Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi

KILINÇ, İsa; GÜNDÜZ, ŞEMSEDDİN

Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi

İsa KILINÇ, (Öğretmen, Meram Ali Yaman Ortaokulu)

Şemseddin GÜNDÜZ (Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi BÖTE Bölümü)

Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2017 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 261 - 283 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin sahip oldukları insani değerler ile internet bağımlılığı ve siber zorbalığa duyarlılık arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda Kişisel Bilgi Formu ile birlikte İnternet Bağımlılığı, İnsani Değerler ve Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık ölçekleri aynı anda uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini farklı illerde öğrenim gören lise öğrencileri oluştururken, çeşitli lise türlerinden rastgele seçilen 774 öğrenci araştırmanın örneklemi içerisinde yer almıştır. Araştırma sonucu, internet bağımlılık puanı yüksek olan öğrencilerin insani değerler puanının düşük olduğu tespit edilmiş, ancak internet bağımlılığı ile siber zorbalığa duyarlılık arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür. Siber zorbalığa duyarlılığın insani değerlerle kısmen ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Kız öğrencilerin siber zorbalığa duyarlıklarının erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ailesiyle yaşayan öğrencilerin yurtta kalan öğrencilere göre sahip oldukları insani değerlerin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Investigation of High School Students' Cyber Sensitivity, Internet Addiction and Humanistic Values

Öz:

The purpose of this research is to determine the relationship between the humanistic values of the students being educated in high schools and the sensitivity related to internet addiction and cyber bullying. Quantitative method is applied in this research. In this context, the scales related to Internet addiction, humanistic values and cyber bullying are used simultaneously along with personal Information forms. While the students, who are being educated in high schools in various cities, 774 students selected randomly from different types of high schools participated in the sample of the research. The result of the research indicates that the students with higher internet addiction scores have lower humanistic values however it is not clear whether there is a significant relationship between internet addiction and cyber bullying. It is determined that the sensitivity of female students related to cyber bullying is higher than the male students'. Also the students staying with their parents have higher humanistic values than the ones staying in the dormitories.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arıcak, O. T. (2009). Üniversite öğrencilerindeki siber zorbalık davranışlarının bir yordayıcısı olarak psikiyatrik belirtiler. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
Ayas, T., Çakır, Ö., & Horzum, M.B. (2011). Ergenler için bilgisayar bağımlılığı ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 439-448.
Baker, Ö. E., & F. Kavşut. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
Bayezid, G. (2000). Bastırma duyarlılık ölçeğini Türk kültürüne uyarlama çalışması. Düşünen Adam, 13(2), 99-106.
Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Çakır-Balta, Ö., & Horzum, M.B. (2008). Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 187-205.
Caplan, S. E. (2005). A social skill account of problematic internet use. Journal of Communication, 55(4), 721-736.
Çetin B., Peker, A., Eroğlu, Y., & Çitemel, N. (2011). Siber zorbalığın bir yordayıcısı olarak ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar: Ergenler için bir ön çalışma. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1064-1080.
Davis, R. A. (2001). A cognitive-behavioral model for pathological internet use (PIU). Computers in Human Behavior, 17(2), 187-195.
Dilmaç B., & Yiğit, R. (2011). Ortaöğretimde öğrencilerinin sahip oldukları insani değerler ile akademik erteleme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 159-178.
Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile eğitimin sınanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Durmuş, C. (1996). Değerlerin meslek grupları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Eftekin, P. (2015). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin internet bağımlılığı ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Eray, Y., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ., & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 133-144.
Erdur-Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
Gençer, S. L. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin internet bağımlılık durumlarının internet kullanım profilleri ve demografik özelliklere göre farklılıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Gezgin, D. M., & Çuhadar, C. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin siber zorbalığa ilişkin duyarlılık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 93-104.
Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar: Ahlak psikolojisi. ahlaki değerler ve ahlaki gelişme. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
İnan, A. (2010). İlköğretim II. kademe ve ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Basım.
Keskin, Y. (2008). Türkiye'de sosyal bilgiler programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Mishna, F., McLuckie, A., & Saini, M. (2009). Real world dangers in an online reality: A qualitative study examining online relationships and cyberabuse. Social Work Research, 33(2), 107-118.
Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 17(4), 605-626.
Özkan, R., & Soylu, A. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin benimsedikleri temel insani değerler (Niğde il örneği). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1253-1265.
Şahin, N. (2014). Ergenlik problemleri ve baş etme yöntemleri ile internet bağımlılığı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstabul.
Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
Tanrıkulu, T., Kınay, H., & Arıcak, O. T. (2013). Siber zorbalığa ilişkin duyarlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 33-47.
Temel, Z. F., & Aksoy, A. B. (2001). Ergen ve gelişimi. Ankara: Nobel Yayın Basım.
Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programinda yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, H. (2010). An examination of preservice teachers' perceptions about cyberbullying. Eurasia Journal of -Mathematics, Science & Technology Education, 6(4), 263-270.
Young, K. S. (1996). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyperPsychology & Behaviour, 1(3), 237-244.
Young, K. S. (2007). Cognitive behavior therapy with internet addicts: Treatment outcomes and implications. CyberPsychology & Behavior, 10(5), 671-679.
Young, K. S., & Rogers, R. C. (1998). The relationship between depression and internet addiction. CyberPsychology & Behavior, 1(1), 25-28.

APA	KILINÇ İ, GÜNDÜZ Ş (2017). Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. , 261 - 283.
Chicago	KILINÇ İsa,GÜNDÜZ ŞEMSEDDİN Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. (2017): 261 - 283.
MLA	KILINÇ İsa,GÜNDÜZ ŞEMSEDDİN Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. , 2017, ss.261 - 283.
AMA	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. . 2017; 261 - 283.
Vancouver	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. . 2017; 261 - 283.
IEEE	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş "Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi." , ss.261 - 283, 2017.
ISNAD	KILINÇ, İsa - GÜNDÜZ, ŞEMSEDDİN. "Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi". (2017), 261-283.

APA	KILINÇ İ, GÜNDÜZ Ş (2017). Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 261 - 283.
Chicago	KILINÇ İsa,GÜNDÜZ ŞEMSEDDİN Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7, no.2 (2017): 261 - 283.
MLA	KILINÇ İsa,GÜNDÜZ ŞEMSEDDİN Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.7, no.2, 2017, ss.261 - 283.
AMA	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 7(2): 261 - 283.
Vancouver	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 7(2): 261 - 283.
IEEE	KILINÇ İ,GÜNDÜZ Ş "Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi." Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, ss.261 - 283, 2017.
ISNAD	KILINÇ, İsa - GÜNDÜZ, ŞEMSEDDİN. "Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi". Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7/2 (2017), 261-283.