Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi

Özdemir, Asude; ÇETREZ İŞCAN, Galibiye

Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi

Galibiye ÇETREZ İŞCAN, (Öğr.Gör., Trakya Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü)

Asude MALKOÇ (Yrd. Doç. Dr., Trakya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık ABD)

Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

3 1

Yıl: 2017 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 120 - 127 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin umut düzeyleri, başa çıkma yeterlilikleri ve yılmazlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma modeli olarak genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını yaşları 30 ile 60 arasında değişen 141 kişi (71 kadın, 70 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak, "Kişisel Bilgi Formu" "Aile Yılmazlık Ölçeği (AYÖ)" ve "Başa Çıkma Yeterliği Ölçeği (BÇYÖ)" ve "Sürekli Umut Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS for WINDOWS 17.00 paket programı kullanılmıştır. Öncelikle değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere Pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Ardından yılmazlık ve başa çıkma yeterliğinin birlikte umut düzeyini yordayıp yordamadığını belirlemek için de eşzamanlı çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Analizler sonucunda, yılmazlık ve başa çıkma yeterliğinin birlikte umut üzerinde yordayıcı etkisinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelime:

An Examination of Hope Levels of Families with Special Needs Children in terms of Coping and Resilience

Öz:

The aim of this study is to investigate the relationship among hope, resilience and competency of coping. in families who have children with special needs. The relationship screening model was used as a research model in this study. The participants consisted of 141 adults (71 women, 70 men) ages ranged from 30 to 60. The "Personal Information Form", "Family Resilience Scale" (FRS), "Coping Competency Scale" (CCS) and Dispositional Hope Scale (DHS) were used as data collection tools. Statistical Package for the Social Sciences (SPSS-22) was used to analyze the data. Firstly Pearson product-moment correlation coefficients were calculated in order to determine the relationships between the variables. After that, sequential multiple regression was conducted to specify the best linear combination of resilience and competency of coping for predicting hope. The results revealed that adults' hope levels were significantly explained by resilience and competency of coping.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkök, F. (2003). Farklı özelliğe sahip olan çocuk aileleri ve ailelerle yapılan çalışmalar. A. Ataman (Ed.), Özel eğitime giriş içinde (s.121-142). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
Akın, A., Adam Karduz, F.F., Kaya, M., Padır, M.A., Akın, Ü., Yılmaz, E., Özbay, A., & Akkaya, O. (2014). Başa çıkma yeterliği ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. 3rd World Conference on Educational and Instructional Sciences -WCEIS-06-08 Kasım, Antalya.
Akman, Y. & Korkut, F. (1993). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,9, 193-202.
Bayraklı, H. & Kaner, S. (2012). Zihin engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 1-18.
Bilge, A. ve diğ. (2014). Engelli yakınlarına verilen "stresle baş etme ve yaşam doyumunu arttırma" eğitiminin etkililiğinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1).
Cavkaytar, A. & Özen, A. (2010). Aile katılımı ve eğitimi. G. Akçamete (Ed.) Özel Eğitim içinde (s. 169-202). Ankara: Kök Yayıncılık.
Çiftçi Tekinarslan, İ. (2010). Aile eğitimi. N. Baykoç (Ed.) Özel Eğitim içinde (s. 91-109). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
Edd, T. K. & Edd, D. K. (2009). Welcome to Holland: Characteristics of resilient families raising children with severe disabilities. Journal of Family Studies, 15, 227-244.
Gördeles Beşer, N. & İnci, F. (2014) Zihinsel engelli çocuğu olan ailelere verilen grup danışmanlığının etkinliğinin değerlendirilmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(2), 84-91.
Greef, A. P., Vansteenwegen, A., & Ide, M. (2006). Resiliency in families with a member with a psychological disorder. The American Journal of Family Therapy, 34, 285-300.
Hardman, M.L., C.J. Drew & Egan, M.W. (1996). Exceptionality and the family human exceptionality, (5th Ed).USA: Wadsworth Cengage Learning.
Kaner, S., & Bayraklı, H. (2010). Aile Yılmazlık Ölçeği: Geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11 (2), 47-62.
Kaner, S., Bayraklı, H., & Güzeller, C.O. (2011). Anne-babaların yılmazlık algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(2) 63-78.
Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF PreventiveMedicineBulletin, 8(4), 315-322.
Karasar, N. (2003) Bilimsel araştırma yöntemi (12.basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Küçüker, S. (1993). Özürlü çocuk ailelerine yönelik psikolojik danışma hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 1(3), 23-29.
Masten, A. S., Cutuli, J. J., Herbers, J. E., & Reed, M. G. J. (2002). Resilience in development. In C. R. Snyder & S.J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 74-88). New York, NY: Oxford University Press.
Metin, E. N. (2012). Özel gereksinimli çocuğun aileye katılımı. E. N.Metin (Ed.) Özel gereksinimli çocuklar içinde.Ankara: Maya Akademi.
Özbay, Y. & Aydoğan, D. (2013). Aile Yılmazlığı: bir engele rağmen birlikte güçlenen aile. Sosyal Politika Çalışmaları, 13 (31), 1303-0256.
Özmen D., Dündar, P. E., Çetinkaya, A. Ç., Taşkın, E.O., & Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(1):8-15.
Özokçu, O. & Canpolat, M. (2013). Grup rehberliği programının zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerin stres düzeylerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (24), 181-196.
Patterson, J. (2002). Integrating family resilience and family stress theory. Journal of Marriage and Family, 64, 349-360.
Rutter, M. (1985) Resilience in the face of adversity. Protective factors and resistance to psychiatric disorder. British Journal of Psychiatry, 147, 598-611.
Sivrikaya, T. & Çiftçi Tekinarslan, İ. (2013). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,14 (2) 17-29.
Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.
Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J.R., Holleran, S.A., Irving, L.M., Sigmon, S.T., & diğ. (1991). The will and the ways: Development and validitation of an individual differences measure of hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570-585.
Yüksel, M.Y. & Eren, S.B ( 2007). Otistik çocuğa sahip ailelerle yapılan grupla psikolojik danışma çalışmasının ailelerin depresyon ve problem çözme becerileri üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 197-210.
Vural Batık, M. (2012). Psikolojik destek programının zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinin umutsuzluk ve iyimserlik düzeylerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 64-87.

APA	ÇETREZ İŞCAN G, Özdemir A (2017). Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. , 120 - 127.
Chicago	ÇETREZ İŞCAN Galibiye,Özdemir Asude Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. (2017): 120 - 127.
MLA	ÇETREZ İŞCAN Galibiye,Özdemir Asude Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. , 2017, ss.120 - 127.
AMA	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. . 2017; 120 - 127.
Vancouver	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. . 2017; 120 - 127.
IEEE	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A "Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi." , ss.120 - 127, 2017.
ISNAD	ÇETREZ İŞCAN, Galibiye - Özdemir, Asude. "Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi". (2017), 120-127.

APA	ÇETREZ İŞCAN G, Özdemir A (2017). Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 120 - 127.
Chicago	ÇETREZ İŞCAN Galibiye,Özdemir Asude Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7, no.1 (2017): 120 - 127.
MLA	ÇETREZ İŞCAN Galibiye,Özdemir Asude Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.7, no.1, 2017, ss.120 - 127.
AMA	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 7(1): 120 - 127.
Vancouver	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 7(1): 120 - 127.
IEEE	ÇETREZ İŞCAN G,Özdemir A "Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi." Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, ss.120 - 127, 2017.
ISNAD	ÇETREZ İŞCAN, Galibiye - Özdemir, Asude. "Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Umut Düzeylerinin Başa Çıkma Yeterliği ve Yılmazlık Açısından İncelenmesi". Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7/1 (2017), 120-127.