Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları

Ebru ŞALCIOĞLU (Londra Üniversitesi, Psikiyatri Enstitüsü, Travma Araştırma Bölümü, UK)
3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi
90 0
Yıl: 2003 Cilt: 11 Sayı: supp2 Sayfa Aralığı: 19 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları

Öz:
Bu yazıda davranış tedavisinde teorik yaklaşımlar dört ana başlık altında incelenmiştir: klasik koşullanmayı temel alan uygulamalar (sistematik duyarsızlaştırma, alıştırma, aversif tedavi), edimsel koşullanmayı temel alan uygulamalar, modelleme, ve bilişsel-davranışçı tedaviler. Bu kuramları temel alan davranış tedavilerinin uygulama alanları, etki mekanizmaları ve tedavi etkilerine yönelik bilimsel bulgular gözden geçirilmiştir. Günümüzde davranış tedavisi bir çok psikiyatrik sorunun tedavisinde etkinliği bilimsel kanıtlarla desteklenmiş bir tedavi yaklaşımıdır. Özellikle alıştırma kuramına dayalı davranış ve bilişsel faktörleri de kapsayan bilşsel-davranışçı tedaviler anksiyete hastalıklarının tedavisinde öncelikle tercih edilen tedavi yaklaşımlarıdır. Davranış tedavisinin etki mekanizması, ne kadar sürede tedavi etkisinin ortaya çıktığı, sanal gerçeklik, similasyon gibi farklı tekniklerle uygulanmasının etkisi ve terapisti ortadan kaldırarak doğrudan bilgisayar aracılığıyla, hatta internet üzerinden, uygulanmasının etkisi bugün davranış tedavisi ile ilgili araştırmaların odaklandıkları konulardır.
Anahtar Kelime: klinik psikoloji klasik koşullanma modelleme bilişsel terapi edimsel koşullanma kuram davranışçı terapi

Konular: Psikoloji

Behavioural Approaches in Psychiatric Disorders: Theories and Clinical Applications

Öz:
In this report the theoretical approaches in behaviour therapy were described under four headings: approaches based on classical conditioning (systematic desensitisation, exposure, aversion therapy), approaches based on operant conditioning, modeling, and cognitive-behavioural treatment. The clinical application of these conceptual approaches, their mechanism of change, and the empirical findings on their effectiveness were reviewed. There is abundant evidence to show that behavioural treatment is effective in many psychiatric problems. Behavioural or cognitive-behavioural procedures that incorporate exposure became the treatment of choice in anxiety disorders. Today the topics of interest in behaviour therapy research are the mechanism of change, the number of sessions required to emerge significant clinical improvement, the effectiveness of treatment involving different techniques such as virtual reality and simulation, and the effectiveness of treatment when delivered via computer programmes or internet.
Anahtar Kelime: modelling cognitive therapy operant conditioning theory behavioral therapy clinical psychology classical conditioning

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1.Hawton K, Salkovskis P, Kirk J, Clark DM. The development and principles of cognitive behavioural treatments. Hawton K, Salkovskis P, KirkJ, Clark DM. (eds.). Cognitive Behaviour Therapy for Psychiatric Problems. Oxford: Oxford University Press, 1989.
  • 2.Wilson GT, O'Leary KD. Principles of Behavior Therapy. New Jersey: Prentice Hall, Inc. 1980.
  • 3.Mowrer OH. Learning Theory and Behaviour. New York: Wiley, 1960.
  • 4.Rescorla RA. Pavlovian conditioning: It's not what you think it is. Am Psychologist, 1988;3:151-160.
  • 5.Marks IM. The current status of behavioral psychotherapy: Theory and practice. Am J Psychiatry, 1976;133:253-261.
  • 6.Wolpe J. Psychotherapy by reciprocal inhibition. Stanford: Stanford University Press, 1958.
  • 7.Kazdin AE, Wilcoxon LA. Systematic desensitization and non-specific treatment effects: A methodological evaluation. Psychol Bulletin, 1976;83:729-758.
  • 8.Marks IM. Fears, Phobias, and Putuals. Oxford University Press, 1987.
  • 9.Sungur MZ. Fobik hastalarda iki değişik biçimde uygulanan yüzleştirme tedavisinin karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Ankara 1990.
  • 10.Botella C, Banos RM, Perpina C, Villa H, Alcaniz M, Rey A. Virtual reality treatment of claustrophobia: A case report. Behav Res Ther, 1998, 36: 239-246.
  • 11.Botella C, Banos RM, Villa H, Perpina C, Garcia-Palacios A. Virtual reality in the treatment of claustrophobic fear: A controlled, multiple-baseline design. Behavior Therapy, 2000;31:583-595.
  • 12.Rothbaum BO, Hodges L, Kooper R, Opdyke D, Williford JS, North M. The efficacy of virtual reality graded exposure in the treatment of acrophobia. AmJ Psychiatry, 1995;152: 626-628.
  • 13.Rothbaum BO, Hodges L, Watson BA, Kessler GD ve ark. Virtual reality exposure therapy in the treatment of fear of flying: A case report. Behav Res Ther, 1996;34:477-481.
  • 14.Rothbaum BO, Hodges L, Alarcon R, Ready D, Shahar F, Graap K, Pair J, Hebert P, Gotz D, Wills B, Baltzell. Virtual reality exposure therapy fpr PTSD Vietnam veterans. J Trauma Stress, 1999;12: 263-271.
  • 15.Rothbaum BO, Hodges L, Smith S, Lee JH, ve Price L. A controlled study of virtual reality exposure therapy for fear of flying. J Cons Clin Psychology, 2000;68: 1020-1026.
  • 16.Başoğlu M, Livanou M, Şalcıoğlu E. A single session exposure treatment of traumatic stress in earthquake survivors using an earthquake simulator. Am J Psychiatry, 2003 yayında.
  • 17.Kenwright M, Linnes S, Marks IM. Reducing demands on clinicians by offering computer-aided self-help for phobia/ panic. BrJ Psychiatry, 2001;l79:456-459.
  • 18.Greist JH, Marks IM, Baer L, Kobak KA, Wenzel KW, Hirsch MJ, Mantle JM, ve Clary CM. Behavior therapy for obsessive-compulsive disorder guided by a computer or by a clinician compared with relaxation as a control. J Clin Psychiatry, 2002:63:138-145.
  • 19.Başoğlu M, Livanou M, Şalcıoğlu E, Kalender D. A brief behavioural treatment of chronic posttraumatic stress disorder in earthquake survivors: Results from an open clinical trial. Psychol Med, 2003 yayında.
  • 20.Marks I, Lovell K, Noshirvani H, Livanou M, Trashner S. Treatment of posttraumatic stress disorder by exposure and/or cognitive restructuring. Arch Gen Psychiatry, 1998: 55:317-325.
  • 21.Cannon DS, Baker TB, Gino A, Nathan PE. Alcohol-aversion therapy: Relation between strength of aversion and abstinence.] Cons Clin Psychology, 1986, 54: 825-830.
  • 22.Skinner BF. Science and human behavior. New York: McMillen, 1953.
  • 23.Dryden W, Yankura J. Counselling Individuals: A Rational-Emotive Handbook. London: Whurr Publishers, 1993.
  • 24.Beck AT, Rush AJ, Shaw BE, Emery G. Cognitive Therapy of Depression. NY: The Guilford Press, 1979.
  • 25.Dobson KS. A meta-analysis of the efficacy of cognitive therapy for depression. J Cons Clin Psychology, 1989;57:414-419.
  • 26.Rachman S. The evolution of cognitive behaviour therapy. Clark DM, Fairburn C. (eds.). Science and Practice of Cognitive Behaviour Therapy. Oxford: Oxford University Press, 1997.
  • 27.Margraf J. Cognitive behavioural treatment of panic disorder: Three year follow-up. Sunum: World Congress of Behavioural and Cognitive Therapies, Copenhagen.
APA ŞALCIOĞLU E (2003). Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. , 19 - 20.
Chicago ŞALCIOĞLU EBRU Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. (2003): 19 - 20.
MLA ŞALCIOĞLU EBRU Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. , 2003, ss.19 - 20.
AMA ŞALCIOĞLU E Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. . 2003; 19 - 20.
Vancouver ŞALCIOĞLU E Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. . 2003; 19 - 20.
IEEE ŞALCIOĞLU E "Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları." , ss.19 - 20, 2003.
ISNAD ŞALCIOĞLU, EBRU. "Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları". (2003), 19-20.
APA ŞALCIOĞLU E (2003). Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 11(supp2), 19 - 20.
Chicago ŞALCIOĞLU EBRU Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 11, no.supp2 (2003): 19 - 20.
MLA ŞALCIOĞLU EBRU Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, vol.11, no.supp2, 2003, ss.19 - 20.
AMA ŞALCIOĞLU E Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi. 2003; 11(supp2): 19 - 20.
Vancouver ŞALCIOĞLU E Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi. 2003; 11(supp2): 19 - 20.
IEEE ŞALCIOĞLU E "Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları." 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 11, ss.19 - 20, 2003.
ISNAD ŞALCIOĞLU, EBRU. "Psikiyatrik sorunlarda davranışçı yaklaşım: Kuramlar ve kuramlara göre tedavi uygulamaları". 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 11/supp2 (2003), 19-20.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 8:24

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları