HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR
Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 12 Sayfa Aralığı: 255 - 295 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR
Öz: Birçok hukuk sisteminde, kişilerin tedavileri ile ilgili karar alma sürecine katılmaları konusunda "tıbbi yaşam iradesi"ni ortaya koyan hukuki vasıtalar kabul edilmiştir. Tıbbi yaşam iradesi; çok ciddi bir hastalık durumunda hastanın kendisine verilecek olan sağlık hizmeti ile ilgili taleplerini ortaya koyması veya kendi kararlarını alamayacak duruma gelmesi halinde, yerine karar alacak kişiyi belirleyebilmesini sağlayan yazılı irade açıklamalarıdır. Gelişmiş ülkelerde yoğun tartışmalara yol açan bu konu, henüz Türkiye'de normatif bir düzenleme oluşturma yönünden, tartışmaya açılmamıştır. Hukuk sistemlerinin uygun gördüğü şekilde, çeşitli hukuki vasıtalarla vücut bulan hastanın tıbbi yaşam iradesi; kendi kaderini tayin ve onurlu ölüm hakkı çerçevesinde, hastanın terminal dönemde olması halinde, karar verme yetkisini haiz olmadığı anda dahi, kendisine uygulanmasını istediği ya da istemediği tıbbi müdahaleleri belirleyebilmesini sağlayan bir hukuki müessese olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
LEGAL INSTRUMENTS ON PATIENTS' MEDICAL LIVING WILL
Öz: Some legal instruments which demonstrate the "medical living will", in participating in the decision-making process of people's treatment, have been adopted in the most of contemporary legal systems. Medical directives is a written statement of will, that enable the patient to determine the person, who will make the decision in case of he/ she makes a request for the health service to be given to himself/herself or, is unable to take his /her own decisions in the case of a very serious illness. This issue, which has led to intense debates in developed countries, has not yet been open to debate, in terms of establishing a normative regulation in Turkey. The medical life of the patient, who is embodied by various legal means, as judged by the legal systems; in the case of the terminal period, the right to self-determination and honorable death, even if the patient does not have the power to make decisions, he or she can determine the medical interventions that he or she wishes to apply to him.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- AÇIKGÖZ, Aslı: Dar Anlamda Vesayeti Gerektiren Haller ve Vesayet Altına Almanın İşlem Ehliyeti Bakımından Sonuçları, XII Levha Yayınevi, İstanbul 2017.
- ALBERS, Marion: Hastanın Tıbbi Vasiyetnamesi,(çev. BAŞOĞ- LU, Figen), IV. Tıp Türk Alman Sempozyumu, KTÜ& Augsburg Üniversitesi 2007, s. 80-84.
- ANTALYA, Gökhan/SAĞLAM, İpek: Miras Hukuku, Legal Yayınevi, İstanbul 2015.
- BOCKENHEIMER-LUCIUS, Gisela: Onam Verme Yetisi Olmayan Hasta: Geleceği Belirleyen Onama Ait Etik Sorunlar, Uluslararası Katılımlı 1. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyum Kitabı, İstanbul 2005, s. 30-36.
- CİVANER, Murat/ TERZİ, Cem: Hastanın Kendi Kaderini Tayin Hakkı: Aydınlatılmış Onam, Ulusal Cerrahi Dergisi, Mart 2001, Vol. 17, S. 2, s. 82-91.
- DETTMEYER, Reinhard: Medizin &Recht für Artze, Springer Publishing, Newyork 2001.
- ERER, Sezer/ CİVANER, Murat: Tıbbi Vasiyet: Özerkliğe Saygı Açısından Bir Gereklilik (Living Will: A Necessity of Autonomy), 2. Uluslararası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi- Bildiri Kitabı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul 2009, s. 553-558.
- ERMAN, Barış: Ceza Hukukunda Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
- GAIDZIK, Peter/GOMMER, Michael/ZIEGLER, Andrea: Klinische Ethik, Stürtzt GmbH, Würzburg 2007.
- GAIDZIK, Peter: Patientenverfügungen Rechtssicherheit und Selbstbestimmung?, Kommunal und Schuldverlag, Wiesbaden 2011.
- GANNER, Michael: Enduring Power of Attorney (EPoA) - comparison between Austrian and German Law, ALJ 1/2015, s. 32-41.
- GÜNEYSU, Gökhan: Hasta Direktifinin (Patientenverfügung) Tabi Kılınabileceği Geçerlilik Şartları Üzerine Bir Araştırma, Organ ve Doku Naklinde Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sorunları, I. Uluslararası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul 2007, s. 557-565.
- HAKERİ, Hakan: Tıp Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2015.
- Harvard Law Review, Vol. 103 (1519), May 1990, Development in the Law, Medical Technology and the Law, VI. The Right to Refuse Medical Treatment, s. 1643-1676.
- HAUSHEER, Heinz: Miszellen zum schweizerischen Recht - Art. 8 ZGB und das materielle Beweisrecht des schweiz. ZGB: eine eindrückliche Entwicklung - Vorstellungen und Desiderata zur juristischen Einbettung der eheähnlichen Lebensgemeinschaft - Der neue Erwachsenenschutz des schweizerischen Zivilgesetzbuches, Fırat Öztan'a Arma- ğan, C.1, Turhan Kitabevi, Ankara 2010, s. 1111-1146.
- HERMAN, Nys: Emerging legislation in Europe on the legal status of advance directives and medical decision-making with respect to an incompetent patient ('living-wills'), 4 European Journal of Health Law (1997), s.179-188.
- İMAMOĞLU, S. Hülya: İsviçre Medeni Kanununun Tıbbî Tedbirlerde Temsil Hakkındaki Yeni Hükümlerine Bakış, (Tıbbi Tedbir), eakademi, Nisan 2013, S.132, s.1-22.
- İMAMOĞLU, S. Hülya: Hasta Vasiyetine İlişkin Bazı Meseleler, (Hasta Vasiyeti), Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (1), 2016, s. 199-230.
- İNCEOĞLU, Sibel: Ölme Hakkı, Ayrıntı Yayınevi, İstanbul 1999.
- KAHVECİ, Rabia: Sağlık Hizmetlerini Demokratikleştirecek Bir Adım: Son Dönem Yasam Destek Kararlarına Hastaların Katılımı, Turkiye Klinikleri, J Med Ethics 2007, S. 15, s. 90-93.
- KESKİN, Dilşad: İsviçre Hukukunda Tedbir Vekâleti, AÜHFD, C. 64, S.2 (2015), s. 365-403
- KOCH, Kathryn: Patient Self-Determination Act, J Fla Med Assoc., 1992, 79 (4), s. 240-243.
- KÖK, Ahmet Nezih: Yaşamın Sonuna İlişkin Bir Tercih: Resütite Etmeyiniz Talimatı, Türkiye Klinikleri, Med Ethics, 2011, S. 19/2, s. 126-131.
- KROHM, Carol/SUMMERS, Scott K.: Advance Health Care Directives, New York: American Bar Association, 2002,
- LETELLIER, Philippe: Euthanasia: National and European Perspectives, Council of Europe, 2004.
- LIPP, Volker: Patientenautonomie und Lebensschutz, zur Diskussion um eine gesetzliche Regelung der Sterbehilfe, (Patientenautonomie), Götttingen 2005.
- MIRARCHI, L. Ferdinando: Understanding Your Living Will, What You Need to Know Before a Medical Emergency, Nebraska 2006.
- OLICK, S. Robert: Defining Features of Advance Directives in Law and Clinical Practice, Chest 2012, Vol. 141, s. 232- 238.
- PEARLMAN, A. Robert/ TONELLI, Mark/BRADDOCK, Clarence/ EDWARDS, Kelly: Advance Care Planning: Ethical Topic in Medicine, Ethics in Medicine, University of Washington, 2014, s. 1-5.
- RIXEN, Stephan: Euthanasia oder Behandlungsabbruch? Die Lambert Enstcheidung des Europäischen Gerichtshofs für Menschenrechte vom. 5. Juni 2015, Lebensbeendende Handlungen: Ethik, Medizin und Recht zur Grenze von ,Töten und Sterbenlassen, ed. BORMAN, Franz Joseph, Walter de Gruyter GmbH, Göttingen 2017, s. 683-701.
- SAAN, Van/ RISSING, Ruth: Das BGH Urteil 2010, Lebensbeendende Handlungen: Ethik, Medizin und Recht zur Grenze von ,Töten und Sterbenlassen, ed. BORMAN, Franz Joseph, Walter de Gruyter GmbH, Göttingen 2017.
- SABATINO, P. Charles: Advance Directives and Advance Care Planning: Legal and Policy Issues, 10/01/2007, https://aspe.hhs.gov/ basic-report/advance-directives-and-advance-care-planning-legal-andpolicy-issues, (erişim tarihi: 26.06.20017).
- TACİR, Hamide: Hastanın Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı, XII Levha Yayınevi, İstanbul 2011.
- TAUPITZ, Jochen / SALKIC, Amina:Self-Determination, Dignity and End-of-Life Care, Advance Directives and Legality of Euthanasia under German Law, Regulating Advance Directives in International and Comparative Perspective, Queen Mary Studies in International Law, S.7, s. 331-355.
- ÜNVER, Yener/KAYA, Suzan: Alman Tıp Hukukunda Hasta Talimatı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2017.
- VAN NESTE, Fernand: Ter Wille man Mensen, Antwerpen: Maklu, 1997.
- WARREN, Edward: Tutorials for the General Practise Registar, Elseviar Health Sciences, 2002.
- WERTH, James/RICHMOND, Jessica/ YAKUNINA, Elena: Living Wills and Advance Directives from Encylopedia of Death and The Human Experience, Summary Article, Sage Publications, 2009, s. 1-4.
- YAVUZ, Cevdet/ERLÜLE, Fulya/TOPUZ, Murat: Yeni Vesayet Hukukuna Doğru: Yetişkinlerin Korunması Hukuku (İsviçre Örneği), Beta Yayınevi, İstanbul 2017.
- ZENGİN, Mehmet A.: Biyoloji Uygulamaları ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında İnsan Haklarının Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
- 70.122.030, Directive to withhold or withdraw life-sustaining treatment, http://app.leg.wa.gov/RCW/default.aspx?cite=70.122.030, (eri- şim tarihi:26.06.2017).
- Alman Anayasa Mahkemesi 02.08.2001 tarih ve 1 BvR 618/93 sayılı kararı, https://www.bundesanzeigerverlag.de/fileadmin/BTPrax/ downloads/Betreuung_und_Unterbringung_Allgemein/11.01.10_ Hoechstrichterliche_Rechtsprechung, (erişim tarihi:29.06.2017).
- BGH, docket No. XII ZB61/16, July 6, 2016, 17,47; https:// dejure.org/dienste/lex/BGB/1901b/1.html (erişim tarihi:30.06.2017).
- Enquete- Kommission des Deutschen Bundestages "Ethik und Recht der modernen Medizin" Zwischenbericht Patientenverfügungen, BTDrucks 15/3700.
- Health Care Decisions Act of 2015, http://lims.dccouncil.us/ Legislation/B21-0171#sthash.ds7Y5GSn.dpbs, (erişim tarihi: 26.06.2017).
- Health Care Decisions Act of 2015, http://lims.dccouncil.us/ Legislation/B21-0171#sthash.ds7Y5GSn.dpbs, (erişim tarihi: 26.06.2017).
- https://malegislature.gov/Laws/GeneralLaws/PartII/TitleII/Chapter 201D/Section2E.T.24.12.2016,(erişimtarihi:26.06.2017).
- https://malegislature.gov/Laws/GeneralLaws/PartII/TitleII/Chapter 201D/Section2E.T.24.12.2016,(erişimtarihi:26.06.2017).
- Nationaler Ethikrat, Patientenverfügung- Ein Instrument der Selbstbestimmung, Berlin 2005. Newsweek, The International News Magazine, 26 August 1991. s.40- 44.
- Patients' Right to Self Determination and Advance Directives, https://health.gov.mt/en/regcounc/BioethicsCommittee/Documents/13pat ients_right_to_self_determination_and_advance_directives.pdf, (erişim tarihi: 27.06.2017)
- Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://tdk.gov.tr/ index.php?option= com_gts&arama=gts&guid= TDK.GTS.5952236d8 d7093.38685013, (erişim tarihi: 27.06.2017).
- Türk Tabipler Birliği Etik Kurulu, Türk Tabipleri Birliği Etik Bildirgeleri, TTB Yayınları, Ankara 2010.
- Türkiye Biyoetik Derneği, Uluslararası Platformdaki Bir Etik Çalıştayı'ndan İzlenimler, S. 15, Eylül 2008, s.6.
- Washington State Legislature, Revised Code of Washington (RCW), Title 70, Chapter 70.122, Section 70.122.030, Directive to withhold or withdraw life-sustaining treatment, http://app.leg.wa.gov/RCW/ default.aspx?cite=70.122.030, (erişim tarihi:26.06.2017).
- Yaşamın Son Döneminde Tıbbi Tedavide Karar Verme Sürecine İlişkin Kılavuz, (çev. ÜLMAN, Yeşim Işıl), Avrupa Konseyi, Şubat 2015.
- Your Rights to Make Health Care Decisions, A Summary of Connecticut Law, prepared by the Office of Attorney General fort he Department of Social Services and Department of Public Health, 2011.
| APA | SÖĞÜT İ, TUNA E (2017). HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. , 255 - 295. |
| Chicago | SÖĞÜT İpek Sevda,TUNA Ekin HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. (2017): 255 - 295. |
| MLA | SÖĞÜT İpek Sevda,TUNA Ekin HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. , 2017, ss.255 - 295. |
| AMA | SÖĞÜT İ,TUNA E HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. . 2017; 255 - 295. |
| Vancouver | SÖĞÜT İ,TUNA E HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. . 2017; 255 - 295. |
| IEEE | SÖĞÜT İ,TUNA E "HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR." , ss.255 - 295, 2017. |
| ISNAD | SÖĞÜT, İpek Sevda - TUNA, Ekin. "HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR". (2017), 255-295. |
| APA | SÖĞÜT İ, TUNA E (2017). HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. Tıp Hukuku Dergisi, 6(12), 255 - 295. |
| Chicago | SÖĞÜT İpek Sevda,TUNA Ekin HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. Tıp Hukuku Dergisi 6, no.12 (2017): 255 - 295. |
| MLA | SÖĞÜT İpek Sevda,TUNA Ekin HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. Tıp Hukuku Dergisi, vol.6, no.12, 2017, ss.255 - 295. |
| AMA | SÖĞÜT İ,TUNA E HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. Tıp Hukuku Dergisi. 2017; 6(12): 255 - 295. |
| Vancouver | SÖĞÜT İ,TUNA E HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR. Tıp Hukuku Dergisi. 2017; 6(12): 255 - 295. |
| IEEE | SÖĞÜT İ,TUNA E "HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR." Tıp Hukuku Dergisi, 6, ss.255 - 295, 2017. |
| ISNAD | SÖĞÜT, İpek Sevda - TUNA, Ekin. "HASTANIN TIBBİ YAŞAM İRADESİNE DAİR HUKUKİ VASITALAR". Tıp Hukuku Dergisi 6/12 (2017), 255-295. |
