İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları
Yıl: 2017 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 103 - 112 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları
Öz: Bu makalede, İmâm Hüseyin'in şehadeti dolayısıyla Şia kültüründe icra edilen Kerbela Matemleri'nin Sünnî kültürdeki Kutlu Doğum programları ile mukayesesi yapılmakta ve Vaiz-ı Kâşifî'nin Ravzatu'ş-Şüheda'sı ile Süleyman Çelebi'nin Mevlid'indeki ortak temalar incelenmektedir. İmâmî söylenceye göre İmâm Hüseyin, şehit edileceği 'şuurlu şehadet' önbilgisi ile Kerbela'ya gitmiştir. Şiâ kaynaklarına göre onun kaderi, katiline kadar ta baştan beridir biliniyordu. Şuurlu şehadet tezini popüler hale getiren, Ravzatu'ş-Şüheda yazarı Vaiz-ı Kâşifî'dir. Süleyman Çelebi'nin Mevlid'inin Türkiye halk Sünnîliğinde yaptığı mitik etkiyi, bu eseriyle Kâşifî, halk Şiîliğinin oluşmasında gerçekleştirmiştir. Kâşifî'nin Ravzatu'ş-Şüheda'daki anlatımında şehadet olayı, Çelebi'nin Mevlidi'ndeki peygamber tasavvurundaki gibi, adeta kozmik bir vakıaya dönüşmüştür. Resmi tören halinde ilk defa Büveyhiler döneminde Sultan Muizuddevle'nin emriyle Aşura Merasimleri'ne dönüşen kutlamalar adeta 'Kutlu Doğum' veya 'Mevlid Kandili' programlarını çağrıştırır bir şekilde icra edilmektedir
Anahtar Kelime: Konular:
Imam Hussain's Shehadeh (Holy death) And Mevlid-i Sherif (Blessed Birth) Programs That Evocated By Mournings Of Imam's Shehadeh
Öz: In this article, Kerbela mournings celebrated beacause of İmâm Hüseyin’s shehadeh in tradition of Shia, compared with Mevlid-i Sherif programs in tradition of Sunneh. Also The same themes and contents in Mevlid-i Sherif of Suleiman Celebi and Ravdatu's-Suheda of Vaiz-i Kasif are being studied. According to Imamic Myth, Imam Hussain went to Kerbela with his first information that he will be şehid as his "consciously shehadeh (holy death)" understanding. According to Shi'a's sources, his destiny was known since the beginning even who killed him. Who maked philosophy of consciously shehadeh popular is Vaiz-i Kasif writer of Ravdatu's-Suheda.The Mythic effect of Suleiman Celebi's mevlid on traditional Sunniness in Turkey, was come with Kasifi's this book on traditional Shyness. The shehadeh in Ravdatu'sSuheda of Vaiz-i Kasif has same type with Mevlid-i Sherif of Suleiman Celebi, almost a cosmic fact. In formal first time it transformed to Ashura ceremonies in epoch of Buveyhis with order of Muizzuddevleh Sultan. And these ceremonies are took a type that reminds programs of blessed birth and Mevlids
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akman, Mustafa. “Resulullah (sav)'ı Anlamak”. Özgün İrade (aylık ilmi, fikri, siyasi) Dergisi, sy 120 (Nisan 2014): 67-69.
- Akman, Mustafa. Kitab'a Vâris Olanlar. İstanbul: Ekin Yayınları, 2004.
- Bağlıoğlu, Ahmet. “Abbasi Devleti'nin Oluşum Sürecinde Şii Hareketler”. Dini Araştırmalar 3, sy. 8 (Eylül 2000): 81-96.
- Büyükkara, Mehmet Ali. “Çağdaş Şîa Düşüncesinde Kerbela’nın Problemli Mirası: İmam Hüseyin Kazanmak İçin Mi Yoksa Canını Feda İçin Mi Ayaklandı?”. Çeşitli Yönleriyle Kerbela (Tarih Bilimleri) I içinde, haz. Alim Yıldız. 383-408. Sivas: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2010.
- Büyükkara, Mehmet Ali. “Kerbela'dan İnkılab'a: İmami-Şii Şehadet Düşüncesi ve Problemleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43, sy. 2 (2002): 211-247.
- Çetin, Osman. “Tarihte İlk Resmi Mevlid Merasimleri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, sy. 2 (2, 1987): 73-76.
- Düzenli, Yaşar. Üslub ve Semantik Açıdan Kur'an ve Şefaat. İstanbul: Pınar Yayınları, 2008.
- Erdemci, Cemalettin. “İlk Dönem (Hicri 1. Asır) Kader Tartışmaları Ğaylan ed-Dımaşkî-Ömer b. Abdülaziz”. Tezkire Dergisi 43-44, (2006): 198-223.
- İslamoğlu, Mustafa. Hasan el-Basri’nin Kader Risalesi ve Şerhi. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2012.
- İslamoğlu, Mustafa. Peygamber Yazıları. İstanbul: Düşün Yayınları, 2010.
- Kubat, Mehmet. Hasan el-Basrî: hayatı, ilmi kişiliği ve kelam ilmindeki yeri. İstanbul: Çıra Yayınları, 2008.
- Kutlu, Sönmez. “Kerbelâ Vakasına Yaklaşımlarda Yöntem Sorunu”. Çeşitli Yönleriyle Kerbela (Tarih Bilimleri) I içinde, haz. Alim Yıldız. 427-450. Sivas: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2010.
- Onat, Hasan. “Yirminci Asırda Şiilik ve İran İslam Devrimi”. Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu (13-15 Şubat 1993), İslami İlimler Araştırma Vakfı, İstanbul, (1993): 123-157.
- Öz, Şaban. “Şîa’nın Aslı ve Doğuşu Üzerine Görüşler”. e-makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi 1, sy. 2 (2008): 29-47. Erişim 01 Nisan 2017. http://www.emakalat.com/download/articlefile/63666.
- Özarslan, Selim. “Şia’nın Dinî Otorite Anlayışı ve Günümüze Yansı- maları”. Kelam Araştırmaları 3, sy. 1 (2005): 41-60.
- Özel, Ahmet. “Mevlid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2004, 29: 475-479.
- Şeker, Mehmet. “Mevlid (Osmanlılar'da Mevlid Törenleri)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 479-480. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
- Şeyh Saduk, Ebu Cafer Muhammed b Ali İbn Bâbeveyh el-Kummi. Risâletu İtikadi-İmamiyye (Şii-İmâmiyye'nin İnanç Esasları). çev. Ethem Ruhi Fığlalı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyât Fakültesi Yayınları, 1978.
- Tabatabâî, Seyyid Kazım. “Ravzahanlık Adeti ve Kerbela Olayının Tahrifindeki Rolü”. çev. Seyfullah Efe. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, sy. 34 (2011): 199-218.
- Topaloğlu, Fatih. “Şia’da Kerbelâ Mateminin Ortaya Çıkışı ve Eski İran Kültürüyle İlişkisi”. Çeşitli Yönleriyle Kerbela (Tarih Bilimleri) I içinde, haz. Alim Yıldız. 501-509. Sivas: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2010.
- Yavuz, Yusuf Şevki. “Kıyamet Alâmetleri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25: 522-525. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
- Yavuz, Yusuf Şevki. “Mehdî (İslâm İnancında Mehdî)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28: 371-374. Ankara: TDV Yayınları, 2003
| APA | AKMAN M (2017). İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. , 103 - 112. |
| Chicago | AKMAN MUSTAFA İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. (2017): 103 - 112. |
| MLA | AKMAN MUSTAFA İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. , 2017, ss.103 - 112. |
| AMA | AKMAN M İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. . 2017; 103 - 112. |
| Vancouver | AKMAN M İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. . 2017; 103 - 112. |
| IEEE | AKMAN M "İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları." , ss.103 - 112, 2017. |
| ISNAD | AKMAN, MUSTAFA. "İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları". (2017), 103-112. |
| APA | AKMAN M (2017). İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 10(1), 103 - 112. |
| Chicago | AKMAN MUSTAFA İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10, no.1 (2017): 103 - 112. |
| MLA | AKMAN MUSTAFA İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, vol.10, no.1, 2017, ss.103 - 112. |
| AMA | AKMAN M İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi. 2017; 10(1): 103 - 112. |
| Vancouver | AKMAN M İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi. 2017; 10(1): 103 - 112. |
| IEEE | AKMAN M "İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları." EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 10, ss.103 - 112, 2017. |
| ISNAD | AKMAN, MUSTAFA. "İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları". EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/1 (2017), 103-112. |
