ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ

Yıl: 2015 Cilt: 17 Sayı: 67 Sayfa Aralığı: 77 - 100 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ

Öz:
Çocuklar ve gençler için oluşturulmuş edebî yapıtların, öğrencilere edebî zevk verme ve okuma alışkanlığı kazandırma gibi faydalarının yanında onları eğitme ve hayata hazırlama gibi işlevleri de vardır. Okuyuculara geniş bakış açısı sunan, içinde barındırdığı farklı hayatlarla karşılaştırarak önemli deneyimler kazandıran kitaplar, çocukların özerk benlik oluşumunda da önemli role sahiptir. Çocuk, okuduğu kitaplardaki karakterlere öykünerek kişiliğini oluşturur ve bunu bilinçaltında şekillendirir. Bu çalışmanın amacı, çağdaş çocuk ve gençlik yazını aracılığıyla topluma model olarak sunulan çocuk ve ebeveyn tiplerini belirlemektir. Bu doğrultuda ölçüt örneklem yöntemiyle seçilen on eserdeki çocuk ve ebeveyn tipleri içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda incelenen kitaplardaki çocuk tiplerinin benzer özellikler taşıdığı tespit edilmiştir. Meraklı, soru soran, hayal gücü gelişmiş, kitap okumayı, doğayı ve hayvanları seven, teknolojinin esiri olmamış çocuk kahramanlar, çocuk okuyucular için olumlu rol-modeller olarak dikkatlere sunulmaktadır. İnceleme kapsamındaki kitaplarda yer alan ebeveyn tipleri ise daha gelenekseldir. Çocuklarını yetiştirmede geleneksel metotlar kullanan anne-babalar; otoriter, aşırı hoşgörülü, kayıtsız, mükemmeliyetçi tiplerden oluşmaktadır. İncelenen eserlerde çocuklara model olmak yerine öğüt vermeyi tercih eden, onlar adına tek başlarına kararlar alan, onların fikrini önemsemeyen, çoğu zaman onları ciddiye almayan yetişkin modelleri de yer almaktadır. Bu sonuçlardan hareketle, çağdaş çocuk ve gençlik edebiyatının okurlarına olumlu rol modeller sunarak onların kişilik gelişimine katkı sağladığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

CHARACTERS OF CHILDREN AND PARENTS PRESENTED AS A MODEL IN CONTEMPORARY CHILDREN AND YOUNG ADULT LITERATURE WORKS

Öz:
Literary works written for children and young adults also serve functions like preparation of them for education and life, as well as benefits such as giving students literary pleasure and acquiring reading habit. Literacy books, which give a broader perspective on readers and gain valuable experience for them by comparing different lives that contain within themselves, have an important role in the formation of children's autonomous self. Child forms her or his personality by emulating the figures in the books he/she have read and engraves this in his/her own subconscious. The aim of this study was to determine characters of children and parents served as a model for society through children and young adult literature works. Accordingly, characters of children and parents in ten works selected with criterion sampling method were examined using content analysis method. In consequence of this study, it has been found that child characters in the books examined have similar characteristics. Child heroes who are curious, questioning, imaginative, fond of reading book, nature and animals and non-technology addiction have been presented to the attention as positive role-models for child readers. Parent characters included in books within the scope of examination are more traditional. Parents who use traditional methods to bring up their children are authoritative, permissive, unconcerned and perfectionistic figures. Adult models who prefer to give them advice, make decisions in behalf of them, ignore their opinions and often hold them in low regard instead of serving as a model for children have also been included in the works examined. Based on these results, it has been reached the conclusion that contemporary children and young adult literature make a significant contribution to their personality development by presenting positive rolemodels for its readers.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alpöge, G. (Kasım, 1997). Günümüz Çocuk Kitaplarında Çocuk İmgesi. 1. Ulusal Çocuk Kongresi Bildirileri, Ankara Universitesi.
  • Aytaş, G. (2014). Türk Romanında Genç Kızlar. Zeitschrift für die Welt der Türken, 6/2, 67--80.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Çınar, S. C. (2010). Gülten Dayıoğlu 'nun Eserlerindeki Ebeveyn--Çocuk İlişkisinin İletiler Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Fırat Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2014). Karakter Eğitimi El Kitabı (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Erdem, A. (Ekim, 2012). İlköğretim Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Çocuk Kitaplarındaki Kahramanlar. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Gencan, T. N., Ediskun, H., Dürder, B. ve Gökşen, E. N. (1974). Yazın Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Karataş, E. (2014). Çocuk Edebiyatında Karakter Kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60--79.
  • Karatay, H. (2011). Karakter Eğitiminde Edebî Eserlerin Kullanımı. Turkish Studies, 6/1, 1439-- 1454.
  • Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim (Genişletilmiş 3. Basım). Ankara: Engin Yayıncılık.
  • Kür, 1. (Kasım, 1997). 1869--1928 Yılları Çocuk Dergilerinde Eğitimci Yazarların Benimsediği Çocuk Tipleri. 1. Ulusal Çocuk Kongresi Bildirileri, Ankara Universitesi.
  • Özmen, G. (2010). Gülten Dayıoğlu'nun Çocuk ve Gençlik Yapıtlarında Karakter İncelemeleri. Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Sever, S. (2012) Çocuk ve Edebiyat (6. Baskı). Ankara: Tudem Yayınları.
  • Sever, S. ve Aslan C. (Ekim, 2012). Çocuk Edebiyatı Yapıtlarında Karakter Çerçevesinin oluşturulmasında Cinsiyet Rollerinin Şunuluşu. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Ankara Universitesi, Ankara.
  • Sınar, A. (1995). Türk Hikâye ve Romanında Çocuk 1872--1950. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Istanbul.
  • Solar, B. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Çocuğa Go'reliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Şahbaz, N. ve Çekici, Y. E. (2012). İlköğretim Türkçe 6, ve 8. SınıfDers Kitaplarındaki Okuma Parçalarında Çocuk lmgeleri. Turkish Studies, 7/2, 979--99.
  • Şener, S. (Kasım, 1997). Türk Çocuk Tiyatrosu Yapıtlarında Çocuk. 1. Ulusal Çocuk Kongresi Bildirileri, Ankara Universitesi.
  • Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Yavuzer, H. (2001). Yaygın Anne--Baba Tutumları. Ana Baba Okulu içinde (s. 115--132). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Yavuzer, H. (2015). Çocuk Psikolojisi. 38. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Yazıcı 'Okuyan, H., Gediklioğlu, Y. G. ve Karagül, S. (2012). Çocuk Edebiyatı Yapıtlarında Aile Kavramı. Ilköğretim Online, 11(2), 395--407.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zivtci, F. (2007, Ekim). Çocuk Kitaplarında Kahramanin Yeri ve Önemi. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Ankara Universitesi, Ankara.
APA AKTAŞ E (2015). ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. , 77 - 100.
Chicago AKTAŞ Elif ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. (2015): 77 - 100.
MLA AKTAŞ Elif ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. , 2015, ss.77 - 100.
AMA AKTAŞ E ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. . 2015; 77 - 100.
Vancouver AKTAŞ E ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. . 2015; 77 - 100.
IEEE AKTAŞ E "ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ." , ss.77 - 100, 2015.
ISNAD AKTAŞ, Elif. "ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ". (2015), 77-100.
APA AKTAŞ E (2015). ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(67), 77 - 100.
Chicago AKTAŞ Elif ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. Akademik Araştırmalar Dergisi 17, no.67 (2015): 77 - 100.
MLA AKTAŞ Elif ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. Akademik Araştırmalar Dergisi, vol.17, no.67, 2015, ss.77 - 100.
AMA AKTAŞ E ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. Akademik Araştırmalar Dergisi. 2015; 17(67): 77 - 100.
Vancouver AKTAŞ E ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ. Akademik Araştırmalar Dergisi. 2015; 17(67): 77 - 100.
IEEE AKTAŞ E "ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ." Akademik Araştırmalar Dergisi, 17, ss.77 - 100, 2015.
ISNAD AKTAŞ, Elif. "ÇAĞDAŞ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARINDA MODEL OLARAK SUNULAN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPLERİ". Akademik Araştırmalar Dergisi 17/67 (2015), 77-100.