Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları

VURAL, Sezgin; YÜCESOY ÖZKAN, Şerife

Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları

Sezgin VURAL, (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Şerife YÜCESOY ÖZKAN (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

59 12

Yıl: 2003 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 141 - 157 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları

Öz:

Türkiye Avrupa Birliği'ne (AB) 1959 yılında üyelik başvurusunda bulunmuştur. 1999 yılında "aday ülke" sıfatını kazanmıştır. AB'nin Kopenhag Zirvesi'nde belirlediği kriterleri karşılamak için de mevzuatta ve uygulamada uyumlaştırma ve Avrupa ülkeleri standartlarına erişme çabalarını çağdaş ve demokratik yaşama dair hemen her alanda sürdürmektedir. Bu çabalar doğal olarak özel gereksinimli bireylere sağlanacak hizmetleri ve mevzuatını da içermektedir. Bu çalışmada özel gereksinimli bireylerin gereksinim duyduğu hizmetlere ilişkin mevzuat ile varolan hizmetlerin nicelik ve nitelik açısından durumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Özel gereksinimli bireylere sağlanması gereken eğitim, özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin mevzuatta önemli ilerlemeler kaydedilmesine rağmen, bu hizmetler çok az sayıda kişiye ulaşabilmiştir. Hizmetlerin niteliğinin ve mevzuata uygunluğunun araştırılması ve arttırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelime: Avrupa Birliği özel gereksinimli bireyler özel eğitim

The Effects of Preparations of Joining into the European Union on Legislation of Services to be Provided Individuals with Special Needs in Turkey

Öz:

Turkey applied for membership of the European Union (EU) in 1959 and gained the title of "candidate country" in 1999. Furthermore, in order to meet the criteria set in the Copenhagen Summit of the EU, Turkey has been shown progress to pursue the harmonisation of legislation and practice and to attempt to reach the standards of European countries in every field connected with modern and democratic life. These attempts naturally include the services to be provided for individuals with special needs and their legislation. In this paper, we have tried to present the legislation related to the services necessary for individuals with special needs and to describe the state of the existing services according to their quantity and quality. Even though there have been important developments in the legislation relating to education, special education and rehabilitation services which have to be provided for individuals with special needs, these services have only reached a small propotion of individuals with special needs. It is essential to examine and enhance the quality of services and the compatibility of legislation.

Anahtar Kelime: individuals with special needs special education European Union

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

AB Temel Haklar Bildirgesi, 2000. www.turkishkids.com/europeon union.htm. 07.01.2003.15:45
Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği. AB İstihdam ve Sosyal Politika. http://www.kobinet.org.tr/kosgebabm/yayinlar/sosyal.html 24.04.2003 16:38
Dülger, İlhan. Avrupa Topluluğu'nda Sosyal Politika, Geçiş Dönemi Özellikleri ve 21. Yüzyılda Hedef Alman Toplum. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara: 1987.
Erdoğan, İrfan. "AB Yolunda Eğitimi Yeniden Ele Almak Gerekir" www.gucluturkiye.org/erdogan.htm. 07.01.2003 15:49.
Güneş, Hasan. AB'nde Özürlülerin İstihdamına Yönelik Yeni Stratejiler ve Türkiye Özürlüler İle İlgili Sosyal Politika. Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara: 2001a.
Güneş, Hasan. Avrupa Birliği'ne Üye Ülkelerde Özürlü Çocuklara Yönelik Hizmetler ve Türkiye 'de Özel Eğitim Hizmetleri, Yasal Düzenlemeler. Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara: 2001b.
Karluk, S. Rıdvan. AB ve Türkiye. Beta, İstanbul: 2002.
Kırcaali-İftar, Gönül. Özel Gereksinimli Bireyler ve Özel Eğitim. S. Eripek (Ed.) Özel Eğitim. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İlköğretim Öğretmenliği Lisans Tamamlama Programı. Eskişehir: 1998.
Kopenhag Kriterleri. www.abaofisi.metu.edu.tr/metinVers/kopenhag.htm. 07.01.2003. 15:46
Maruflu, Z. Selçuk. Sosyal Refah Devleti Hedefi ve Sosyal Güvenlik Sistemi. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, No: DPT: 1631-SPD: 305, Ankara: 1978.
Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Yetkin Yayınları, Ankara: 1995.
T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). Sosyal Güvenlik ve Sağlık Hizmetlerinin Rasyonalizasyonu. VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2274-ÖİK:391, Ankara: 1991.
T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı. I. Özürlüler Şurası Ön Komisyon Raporları. TAKAV Matbaacılık ve Yayıncılık. Ankara: 1999.
T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı. Özürlülere Hizmet Veren Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Kurum ve Kuruluşları İş Birliği ve Koordinasyon Toplantıları Sonuç Raporları. Eğitim İdaresi Başkanlığı, Ankara: 2000.
Tanör, Bülent. Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar. May Yayınları, İstanbul, 1978.
Tek, Özgür ve Dijan Albayrak. "Eğitimde Avrupa'yla Elele.... Socrates ve AEGEE" Bilim ve Teknik Dergisi. (Temmuz) 1999, 22-24.
Tekin, Necdet. "Eğitimde AB'ne Uyum Çalışmaları" 09.10.2002. http://yasemin.meb.gov.tr/mebdata/haberler/haberayrinti.asp?ID=636 23.01.2003 16:20
Vuran, S. ve Sarpdağ, D. "Özürlülerle İlgili Son Yıllarda Yapılan Yasal Düzenlemelerin Eğitim Hizmetleri Açısından Değerlendirilmesi" X. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı. Antakya: 2001.
T.C. 1982 Anayasası (2001 yılı değişiklikleriyle)
Resmi Gazete (24.05.1983)..2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu. Sayı: 18059.
Resmi Gazete (15.10.1983). 2916 Sayılı Özel.Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu. Sayı:18192.
Resmi Gazete (21.03.1986). Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Spastik Çocuklar Özel Rehabilitasyon Merkezleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik. Sayı: 19054.
Resmi Gazete (13.02.1988). Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Zihinsel Özürlüler Özel Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği. Sayı: 19724.
Resmi Gazete (19.08.1993). Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Özürlülerin Tespiti, İncelenmesi, Bakım ve Rehabilitasyonuna Dair Yönetmelik. Sayı: 21673.
Resmi Gazete (06.02.1994). Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü İşitme, ve Konuşma Özürlüler Özel Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği. Sayı: 21841
Resmi Gazete (30.05.1997). 571 Sayılı Özürlüler İdaresi Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Sayı: 23004 Mükerrer.
Resmi Gazete (06.06.1997) 572 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararname. Sayı: 23011 Mükerrer.
Resmi Gazete (06.06.1997). 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Sayı:23011 Mükerrer.
Resmi Gazete (18.01.2000). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Sayı:23937 Mükerrer.
Resmi Gazete (20.03.2000). 2000 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı. Sayı: 23995.
Resmi Gazete (23.05.1949) 5387 Sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Kanunu. (Bu kanun yürürlükten kalktığı için resmi gazete sayısına ulaşılamamıştır).
Resmi Gazete (12.01.1961). 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu. Sayı: 10705.
Resmi Gazete (19.06.1986). 3308 Sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu. Sayı: 19139.
SHÇEK Genel Müdürlüğü. Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu'na Dayalı Olarak Çıkarılan Genelge. 06.07.2001/013.

APA	VURAL S, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2003). Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. , 141 - 157.
Chicago	VURAL Sezgin,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. (2003): 141 - 157.
MLA	VURAL Sezgin,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. , 2003, ss.141 - 157.
AMA	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. . 2003; 141 - 157.
Vancouver	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. . 2003; 141 - 157.
IEEE	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları." , ss.141 - 157, 2003.
ISNAD	VURAL, Sezgin - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları". (2003), 141-157.

APA	VURAL S, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2003). Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 141 - 157.
Chicago	VURAL Sezgin,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3, no.1 (2003): 141 - 157.
MLA	VURAL Sezgin,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.3, no.1, 2003, ss.141 - 157.
AMA	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2003; 3(1): 141 - 157.
Vancouver	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2003; 3(1): 141 - 157.
IEEE	VURAL S,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, ss.141 - 157, 2003.
ISNAD	VURAL, Sezgin - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Türkiye'de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği'ne Uyum Çabalarının Yansımaları". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/1 (2003), 141-157.