Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)

ÇELİK, Recep

Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)

Recep ÇELİK (Yrd. Doç. Dr., Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü)

Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı

13 0

Yıl: 2016 Cilt: 14 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 149 - 180 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)

Öz:

Çanakkale, I. Dünya Savaşı içerisinde en kritik savaşlara sahne olmuştur. Çanakkale stratejik önemine binaen askeri bölge ilan edilmiş ve buradan devlete zararlı olabilecek her türlü düşman unsur uzaklaştırılmıştır. Bu kapsamda konsolosluklar da zaman içerisinde bölgeden kaldırılmışlardır. Konsoloslukların bina ve eşyaları savaşta ciddi ölçüde zarar görmüş, sağlam kalabilenler İstanbul'a nakledilmiştir. Konsolosluk binaları ise zaman zaman askeri ihtiyaçlar için kullanılmıştır. Zira savaşta askeri ihtiyaçlar her zaman ön planda olmuştu. Bu süreçte Osmanlı Hariciyesi uluslararası konsolosluk hukukuna azami ölçüde riayet edilmesi hususunda askeri ciheti uyarmış, ileride uluslararası alanda devleti sıkıntıya düşürecek hareketlerden uzak durulması konusunda ikazlarda bulunmuştur. Nitekim konsolosluk binaları ve eşyaları Çanakkale savaşları sonrası Osmanlı Devleti için ciddi bir sorun teşkil etmişti. Meselenin çözümü için bir mülkiye müfettişi görevlendirilmiş ve Heyet-i Tahkikiye kurulmuştur. Şuray-ı Devlet ve Meclis-i Vükela'ya kadar sorun aksetmiş, sorumlular hakkında adli süreç başlatılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

The Matter of Belongings and Properties of Consulate Damaged in Dardanelles During WWI (1914-1922)

Öz:

Dardanelles was the scene of the most critical wars in the World War I. By the virtue of the fact that Dardanelles has a strategic importance, it was declared military zone and all kinds of hostile elements that could be detrimental to the state were removed from here. In this context consulates were sent away in time. The buildings and properties of consulates were damaged seriously due to the war. Saved properties were sent to Istanbul. The buildings of consulates were used for military requirements at times Because military requirements were given priority in the war. The Ottoman Foreign Affairs had warned the Ottoman Military in point of complying with utmost international consular laws and also awaked to keep away from actions that would be able to state into distress in the international arena. After Dardanelles Campaigns, Buildings and properties of consulates were in trouble seriously in terms of Ottoman. A civil inspector was appointed for the solution of the matter and committee of investigation was constituted. The problem was reflected to the Council of State and Ministers and legal action was taken against guilties.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

DH.EUM.5.Şb. 33/29, 33/36, 48/9, 58/14, 61/35, 73/50, 75/51, 76/19, 79/12.
DH.EUM.ECB. 32/8.
HR.İM. 246/42.
DH.İ.UM. 19-19/1-2/1; 19-19/1-2/2; 19-3/1-14/2.
DH.İ.UM.EK. 123/7/1.
HR.SYS. 2165/1.
Adıtatar, Funda, İzmir İngiliz Konsolosluğu ve Siyasi Faaliyetleri (1878-1914), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir 2011.
Akpınar, Mahmut, Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik Müessesesi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sivas 2001.
Aybay, Rona, Tarih ve Hukuk Açısından Konsolosluk, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009.
Çankaya, Ali, Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, c. III, Mars Matbaası, Ankara 1968-1969.
Çelik, Recep, “Çanakkale Savaşları Sırasında Halkın Durumu”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Çanakkale Muharebeleri 100. Yıl Özel Sayısı, sayı: 18 (Bahar 2015), ss. 411-430.
Erdönmez, Celal, “Tanzimat Devrinde İngiltere Konsoloslarının Kıbrıs’taki Faaliyetleri (1839-1856)”, Bilig, sayı: 58 (Yaz 2011), ss. 91-118.
Gunning, Lucia Patrizio, The British Consular Service in the Aegean and the Collection of Antiquities for the British Museum, Ashgate Publishing, England 2009.
Kalfa, Şahabettin, “Çanakkale’nin Konsolosları”, Çanakkale 1915, Magazine No: 7 (Aralık 2010), ss. 56-61.
Kocabaşoğlu, Uygur, Majestelerinin Konsolosları, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
Kodaman, Timuçin- Akçay, Ekrem Yaşar, “Kuruluştan Yıkılışa Kadar Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Türkiye’ye Bıraktığı Miras”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 22 (Aralık 2010), ss. 75-92.
“Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi (24 Nisan 1963)”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, c. 6, sayı: 2 (1986), ss. 248-298.
Kulu, M. Mustafa, “Çanakkale’de GörevYapan İngiltere Konsolosları ve Vekilleri (1829-1914)”, Çanakkale I Savaşı ve Tarihi (Uluslararası Çanakkale Kongresi) , İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul 2006, ss. 427-442.
Polatcı, Türkan, “Ermeni Olaylarında Yabancı Konsoloslukların Rolü”, Ermeni Araştırmaları, sayı: 47 (2014), ss. 103-122.
Samur, Sebahattin, “XX. Yüzyıla Girerken Osmanlı Devleti’nde Konsoloslar ve Konsolosluklar”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 9 (1996), ss. 97-110.
Savaş, Ali İbrahim, Osmanlı Diplomasisi, 3F Yayınevi, İstanbul 2007.
Yeşilyurt, Yahya, “Osmanlı Devleti’nde Ermeni Tercümanların Rolü: Luigi Damato Vakası”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı: 20 (Bahar 2014), ss. 261-282.
Yılmaz, Özgür, “Victor Fontanier’nin Trabzon Konsolosluğu (1830-1832)”, OTAM, sayı: 35 (Bahar 2014), ss. 153-195.

APA	ÇELİK R (2016). Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). , 149 - 180.
Chicago	ÇELİK Recep Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). (2016): 149 - 180.
MLA	ÇELİK Recep Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). , 2016, ss.149 - 180.
AMA	ÇELİK R Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). . 2016; 149 - 180.
Vancouver	ÇELİK R Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). . 2016; 149 - 180.
IEEE	ÇELİK R "Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)." , ss.149 - 180, 2016.
ISNAD	ÇELİK, Recep. "Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)". (2016), 149-180.

APA	ÇELİK R (2016). Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14(21), 149 - 180.
Chicago	ÇELİK Recep Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 14, no.21 (2016): 149 - 180.
MLA	ÇELİK Recep Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, vol.14, no.21, 2016, ss.149 - 180.
AMA	ÇELİK R Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2016; 14(21): 149 - 180.
Vancouver	ÇELİK R Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2016; 14(21): 149 - 180.
IEEE	ÇELİK R "Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)." Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14, ss.149 - 180, 2016.
ISNAD	ÇELİK, Recep. "Çanakkale’de Zarara Uğrayan Konsolosluk Mülkleri ve Eşyaları Meselesi (1914-1922)". Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 14/21 (2016), 149-180.