"Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme

ŞENGELEN, Meltem; Ceylan, Serdar; KURTULUŞ, Yücehan; ALNAWAJHA, Abedalazeze; CANTÜRK, Ecem; AKGÜN, Uğur Yasin; ASLAN, DILEK; KULULAR, Ali Yavuz

"Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme

Ecem CANTÜRK, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Serdar CEYLAN, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Uğur Yasin AKGÜN, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Ali Yavuz KULULAR, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Yücehan KURTULUŞ, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Abedalazeze ALNAWAJHA, (Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2013 yılı mezunu)

Meltem ŞENGELEN, (Öğr. Gör. Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Dilek ASLAN (Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi

22 0

Yıl: 2013 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 86 - 95 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

"Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme

Öz:

Amaç: Ankara'da bir üniversite hastanesinin kan merkezinde ve Kızılay'a bağlı bazı merkezlerdeyapılmış olan bu araştırmanın iki amacı bulunmaktadır. Amaçlardan ilki kan bağışındabulunanların sosyo-demografik özelliklerinin, kan bağışıyla ilgili bilgi ve tutumlarının, onları"gönüllü" olmaya iten motivasyonel sebeplerin belirlenmesidir. İkinci amaç ise bu iki farklıkurumda (üniversite hastanesi ve Kızılay Kan Merkezi) bağış yapan kişiler arasında "gönüllübağışçılık" açısından fark olup olmadığının belirlenmesidir. Yöntem: Araştırmanın verileriAnkara'da bir üniversite hastanesinin kan merkezi ve Kızılay'a bağlı bazı merkezlerde 01-05Ekim 2012 tarihleri arasında toplanmıştır. Bu merkezlere başvuran kişilerde; kan bağışındabulunma, çalışmaya katılmayı kabul etme ve sözlü iletişim kurulabilme şartları aranmıştır.Çalışmaya katılmayı kabul eden 277 kişi araştırma anketini cevaplamıştır. Verilerin analizindeSPSS 15.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistiklere ek olarak Ki kare testi, t testi,Fisher'in kesin testi, Mann Whitney U testi ve ANOVA kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların%85.2'si erkektir. Katılımcıların çalışma esnasındaki bağışta bulunma nedenleri arasında en sıkolan akrabalarından/ tanıdıklarından birinin ihtiyacı olmasıdır (%57.0). Katılımcıların %80.9'udaha önce en az bir kez kan bağışında bulunmuştur. Gönüllü olarak kan bağışlayanların yüzdesiKızılay'a bağlı merkezlerde (%93.0) üniversite hastanesine (%7.4) göre daha yüksektir. Sonuç:Halka kan bağışının önemi anlatılmalı, halkın kan bağışı konusundaki yanlış inanışlarıdüzeltilmeli ve akıllardaki soru işaretleri giderilmelidir. Halkı kan bağışında bulunmaya teşvikedebilmek için kampanyalar yapılmalı ve sivil toplum örgütlerinin kan bağışı konusunaeğilmeleri sağlanmalıdır.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Does volunteerism make any difference to admissions to blood centers: An evaluation from admissions to two selected blood centers in Ankara

Öz:

Aim: This study, conducted in Ankara between October 1-5 at a university hospital blood centerand in Kızılay blood centers has two aims. The first one was to determine the socio-demographiccharacteristics of the blood donors, their knowledge and attitudes regarding blood donation andtheir motivations . The second aim was to determine whether there was a difference involuntary donations between the two institutions. Materials and Methods: Data were collectedbetween October 1-5 at a university hospital's blood center and two of Kızılay's blood centers inAnkara. Inclusion criteria consisted of blood donation, verbal consent to participate in the studyand verbal communication. Two hundred and seventy-seven blood donors agreed to participatein the study and completed the study questionnaire. Statistical analysis was performed by SPSS16.0. Descriptive analysis, Chi-square test, Fisher's exact test, t test, Mann Whitney U test andANOVA were used. Results: Eighty-five point two percent of the participants were male. Themost common reason for blood donation at the time of the study was the need of arelative/friend (57.0%). Eighty point nine percent of the participants had donated bloodpreviously. The percentage of those donating blood on a voluntary basis was higher at Kızılayblood centers (93.0%) than at the university hospital (7.4%). Conclusion: The importance ofblood donation should be promoted and the wrong beliefs among the community about blooddonation should be corrected. Campaigns encouraging people to donate blood should beorganized and non-governmental organizations should be provided to deal with blood donation.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. T.C. Sağlık Bakanlığı Ulusal Kan ve Kan Ürünleri Rehberi. p. 165-166. http://www.kanver.net/ulusal_kan_rehberi. pdf. Erişim tarihi: 13/09/2012.
2. WHO, Media Centre, Blood safety and availability, June 2012, Fact sheet N 279. p.1.
3. Bağışçı kazanım programları. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu XIITemel Kurs Kitabı, 2009, Antalya. p. 31-4.
4.Ulusal Güvenli Kan Temini Programı, Kan Hizmet Yönetimi, Ocak 2007. sdb.meb.gov.tr/okulsagligi/kizilay/bilinc.pp s. Erişim tarihi: 13/09/2012.
5. Hablemitoğlu Ş, Özkan Y, Yıldırım F. Bir fedakarlık örneği olarak kan bağışı. Aile ve Toplum2010;5(20):67-77.
6. Mutlu B. Bağışçı seçimi ve seyahat. III. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Kongresi Kitabı, 24-28 Kasım 2010, Antalya. p. 50-52.
7. Türk Kızılayı İnternet Sitesi. http://www.kanver.net/index.php?id=2. Erişim tarihi: 13/09/2012.
8. Kızılay Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2011 Faaliyet Kitabı. http://www.kanver.org/kan_2011.pdf. Erişim tarihi: 13/09/2012.
9. Marantidou O, Loukopoulou L, Zervou E, et al. Factors that motivate and hinder blood donation in Greece. Transfus Med 2007;17(6):443-50.
10. Abdel Gader AG, Osman AM, Al Gahtani FH, Farghali MN, Ramadan AH, Al-Momen AK. Attitude to blood donation in Saudi Arabia. Asian J Transfus Sci 2011;5(2):121- 6.
11. Kasraian L, Maghsudlu M. Blood donors' attitudes towards incentives: influence on motivation to donate. Blood Transfus 2012;10(2):186-90.
12. Yaşar KK, Pehlivanoğlu F, Işik ME, et al. Ne Kadar Farkındayız? Kan Bağışı Konusunda Doktor Anketi. Haseki Tıp Bülteni 2011;49(2):56-61.
13. Godin G, Vézina-Im LA, Bélanger-Gravel A, Amireault S. Efficacy of interventions promoting blood donation: a systematic review. Transfus Med Rev 2012;26(3):224- 237.e6.
14. Eser B, Kurnaz F, Kaynar L, Yay M, Şıvgın S, Ünal A, Çetin M. Are university students a favorable target group for blood donation campaigns? Turk J Hematol 2010;27(4):275-28.
15. Yıldız Ç, Emekdaş G, Kanık A, et al. Why don't we donate blood. A general view of blood donation by people living in Mersin: A public survey. Turk J Infect 2006;20(1):41- 55.
16. Zito E, Alfieri S, Marconi M, Saturni V, Cremonesi G. Adolescents and blood donation: motivations, hurdles and possible recruitment strategies. Blood Transfus 2012;10(1):45-58.

APA	CANTÜRK E, Ceylan S, AKGÜN U, KULULAR A, KURTULUŞ Y, ALNAWAJHA A, ŞENGELEN M, ASLAN D (2013). "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. , 86 - 95.
Chicago	CANTÜRK Ecem,Ceylan Serdar,AKGÜN Uğur Yasin,KULULAR Ali Yavuz,KURTULUŞ Yücehan,ALNAWAJHA Abedalazeze,ŞENGELEN Meltem,ASLAN DILEK "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. (2013): 86 - 95.
MLA	CANTÜRK Ecem,Ceylan Serdar,AKGÜN Uğur Yasin,KULULAR Ali Yavuz,KURTULUŞ Yücehan,ALNAWAJHA Abedalazeze,ŞENGELEN Meltem,ASLAN DILEK "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. , 2013, ss.86 - 95.
AMA	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. . 2013; 86 - 95.
Vancouver	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. . 2013; 86 - 95.
IEEE	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D ""Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme." , ss.86 - 95, 2013.
ISNAD	CANTÜRK, Ecem vd. ""Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme". (2013), 86-95.

APA	CANTÜRK E, Ceylan S, AKGÜN U, KULULAR A, KURTULUŞ Y, ALNAWAJHA A, ŞENGELEN M, ASLAN D (2013). "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 11(2), 86 - 95.
Chicago	CANTÜRK Ecem,Ceylan Serdar,AKGÜN Uğur Yasin,KULULAR Ali Yavuz,KURTULUŞ Yücehan,ALNAWAJHA Abedalazeze,ŞENGELEN Meltem,ASLAN DILEK "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 11, no.2 (2013): 86 - 95.
MLA	CANTÜRK Ecem,Ceylan Serdar,AKGÜN Uğur Yasin,KULULAR Ali Yavuz,KURTULUŞ Yücehan,ALNAWAJHA Abedalazeze,ŞENGELEN Meltem,ASLAN DILEK "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, vol.11, no.2, 2013, ss.86 - 95.
AMA	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2013; 11(2): 86 - 95.
Vancouver	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D "Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2013; 11(2): 86 - 95.
IEEE	CANTÜRK E,Ceylan S,AKGÜN U,KULULAR A,KURTULUŞ Y,ALNAWAJHA A,ŞENGELEN M,ASLAN D ""Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme." Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 11, ss.86 - 95, 2013.
ISNAD	CANTÜRK, Ecem vd. ""Gönüllülük" kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara'da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme". Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 11/2 (2013), 86-95.