Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Seferoğlu, Meral; BÜYÜKKOYUNCU PEKEL, Nilüfer; Yıldız, Demet; güneş, Aygül; Sigirli, Deniz

Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Demet YILDIZ, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Birimi, Bursa.)

Deniz SIĞIRLI, (Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Bursa.)

Aygül GÜNEŞ, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Birimi, Bursa.)

Meral SEFEROĞLU, (Boş)

Nilüfer BÜYÜKKOYUNCU PEKEL (Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Birimi, Bursa.)

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi

22 1

Yıl: 2017 Cilt: 43 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 91 - 96 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada Parkinson hastalığında (PH) depresyon, anksiyete ve uyku bozukluklarının görülme oranlarının araştırılması; bu şikayetlerin hastalığın evresi ve süresi ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Parkinson tanısıyla takip edilmekte olan 26 hastaya Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Hamilton Anksiyete Ölçeği (HAM-A), Uykusuzluk Şiddet İndeksi (UŞİ), Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ) ve Pitsburg Uyku Kalite Ölçeği (PUKÖ) uygulandı. Elde edilen sonuçlar 26 sağlıklı bireyden elde edilen skorlarla korele edildi. Gündüz uykululuğu parkinson grubunda anlamlı olarak yüksekti. PUKÖ'ne göre sübjektif uyku kalitesi ve gündüz fonksiyonlarını hasta grupta anlamlı olarak kötüydü. UŞİ puanları kontrol grubunda anlamlı olarak yüksekti. BDÖ'den alınan puan ile BPHDÖ ve HYE arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon bulundu. Hastalığın süresi ile HAM-A'nin somatik komponenti arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon bulundu. BPHDÖ'nin tedavi komplikasyonları kısmı ile HAM-A ve PUKÖ'nin uyku bozuklukları kısmı arasında da anlamlı ilişki bulundu. Gündüz uykululuğu parkinson hastalarında belirgin olarak fazla bulunmaktadır. Hastalığın evresi ilerledikçe depresyon görülme oranı artarken; hastalığın süresi ilerledikçe anksiyete görülme oranı artmaktaydı.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Geriatri ve Gerontoloji Psikoloji Psikiyatri

The Evaluation of Depression, Anxiety Disorder and Sleep Quality in Parkinson Disease Patients

Öz:

In this study we aimed to investigate the frequency of depression, anxiety and sleep disorders in Parkinson disease patients and the relationship between these symptoms and disease stage and period. Beck Depression Inventory (BDI), Hamilton Anxiety Scale (HAMA), Insomnia Severity Index (ISI), Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) and Epworth Sleepness Scale (ESS) was applied 26 patients diagnosed Parkinson disease. Excessive day time sleepiness was significantly higher in parkinson group. The scores of ESS, subjective sleep quality that means the first component of PSQI, daytime dysfunction that means the seventh component of PSQI were significantly higher in Parkinson group. The score of ISI was significantly lower in Parkinson group. There was a significantly positive correlation between scores of BDI and UPDRS and HY. There was a positive correlation between the period of disease and somatic component of HAMA. There was a significant relation between the fourth part of UPDRS that includes treatment complications and HAM-A and fifth component of PSQI that includes sleep disturbances. Excessive day time sleepiness is markedly more seen in Parkinson patients. As the disease progresses the rate of depression increases; as the period of the disease increases the ratio of anxiety rises.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Geriatri ve Gerontoloji Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Fahn, S., Clarence-Smith, K. E, Chase, T. N. (1998) Parkinson's disease: neurodegenerative mechanisms and neuroprotective interventions--report of a workshop. Mov. Disord, 13(5): 759-767.
2. Torun, Ş., Uysal, M., Gücüyener, D., Özdemir, G. (1995) Parkinson's disease in Eskişehir, Turkey. Eur. J., 2 (suppl. 1): 44-45.
3. Emre M, Hanağası HA, Şahin HA, Yazıcı J. Movement Disorders. In: Öge AE, Bahar SZ. Neurology. 1st ed. İstanbul. Nobel press. 2004: 417-447.
4. Zesiewicz TA, Gold M, Chari G, Hauser RA. Current issues in depression in Parkinson's disease. Am J Geriatr Psychiatry 1999;7:110-8.
5. Reijnders JS, Ehrt U, Weber WE, Aarsland D, Leentjens AF. A systematic review of prevalence studies of depression in Parkinson's disease. Mov Disord 2008;23:183-9; quiz 313.
6. Stein MB, Heuser IJ, Juncos JL, Uhde TW, Anxiety disorders in patients with Parkinson's disease. Am J Psychiatry,1990;147:217-220.
7. Rubin AJ, Kurlan R, Schiffer R et al. Atypical depression and Parkinson's disease. Ann Neurol,1986;20:150.
8. Richard IH, Schiffer BB, Kurlan R, Anxiety in Parkinson's disease. J Neuropsychiatry Clin Neurosci,1996;84:383-392.
9. Troster AI, Stalp L, Paolo A, Fields J, Koller W. Neuropsychological impairment in Parkinson's disease with and without dementia. Arch Neurol,1995;52:1164-1169.
10. Öztürk O, Meral H, Çetin S, Hanoğlu L, Atmaca B, Özer F. Parkinson Hastalığında Anksiyete ve REM Davranış Bozukluğu. Parkinson Hast. Hareket Boz. Der., 2004;7(2): 121-127.
11. Gümüş H, Akpınar Z, Demir O. Erken Evre Parkinson Hastalı- ğında Motor Olmayan Semptomların Değerlendirilmesi. TJN 19; 3: 2013.
12. Tunç T, Emre U, Coşkun Ö, Okuyucu E, Vargel SY, İnan LE. Parkinson Hastalığında Anksiyete Bozukluğu. Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Dergisi, Cilt 10, No 1-2 2007.
13. Tandberg E, Larsen JP, Karlsen K. A community-based study of sleep disorders in patients with Parkinson's disease. Mov Disord 1998;13:895-9.
14. Lees AJ, Blackburn NA, Campbell VL. The nighttime problems of Parkinson's disease. Clin Neuropharmacol 1988;11:512-9.
15. Borek LL, Kohn R, Friedman JH. Mood and sleep in Parkinson's disease. J Clin Psychiatry 2006;67:958-63.
16. Hughes AJ, Daniel SE, Kilford L, Lees AJ (1992) Accuracy of clinical diagnosis of idiopathic Parkinson's disease. A clinicopathological study of 100 cases. JNNP 55:181-184.
17. Fahn S, Elton RL, and members of the UPDRS Development Committee. Unified Parkinson's Disease Rating Scale. In: Fahn S, Marsden CD, Goldstein M, Calne CD, eds. Recent Developments in Parkinson's Disease. Volume 11. Florham Park, New Jersey: Macmillan; 1987:153-163.
18. Akbostancı MC, Balaban H, Atbaşoğlu C: Birleşik Parkinson Hastalığı Değerleme Ölçeği Motor Muayene Bölümü ve Anormal İstemsiz Hareketler Ölçeği'nin değerlendiriciler arası gü- venilirlik çalışması. Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Dergisi. 2000; 3(2): 7-13.
19. Hoehn MM, Yahr MD. Parkinsonizm: Onset, progression and mortality. Neurology. 1967;17:427- 442.
20. Beck AT. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961;4:561-571.
21. Eren I, Sahin M, Tunc SE, Cure E, Civi II: Psychiatric symptoms and quality of life in patients with Behçet's disease. Neurol Psychiatr Brain Res 2006;13:169-74.
22. Hisli N: Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi 1989;7:13.
23. Aydemir Ö, Köroğlu E: Psikiyatride kullanılan klinik ölçekler. Hekimler Yayın Birliği. 2009;93-335
24. Hamilton M. Theassessment of anxietystatesbyrating. Br J Med Psychol 1959;32:50-55.
25. Yazıcı MK, Demir B, Tanrıverdi N ve ark. Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği, değerlendiriciler arası güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 1998; 9:114-7.
26. Bastien CH, Vallieres A, Morin CM (2001) Validation of the Insomnia Severity Index as an out come mea sure for in somniare search. Sleep Med 2:297307.
27. Boysan M, Güleç M, Beşiroğlu L ve ark. (2010) Uykusuzluk Şiddeti İndeksinin Türk örneklemindeki psikometrik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Derg 3:242-252.
28. McCarty DE, Reddy A, Keigley Q, Kim PY, Marino AA. Vitamin D, race, and excessive daytime sleepiness. J Clin Sleep Med 2012;8:693-7.
29. Izci B, Ardic S, Firat H, Sahin A, Altinors M, Karacan I. Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Breath 2008;12:161-8.
30. Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new Instrument for Psychiatric Research. Psychiatry Res 1991; 28:193-213.
31. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi'nin Geçerliği ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Derg 1996; 7:107-111.
32. Ratti PL, Nègre-Pagès L, Pérez-Lloret S, Manni R, Damier P, Tison F, Destée A, Rascol O. Subjective sleep dysfunction and insomnia symptoms in Parkinson's disease: Insights from a cross-sectional evaluation of the French CoPark cohort. Parkinsonism Relat Disord. 2015 Nov;21(11):1323-9.
33. Cochen De Cock V, Bayard S, Jaussent I, Charif M, Grini M, Langenier MC, Yu H, Lopez R6, Geny C, Carlander B, Dauvilliers Y. Daytime sleepiness in Parkinson's disease: a reappraisal. PLoS One. 2014 Sep 8;9(9).
34. Yu SY, Sun L, Liu Z, Huang XY, Zuo LJ, Cao CJ, Zhang W, Wang XM. Sleep disorders in Parkinson's disease: clinical features, iron metabolism and related mechanism. PLoS One. 2013 Dec 23;8(12).
35. Mahale R, Yadav R, Pal PK. Quality of sleep in young onset Parkinson's disease: Any difference from older Parkinson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2015 May;21(5):461-4.
36. De Cock VC, Dauvilliers Y. How to manage daytime sleepiness associated with Parkinson's disease. Rev Neurol (Paris). 2010 Oct;166(10):793-9.
37. Chung S, Bohnen NI, Albin RL, Frey KA, Müller ML, Chervin RD. Insomnia and sleepiness in Parkinson disease: associations with symptoms and comorbidities. J Clin Sleep Med. 2013 Nov 15;9(11):1131-7.
38. Diederich NJ, Vaillant M, Mancuso G, Lyen P, Tiete J. Progressive sleep 'destructuring' in Parkinson's disease. A polysomnographic study in 46 patients. Sleep Med 2005;6:313-8.

APA	Yıldız D, Sigirli D, güneş A, Seferoğlu M, BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N (2017). Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. , 91 - 96.
Chicago	Yıldız Demet,Sigirli Deniz,güneş Aygül,Seferoğlu Meral,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL Nilüfer Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. (2017): 91 - 96.
MLA	Yıldız Demet,Sigirli Deniz,güneş Aygül,Seferoğlu Meral,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL Nilüfer Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. , 2017, ss.91 - 96.
AMA	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. . 2017; 91 - 96.
Vancouver	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. . 2017; 91 - 96.
IEEE	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N "Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi." , ss.91 - 96, 2017.
ISNAD	Yıldız, Demet vd. "Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi". (2017), 91-96.

APA	Yıldız D, Sigirli D, güneş A, Seferoğlu M, BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N (2017). Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 43(3), 91 - 96.
Chicago	Yıldız Demet,Sigirli Deniz,güneş Aygül,Seferoğlu Meral,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL Nilüfer Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 43, no.3 (2017): 91 - 96.
MLA	Yıldız Demet,Sigirli Deniz,güneş Aygül,Seferoğlu Meral,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL Nilüfer Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, vol.43, no.3, 2017, ss.91 - 96.
AMA	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2017; 43(3): 91 - 96.
Vancouver	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2017; 43(3): 91 - 96.
IEEE	Yıldız D,Sigirli D,güneş A,Seferoğlu M,BÜYÜKKOYUNCU PEKEL N "Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi." Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 43, ss.91 - 96, 2017.
ISNAD	Yıldız, Demet vd. "Parkinson Hastalarında Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi". Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 43/3 (2017), 91-96.