OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ
Yıl: 2015 Cilt: 65 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 79 - 105 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ
Öz: Osmanlı Devleti Avrupa'dan farklı olarak, aristokrasinin ve burjuva sınıfının doğuşunu bilinçli olarak engellemiştir. İktisadi politikalar güçlü bir orta sınıfın varlığını sürdürmesi için düzenlenmiştir. Fakat sistem Avrupa rekabetinin yoğunlaşmaya başladığı, 1820'lerden itibaren sarsılmaya başlamıştır. Akabinde imzalanan Balta Limanı Ticaret Anlaşması, Avrupa rekabetini daha da şiddetlendirmiştir. Bu durumun sonucu olarak yerel üretimin rekabet gücünün nasıl arttırılacağı, bu dönemin en önemli sorunuydu. 1880'lerden itibaren sayıları artan özel fabrikalar karşısında, esnaf ölçeğindeki üreticiler sosyal bir motivasyonla korunmaya çalışılmıştır. Yeni kurulan fabrikaların esnafın faaliyetlerine karışması yasaklanmıştır. Fakat esnaflar korunurken, piyasanın düzenli işleyişi de ihmal edilmemiştir. Sanayi üretiminin rekabet gücünün arttırılması için, Osmanlı Devleti hammadde üreticilerine ve yerli yakıt için Ereğli kömür madenlerine talep desteği oluşturmaya çalışmıştır. Makalenin son bölümündeyse, modern üretim tekniklerini uygulamak isteyen yerli fabrikalardan bahsedilecektir. Devlet rekabet gücü kazanmaları için, özel sektörün desteklenmesi gerektiğini düşünmektedir. Bunun için kendilerine vergi muafiyetleri tanınmıştır. Buna ilave olarak devlet, yerel fabrikalara talep desteği vermeye çalışmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
COMPETITION REGULATIONS IN OTTOMAN INDUSTRY
Öz: In contrary to Europe, Ottoman State intentionally prevented to establishment of aristocracy and bourgeois class. Economic policies were designed to sustain the presence of a strong middle class. But system began to shake during 1820's, because of intensifying European competition. Later signed Balta Limanı Trade Agreement even severed the competition. As a result of this situation, how could increase the competition power of local production was the main problem of this era. Artisan scale producers wanted to be protected with social motivation, against private factories which their numbers increased after 1880's. Newly established factories were banned to interfere to activities of artisans. But proper functioning of the market did not neglect, while artisans protecting. In order to increase the competition power of industrial production, Ottoman State tried to establish demand support to raw material producers and Ereğli coal mines for local fuel. At the last part of the article, local factories will be mentioned which they wanted to apply modern production facilities. In order to increase their competition power, state thought that private sector had to be supported. For this reason tax exemptions were granted them. In addition to this, state tried to give demand support to local factories.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Arşiv Belgeleri
- BOA A.DVNSMKLT.d.1, 2, 8, 12, 13.
- BEO 385/28851, 429/32168, 780/58428, 975/73090, 994/74516, 1445/108325.
- DH.MKT 2047/131, 2210/23.
- ŞD 503/15, 2997/10.
- Y.MTV 80/34.
- Gazete Makalesi
- Namık Kemal, Hürriyet Gazetesi, No:7, 10 Ağustos 1868, s.1-4.
- Kitap ve Makaleler
- Ahmed Lütfi (1884-85, h.1302), İz Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniye, Cilt 5, Mahmud Beğ Matbaası, İstanbul.
- GENÇ, Mehmet (2012), Osmanlı İmparatorluğu'nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
- GÜRAN, Tevfik (1992), "Tanzimat Döneminde Devlet Fabrikaları", 150. Yılında Tanzimat, A.K.D.T.Y.K., TTK Yayınları, Ankara, s.235-257.
- GÜRAN, Tevfik (2011), İktisat Tarihi, Der Yayınları, İstanbul.
- ISSAWI, Charles (1982), An Economic History of the Middle East and North Africa, Columbia University Press, New York.
- İNALCIK, Halil (1979-1980), "Osmanlı Pamuklu Pazarı, Hindistan ve İngiltere Pazar Rekabetinde Emek Maliyetinin Rolü", ODTÜ Gelişme Dergisi, Türkiye İktisat Tarihi Üzerine Araştırmalar Özel Sayısı, Ankara, s.1-65.
- İNALCIK, Halil (1995), The Ottoman Empire, The Classical Age 1300- 1600, Phoenix, Londra.
- İNALCIK, Halil ve Robert ANHEGGER (2000), Kanunname-i Sultani Ber Muceb-i Örf-i Osmani, II. Mehmed ve II. Bayezid Devirlerine Ait Yasakname ve Kanunnameler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- İNALCIK, Halil (2009), Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 1 1300-1600, çev. Halil Berktay, Eren Yayıncılık, İstanbul.
- KALA, Ahmet (1998), İstanbul Esnaf Birlikleri ve Nizamları 1, İstanbul Esnaf Tarihi Tahlilleri, İstanbul Külliyatı VII, İstanbul Büyükşehir
- Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı İstanbul Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul.
- KAZGAN, Gülten (2011), İktisadî Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat S. (2013), Balta Limanı'na Giden Yol Osmanlı-İngiliz İktisadi Münasebetleri (1580-1850), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2013.
- Namık Kemal (2005), Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri: Bütün Makaleleri 1, hz. İsmail Kara, Nergiz Yılmaz Aydoğdu, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- ÖKÇÜN, Ahmet Gündüz (2003), Osmanlı Sanayii 1913, 1915 Yılları Sanayi İstatistiki, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
- PAMUK, Şevket (1988), "150. Yılında Balta Limanı Ticaret Antlaşması", Tarih ve Toplum, S.60,s.38-41.
- PAMUK, Şevket (2003), 19. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
- PAMUK, Şevket (2005), Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme 1820-1913, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- PAMUK, Şevket (2009), Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, Seçme Eserleri-II, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- TABAKOĞLU, Ahmet (2005), Türk İktisat Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- TOPRAK, Zafer (2012), Türkiye'de Milli İktisat 1908-1918, Doğan Kitap, İstanbul.
| APA | Damlıbağ F (2015). OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. , 79 - 105. |
| Chicago | Damlıbağ Fatih OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. (2015): 79 - 105. |
| MLA | Damlıbağ Fatih OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. , 2015, ss.79 - 105. |
| AMA | Damlıbağ F OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. . 2015; 79 - 105. |
| Vancouver | Damlıbağ F OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. . 2015; 79 - 105. |
| IEEE | Damlıbağ F "OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ." , ss.79 - 105, 2015. |
| ISNAD | Damlıbağ, Fatih. "OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ". (2015), 79-105. |
| APA | Damlıbağ F (2015). OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 65(1), 79 - 105. |
| Chicago | Damlıbağ Fatih OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 65, no.1 (2015): 79 - 105. |
| MLA | Damlıbağ Fatih OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, vol.65, no.1, 2015, ss.79 - 105. |
| AMA | Damlıbağ F OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. 2015; 65(1): 79 - 105. |
| Vancouver | Damlıbağ F OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. 2015; 65(1): 79 - 105. |
| IEEE | Damlıbağ F "OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ." İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 65, ss.79 - 105, 2015. |
| ISNAD | Damlıbağ, Fatih. "OSMANLI SANAYİİNDEKİ REKABET DÜZENLEMELERİ". İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 65/1 (2015), 79-105. |
