ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

AKSOY, AZİZ; OĞUR, Sedat; YILMAZ, ZÜLKÜF

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Sedat OĞUR, (1Bitlis Eren Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Rahva Yerleşkesi, Merkez/Bitlis, Türkiye)

Zülküf YILMAZ, (Bitlis Eren Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Rahva Yerleşkesi, Merkez/Bitlis,)

Aziz AKSOY (Girilmedi)

Journal of Food and Health Science

15 0

Yıl: 2017 Cilt: 3 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 97 - 108 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Öz:

Yürütülen çalışmada, 2015 yılının Şubat ayında, Bitlis Eren Üniversitesi'nde öğrenim gören 360 öğrencinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) hakkındaki genel bilgi düzeylerinin ve GDO'lu gıdalara karşı tutumlarının nasıl olduğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Kesitsel araştırma olarak planlanan bu çalışmada öğrenciler tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak 9 soruluk ön bilgi formu ve GDO'lar hakkındaki genel bilgi düzeylerini ve GDO'lu gıdalara karşı tutumlarını değerlendirmeyi sağlayan 14 soruluk bir anket formu kullanılmıştır. Öğrencilerin %79.2'si Türkiye'de genetiği değiştirilmiş tohumlarla üretim yapılmasını doğru bulmamaktadır. Öğrencilerin cinsiyetleri ile "genetiği değiştirilmiş bir gıdayı tüketmekte bir sakınca görmem" ifadesine katılmaları arasındaki farkın anlamlı (P

Anahtar Kelime:

Konular: Gıda Bilimi ve Teknolojisi

KNOWLEDGE LEVELS AND ATTITUDES OF UNIVERSITY STUDENTS ABOUT GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS AND FOODS: BITLIS EREN UNIVERSITY EXAMPLE

Öz:

knowledge level about genetically modified organisms (GMOs) and their attitudes towards food products with GMOs of 360 students studying at Bitlis Eren University in February 2015. Students have been selected by random sampling method in this study which has been planned as crosssectional study. A preliminary information form of 9 questions and a questionnaire form of 14 questions which provides to evaluate general knowledge levels of they about GMOs and their attitudes towards foods with GMOs was used as a data collection tool. 79.2% of the students do not find it appropriate to make production with genetically modified seeds in Turkey. Significant difference (P

Anahtar Kelime:

Konular: Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abacı, Z.M. & Abacı, Z.T. (2014). İnönü Üniversitesi biyoloji ve gıda mühendisliği bölümü öğrencilerinde genetiği değiştirilmiş organizma bilinci ve bilgi düzeyi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 31- 37.
Adana, F., Gezer, N. & Öğüt, S. (2014). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara ilişkin bilgi ve görüşleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 276-280.
Altıntaş, A. (2004). Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ile ilgili genetik ve çevre sorunları. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 4(3-4), 23-26.
Bayraç, A.T., Baloğlu, M.C., Kalemtaş, G. & Kavas, M. (2007). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (s. 4-5). Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
Beyatlı, Y. (2000). Biyoteknoloji Ders Notları (s. 146). Ankara: Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü.
Bostan, A. & Gün, S. (2013). Türkiye’de genetiği değiştirilmiş gıda ve yem konusunda mevzuat uygulamaları ve denetimler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1), 90-98.
Bredahl, A., Grunert, K.G. & Frewer, L.J. (1998). Consumer attitudes and decison-making with regard to genetically engineered food products-a review of the literature and a presentation of models for future resarch. Journal of Consumer Policy, 21(3), 251-277.
Christoph, I.B., Bruhn, M. & Roosen, J. (2008). Knowledge, attitudes towards and acceptability of genetic modification in Germany. Appetite, 51(1), 58-68.
Çabuk Özer, B., Duman, G. & Çabuk, B. (2009). Turkish preschool staff’s opinions about hormones, additives and genetically modified foods. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1734-1743.
Çelik, V. & Turgut-Balık, D. (2007). Genetiği de- ğiştirilmiş organizmalar (GDO). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(1-2), 13-23.
Dawe, D., Robertson, R. & Unnevehr, L. (2002). Golden rice: what role could it play in alleviation of vitamin a deficiency?. Food Policy, 27(5-6), 541-560.
Demir, A. & Pala, A. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalara toplumun bakış açısı. Hayvansal Üretim, 48(1), 33-43.
Durukan, E., Erdal, R., Aykut, N. B., Mıhçıokur, S. & Akın, A. (2012). Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalı ürünlerle ilgili bilgi düzeyi. 15. Ulusal Halk Sağ- lığı Kongresi; 2-6 Ekim 2012; Bursa, Türkiye.
Ergin, A., Uzun, S.U. & Bozkurt, A.İ. (2015). Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili bilgi ve görüşleri. Pamukkale Tıp Dergisi, 8(2), 92-98.
Ergin, I., Gürsoy, Ş.T., Öcek, Z.A. & Çiçeklioğlu, M. (2008). Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara dair bilgi tutum ve davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6), 503-508.
Februhartanty, J., Widyastuti, T.N. & Iswarawanti, D.N. (2007). Attitudes of agricultural scientists in Indonesia towards genetically modified foods. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 16(2), 375-380.
Frewer, L.J., Scholderer, J. & Bredahl, L. (2003). Communicating about the risks and benefits of genetically modified foods: the mediating role of trust. Risk Analysis, 23(6), 1117-1133.
Goldstein, D.A., Tinland, B., Gilbertson, L.A., Staub, J.M., Bannon, G.A., Goodman, R.E., McCoy, R.L. & Silvanovich, A. (2005). Human safety and genetically modified plants: a review of antibiotic resistance markers and future transformation selection technologies. Journal of Applied Microbiology, 99(1), 7-23.
Gülbay, D., Özçelik, B. & Kahveci, D. (2006). Türk tüketicisinin genetiği değiştirilmiş gıdalar hakkındaki görüşleri. Türkiye 9. Gıda Kongresi (24-26 Mayıs 2006, Bolu) Bildiriler Kitabı, 845-848.
Gürakan, C. (2010). Genetiği değiştirilmiş mikroorganizmalar analiz yöntemleri. Farklı boyutlarıyla genetiği değiştirilmiş organizmalar (içinde s. 23-25). 1. Basım, Ankara: Ankara Tabip Odası.
Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2016). Lise öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara yö- nelik algılarının belirlenmesi, determining the perceptions of high scholl students against genetically modified organisms. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 89-111.
Hails, R.S. (2000). Genetically modified plantsthe debate continues. Trend in Ecology and Evolution, 15(1), 14-18.
Haspolat Kaya, I., Konar, N., Poyrazoğlu, E.S. & Artık, N. (2013). Genetik modifikasyon ve Türk tüketiciler-kentli tüketicilerin genetik modifiye organizma ve gıdalara yönelik farkındalıkları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 60, 213-220.
Hıdıroğlu, S., Önsüz, M.F., Kalafat, C.E. & Karavuş, M. (2013). Ümraniye İlçesinde 1. basamakta sağlık kuruluşlarına başvuran hastaların genetiği değiştirilmiş organizmalar konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Fırat Tıp Dergisi, 18(3), 176-181.
Huang, J., Qiu, H., Bai, J. & Pray, C. (2006). Awareness, acceptance of and willingness to buy genetically modified foods in Urban China. Appetite, 46(2), 144-151.
Kaya, E., Gürbüz, H. & Derman, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş gıda ürünlerine bakışı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 55-60.
Kaynar, P. (2009). Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar (GDO)’a genel bir bakış. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 66(4), 177-185.
Keskin, Y., Lüleci, N.E., Özyaral, O., Altıntaş, Ö., Sağlık, A., Lisar, H., Turan, A. & Top, Y. (2010). Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranış- ları. Maltepe Tıp Dergisi, 2(1), 14-23.
Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S. & Hasde, M. (2010). Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 52, 198-204.
Kulaç, İ., Ağırdil, Y. & Yakın, M. (2006). Sofralarımızdaki tatlı dert, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3), 151-155.
Lan, L. (2006). Chinese public understanding of the use of agricultural Biotechnology-a case study from Zhejiang Province of China. Journal of Zhejiang University Science B, 7(4), 257-266.
Lessick, M., Keithley, J., Swanson, B. & Lemon, B. (2002). Genetically modified foods: a tasted of the future. Medsurg Nursing, 11(5), 242-246.
Maekawa, F. & Macer, D. (2004). How Japanese students reason about agricultural biotechnology. Science and Engineering Ethics, 10(4), 705-716.
Magnusson, M.K. & Koivisto Hursti, U.K. (2002). Consumer attitudes towards genetically modified foods. Appetite, 39(1), 9-24.
Meseri, R. (2008). Beslenme ve genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). TAF Prev. Med. Bulletin, 7(5), 455-460.
Mevzuat Bilgi Sistemi (2010). Genetik Yapısı De- ğiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik. http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.14203&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=genetik (erişim 12.01.2017)
Nofouzi, F. (2013). Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) nedir ve nasıl yapılmaktadır? Güncel Gastroenteroloji, 17(4), 1-7.
Özdemir, O. & Duran, M. (2010). Biyoteknolojik uygulamalara ve genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin tüketici davranışları. Akademik Gıda, 8(5), 20-28.
Özdemir, O., Güneş, M. H. & Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO’lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-68.
Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. & Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 297-328.
Özmert, S. & Yaman, H. (2011). Tüketicilerin genetiği değiştirilmiş gıdalara karşı tutumlarının ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Kocatepe Veteriner Dergisi, 4(1), 31-41.
Pardo, R., Midden, C. & Miller, J. D. (2002). Attitudes toward biotechnology in the European Union. Journal of Biotechnology, 98(1), 9-24.
Resmi Gazete (2010). 5977 sayılı biyogüvenlik kanunu. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100326-7.htm (erişim 12.01.2017)
Resmi Gazete (2014). Genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerine dair yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler//2014/05/20140529- 2.htm/20140529.htm&main=http://www.res mgazete.gov.tr/eskiler//2014/05/20140529- 2.htm (erişim 12.01.2017)
Taş, M., Balcı, M., Yüksel, A. & Şahin Yesilçubuk, N. (2015). Consumer awareness, perception and attitudes towards genetically modified foods in Turkey. British Food Journal, 117(5), 1426-1439.
Tiryaki, İ. (2007). Soru ve cevaplar ile tarımsal biyoteknoloji. http://ciftci.ksu.edu.tr/dokumanlar.htm (erişim 12.01.2017)
Topal, Ş. (2009). Genetik değiştirme işlemleri ve biyogüvenlik. http://www.bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=305 (erişim 12.01.2017)
Türker, T., Koçak, N., Aydın, İ., İstanbulluoğlu, H., Yıldıran, N., Türk, Y. Z., & Kılıç S. (2013). Determination of knowledge, attitude, behavior about genetically modified organisms in nursing school students. Gülhane Tıp Dergisi, 55, 297-304.
WHO (2005). Modern food biotechnology, human health and development: an evidence-based study. World Health Organization Food Safety Department. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43195/1/9241593059_eng.pdf?u a=1 (erişim 12.01.2017)
Yılmaz, B., Üner, A.K. & Ercan A. (2015). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili tutumları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 14(2), 64-71.
Yorulmaz S. & Ay R., (2006). Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) entomoloji alanındaki uygulama olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2), 53-59

APA	OĞUR S, YILMAZ Z, AKSOY A (2017). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. , 97 - 108.
Chicago	OĞUR Sedat,YILMAZ ZÜLKÜF,AKSOY AZİZ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. (2017): 97 - 108.
MLA	OĞUR Sedat,YILMAZ ZÜLKÜF,AKSOY AZİZ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. , 2017, ss.97 - 108.
AMA	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. . 2017; 97 - 108.
Vancouver	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. . 2017; 97 - 108.
IEEE	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ." , ss.97 - 108, 2017.
ISNAD	OĞUR, Sedat vd. "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ". (2017), 97-108.

APA	OĞUR S, YILMAZ Z, AKSOY A (2017). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Journal of Food and Health Science, 3(3), 97 - 108.
Chicago	OĞUR Sedat,YILMAZ ZÜLKÜF,AKSOY AZİZ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Journal of Food and Health Science 3, no.3 (2017): 97 - 108.
MLA	OĞUR Sedat,YILMAZ ZÜLKÜF,AKSOY AZİZ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Journal of Food and Health Science, vol.3, no.3, 2017, ss.97 - 108.
AMA	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Journal of Food and Health Science. 2017; 3(3): 97 - 108.
Vancouver	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Journal of Food and Health Science. 2017; 3(3): 97 - 108.
IEEE	OĞUR S,YILMAZ Z,AKSOY A "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ." Journal of Food and Health Science, 3, ss.97 - 108, 2017.
ISNAD	OĞUR, Sedat vd. "ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR VE GIDALAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE TUTUMLARI: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ". Journal of Food and Health Science 3/3 (2017), 97-108.