Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü

Yeşim YASAK, (Çankırı Karatekin Üniversitesi)
Ayşegül DURAK BATIGÜN, (: Ankara Üniversitesi)
Burcu EŞİYOK (Adli Bilimciler Derneği)
Türk Psikoloji Dergisi
59 0
Yıl: 2016 Cilt: 31 Sayı: 78 Sayfa Aralığı: 13 - 25 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü

Öz:
Çalışmanın temel amacı; bireylerin genel stres düzeyi ile trafikteki öfke bileşenleri (öfke ifadesi ve öfke düşünceleri) arasındaki ilişkileri belirlemek ve genel stres düzeyi ile trafikte öfke ifadesi arasındaki aracı değişkenleri incelemektir. Buna ek olarak, ölçeklerden alınan puanların cinsiyet ve yaş gibi demografik değişkenler açısından nasıl farklılaştığının belirlenmesi de çalışmanın diğer bir amacıdır. Çalışmanın örneklemi en az bir yıldır sürücü belgesine sahip 20-60 yaş arası 457 (208 kadın, 249 erkek) kişiden oluşmaktadır. Yapılan korelasyon ve aracı değişken analizleri sonucunda, değişkenler arasında beklenen yönde ve anlamlı ilişkilerin bulunduğu saptanmıştır. Ayrıca, stres belirtileri ile sürücü öfke ifadesi arasında sürücü öfke düşüncelerinin tam aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. Diğer bir deyişle, bireylerin genel stres düzeyleri ile trafikte sergilemiş oldukları öfke ifadeleri arasındaki ilişki, sürücülerin sahip oldukları bilişsel süreçler (intikam, saldırganlık, yargılama, aşağılayıcı düşünceleri) ile anlamlılık kazanmaktadır. Demografik değişkenlere ilişkin olarak yapılan analizler sonucunda erkeklerin saldırgan içerikli öfke ifadelerini ve düşüncelerini daha fazla kullandıkları gözlenmiştir. Benzer bir örüntü yaş grupları için de geçerlidir. Gençler daha ileri yaşlardaki bireylere göre saldırgan içerikli öfke ifadelerini ve düşüncelerini daha fazla kullanmaktadırlar. Tüm bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Davranış Bilimleri

Stress and Traffic: The Mediating Role of Driver's Angry Thoughts on the Relationship between Stress and Driving Anger Expression in Traffic

Öz:
The main purpose of this study is to identify the relationships between the general stress levels of individuals and the anger components in traffic (expression of anger and angry thoughts), and to investigate the mediating variables between general stress levels and the expression of anger in traffic. Additionally, with the study we aim to determine the effects of demographical variables such as sex and age. The study sample was composed of 457 individuals (208 women, 249 men) between the ages of 20 and 60, who had a driving licence for at least one year. Correlation and mediation analyses revealed expected and significant relationships between the variables. Furthermore, we determined a full mediation role of driver's angry thoughts on the relationship between stress symptoms and driver's expression of anger. In other words, the relationship between the general stress levels of the individual and their expressed anger becomes significant with the mediating effect of the drivers' cognitive processes such as revenge, aggressive, judgmental, and pejorative thinking. The results of the analyses related to the demographic variables indicated that men used anger expressions and angry thoughts more. A similar pattern is true for different age groups. Young people were more prone to use anger expression and angry thoughts. The findings will be discussed in the light of the current literature
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Balkaya, F. (2001). Çok boyutlu öfke envanterinin geliştirilmesi ve bazı semptom grubundaki etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Batıgün, A. D. ve Yasak, Y. (2015). Sürücü Öfke Düşünce Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), 243-261.
  • Clapp, J. D., Olsen, S. A., Danoff-Burg, S., Hagewood, J. H., Hickling, E. J., Hwang, V. S. ve Beck, J. G. (2011). Factors contributing to anxious driving behavior: The role of stress history and accident severity. Journal of Anxiety Disorders, 25, 592-598.
  • Day, A. (1992). Üniversite öğrencilerinde stres algısı ve Stres Audit Ölçeği'nin geçerliği, güvenirliği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü.
  • Deffenbacher, J. L., Deffenbacher, D. M., Lynch, R. S. ve Richards, T. L. (2003a). Anger, aggression, and risky behavior: a comparison of high and low anger drivers. Behaviour Research and Therapy, 41, 701-718.
  • Deffenbacher, J. L., Lynch, R. S., Oetting, E. R. ve Swaim, R. C. (2002). The Driving Anger Expression Inventory: A measure of how people express their anger on the road. Behaviour Research and Therapy, 40, 717-737.
  • Deffenbacher, J. L., Oetting, E. R. ve Lynch, R. S. (1994). Development of a driving anger scale. Psychological Reports, 74, 83-91.
  • Deffenbacher, J. L., Lynch, R. S., Oetting, E. R. ve Yingling, D. A. (2001). Driving anger: Correlates and a Test of StateTrait Theory. Personality and Individuals Differences, 31, 1321-1331.
  • Deffenbacher, J. L., Petrilli, R. T., Lynch, R. S., Oetting, E. R. ve Swaim, R. C., (2003b). The Driver's Angry Thoughts Questionnaire: A measure of angry cognitions when driving. Cognitive Therapy and Research, 27(4), 383-402.
  • Deffenbacher, J. L., White, G. S., & Lynch, R. S. (2004). Evaluation of two new scales assessing driving anger: The Driving Anger Expression Inventory and the Driver's Angry Thoughts Questionnaire. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26(2), 87-99.
  • Eşiyok, B., Yasak, Y. ve Korkusuz, I. (2007). Anger expression on the road: Validity and reliability of the Driving Anger Expression Inventory. Turkish Journal of Psychiatry, 18(3), 231-243.
  • Evers, C., Fischer, A. H., Rodriguez Mosquera, P. M. ve Manstead, A. S. R. (2005). Anger and social appraisal: A spicy sex difference. Emotion, 5(3), 258-266.
  • Gregersen, N. P. (1995). Prevention of road accidents among young novice drivers. Linköping Universty Medical Dissertations, No: 444.
  • Hayes, A. F. ve Preacher, K. J. (2014). Statistical mediation analysis with a multicategorical independent variable. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 67, 451-470.
  • Hennessy, D. A. ve Wiesenthal, D. L. (1999). Traffic congestion, driver stress, and driver agression. Agressive Behavior, 25, 409-423.
  • Krahe, B. ve Fenske, I. (2002). Predicting agressive driving behavior: The role of macho personality, age, and power of car. Aggressive Behavior, 28, 21-29.
  • Lazarus, R. S. ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
  • McLinton, S. S. ve Dollard, M. F. (2010). Work stress and driving anger in Japan. Accident Analysis and Prevention, 42, 174-181.
  • Miller, L. H., Smith, A. D. ve Mahler, B. L. (1988). The stress audit manual. Brookline.
  • Özkan, T. ve Lajunen, T. (2006). What causes the differences in driving between young men and women? The effects of gender roles and sex on young drivers' driving behaviour and self-assessment of skills. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 9, 269-277.
  • Phillips, L. H., Henry, J. D., Hosie, J. A. ve Milne, A. B. (2006). Age, anger regulation and well-being. Aging & Mental Health, 10, 250-256.
  • Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
  • Rowden, P., Matthews, G., Watson, B. ve Biggs, H. (2011). The relative impact of work-related stress, life stress and driving environment stress on driving outcomes. Accident Analysis and Prevention, 43, 1332-1340.
  • Sârbescu, P. (2012). Aggressive driving in Romania: Psychometric properties of the Driving Anger Expression Inventory. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 15, 556-564.
  • Sharkin, B. S. (1993). Anger and Gender: Theory, research, and implications. Journal of Counseling & Development, 71(4), 386-389.
  • Sümer N. (2003). Personality and behavioral predictors of traffic accidents: Testing a contextual mediated model. Accidental Analysis Preview, 35, 949-964.
  • Şahin N. H. ve Batıgün A. D. (1997). Özel bir sağlık kuruluşunda iş doyumu ve stres. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 57-71.
  • Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Üniversite öğrencilerinde stres: Kişilik, olaylar, belirtiler. III. Ulusal Psikoloji Kongresi, 21-23 Eylül, İzmir.
  • Şahin, N. H. ve Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
  • TÜİK (2014). Ulaştırma ve haberleşme istatistikleri, www.tüik. gov.tr Yasak, Y., Eşiyok, B., Başbulut, A. Z. ve Korkusuz, I. (2005).
  • Trafikte öfke: Sürücü Öfke Ölçeği'nin (SÖÖ) geçerlik ve güvenirliği. Trafik ve Yol Güvenliği 3. Ulusal Kongresi, 4-6 Mayıs, Gazi Üniversitesi - Ankara.
  • Yasak, Y. ve Eşiyok, B. (2009). Anger amongst Turkish Drivers: Driving Anger Scale and its adapted, long and short version. Safety Science, 47, 138-144.
APA Yasak Y, Durak Batıgün A, EŞİYOK B (2016). Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. , 13 - 25.
Chicago Yasak Yesim,Durak Batıgün Ayşegül,EŞİYOK Burcu Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. (2016): 13 - 25.
MLA Yasak Yesim,Durak Batıgün Ayşegül,EŞİYOK Burcu Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. , 2016, ss.13 - 25.
AMA Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. . 2016; 13 - 25.
Vancouver Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. . 2016; 13 - 25.
IEEE Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B "Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü." , ss.13 - 25, 2016.
ISNAD Yasak, Yesim vd. "Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü". (2016), 13-25.
APA Yasak Y, Durak Batıgün A, EŞİYOK B (2016). Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 31(78), 13 - 25.
Chicago Yasak Yesim,Durak Batıgün Ayşegül,EŞİYOK Burcu Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi 31, no.78 (2016): 13 - 25.
MLA Yasak Yesim,Durak Batıgün Ayşegül,EŞİYOK Burcu Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, vol.31, no.78, 2016, ss.13 - 25.
AMA Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi. 2016; 31(78): 13 - 25.
Vancouver Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi. 2016; 31(78): 13 - 25.
IEEE Yasak Y,Durak Batıgün A,EŞİYOK B "Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü." Türk Psikoloji Dergisi, 31, ss.13 - 25, 2016.
ISNAD Yasak, Yesim vd. "Trafik ve Stres: Stres ile Trafikte Öfke İfadesi Arasındaki İlişkide Sürücü Öfke Düşüncelerinin Aracı Rolü". Türk Psikoloji Dergisi 31/78 (2016), 13-25.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 3:11

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları