occupational choice, satisfaction, and success: A theoretical statement. Journal of counseling & development, 80(1), 48-56.
Çakar, M. ve Kulaksızoğlu, A. (1997). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile denetim odağı düzeylerinin karşılaştırılması. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilmileri Dergisi, 9, 113-131.
Chapman, D. W. (1981). A model of student college choice. The Journal of Higher Education, 52(5), 490-505.
Clutter, C. (2010). The effects of parental influence on their children's career choices. Master's Thesis, Kansas State University, Manhattan.
Ercan, L. (2001). Ergenlik döneminde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(2), 47-58.
Güllüce, A. Ç. ve Kaygın, E. (2013). Çalışanların demografik değişkenleri açısından tükenmişlik düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 235-252.
Gysberg, N. & Henderson, P. (2000). Developing and Managing Your School Guidance Program. USA: American Counseling Association Publication.
Hamamcı, Z. (2005). Çocuğunuzun Meslek Gelişimine Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz? Anne Baba El Kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hanson, J. G. & McCullagh, J. G. (1995). Career Choice Factors For BSW Students: A 10-Year Perspective.Journal of Social Work Education, 31(1), 28-37.
Kars, V., Arslan, N., Erik, L., Avcı, N., Bucaktepe, P. G., Celepkolu, T. ve Şahin, H. A. (2014). Lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçiminde karşılaştığı sorunlar ve bu sorunların anksiyete ve depresyonla ilişkisi. Dicle Medical Journal/Dicle Tip Dergisi, 41(1), 187-190.
Kim, H. J., Cho, D., Hyun, Y. ve Hyun Kim, J. (2014). The effect of social capital on college students' initial job selection in South Korea. Journal of Business and Management,3(2), 17-29.
Kıyak, S. (2006). Genel lise öğrencilerinin meslek seçimi yaparken temel aldığı kriterler. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Korkut Owen, F. (2008). Mesleki Seçimleri Etkileyen Ana Etmenler, (R. Özyürek Ed). Kariyer Yolculuğu. Ankara: Ulusal Ajans.
Korkut-Owen, F., Kepir, D., Özdemir, S., Ulaş Ö. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Bölüm Seçme Nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Kuzgun, Y. (2009). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Malakcıoğlu, C. (2009). Suyusal mizaç ve diğer faktörlerin Türkiye'deki bir grup lise son sınıf öğrencisi ergenin meslek seçimine etkileri: Bir betimleyici, kesitsel alan çalışması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Öncü, H. (1995). Meslek seçiminin gereği ve önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Yeni Dönem, 3, 110-115.
Paolillo, J. G., & Estes, R. W. (1982). An empirical analysis of career choice factors among accountants, attorneys, engineers, and physicians. Accounting Review, 57(4), 785-793.
Perna, L.W. (2006). Studying college access and choice: A proposed conceptual model. J. Smart (Ed.), Higher education: Handbook of theory and research. Dordrecht: Springer.
Pişkin, M. (2011). Kariyer Gelişim Sürecini Etkileyen Faktörler. B. Yeşilyaprak (Ed.). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
Rojewski, J. W., & Hill, R. B. (1998). Influence of gender and academic risk behavior on career decision making and occupational choice in early adolescence. Journal of Education for Students Placed at Risk, 3(3), 265-287.
Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
Savickas, M. L. (1991). The meaning of work and love: Career issues and interventions. Career Development Quarterly, 39, 315-324.
Super, D., E. (1957). The psychology of careers. New York: Harper and Row.
Super, D., E., Starishevsky, R., Matlin, N., & Jordaan, J., P. (1963). Career Development: Self-Concept Theory. New York: College Entrance Examination Board.
Terzi, Ş. (2007). Okullarda yaşanan şiddeti önleyici bir yaklaşım: Kendini toparlama gücü. Aile ve Toplum Dergisi, 3 (12), 73-82.
Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Watt, H. M. G., & Richardson, P. W. (2007). Motivational factors influencing teaching as a career choice: development and validation of the FIT-Choice Scale. The Journal of Experimental Education, 75(3), 167-202.
Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,5(2), 1-26.

APA	ULAŞ KILIÇ Ö, Demirtas-Zorbaz S, DİNÇEL E, ÇİFFİLİZ G, COŞTUR R (2017). ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. , 441 - 456.
Chicago	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,Demirtas-Zorbaz Selen,DİNÇEL Emine Feyza,ÇİFFİLİZ GONCA,COŞTUR Recai ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. (2017): 441 - 456.
MLA	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,Demirtas-Zorbaz Selen,DİNÇEL Emine Feyza,ÇİFFİLİZ GONCA,COŞTUR Recai ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. , 2017, ss.441 - 456.
AMA	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. . 2017; 441 - 456.
Vancouver	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. . 2017; 441 - 456.
IEEE	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R "ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER." , ss.441 - 456, 2017.
ISNAD	ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM vd. "ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER". (2017), 441-456.

APA	ULAŞ KILIÇ Ö, Demirtas-Zorbaz S, DİNÇEL E, ÇİFFİLİZ G, COŞTUR R (2017). ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 441 - 456.
Chicago	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,Demirtas-Zorbaz Selen,DİNÇEL Emine Feyza,ÇİFFİLİZ GONCA,COŞTUR Recai ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.1 (2017): 441 - 456.
MLA	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,Demirtas-Zorbaz Selen,DİNÇEL Emine Feyza,ÇİFFİLİZ GONCA,COŞTUR Recai ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.1, 2017, ss.441 - 456.
AMA	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 17(1): 441 - 456.
Vancouver	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 17(1): 441 - 456.
IEEE	ULAŞ KILIÇ Ö,Demirtas-Zorbaz S,DİNÇEL E,ÇİFFİLİZ G,COŞTUR R "ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.441 - 456, 2017.
ISNAD	ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM vd. "ÖZEL OKULDA ÖĞRENİM GÖRMEKTE OLAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLER". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2017), 441-456.