Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi

Baydas, Burhanettin; ERÇİM, RÜVEYDA ESRA

Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi

Rüveyda Esra ERÇİM, (Bingöl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Bingöl, TÜRKİYE)

Burhanettin BAYDAŞ (Bingöl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Bingöl, TÜRKİYE)

Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi

41 0

Yıl: 2017 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 10 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi

Öz:

Amaç: Bu araştırma, pasif sigara maruziyetinin genç bireylerin diyet kalitesine, oksidatif stres indeksine ve beslenme durumuna etkisinin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Gereç ve Yöntem: Bingöl'de 19-35 yaş arasındaki 40 birey ile gerçekleştirilen çalışma, kesitsel bir vaka-kontrol çalışmasıdır. Katılımcılar; sigara içmeyip, içilen ortamda dumanına maruz kalanlar (pasif sigara içicileri) ile hiç sigara içmemiş ve dumanına maruz kalmamış bireyler olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Soru kâğıdı ile katılımcıların 7 gün boyunca 24 saatlik besin tüketim kaydı alınmış; Besin Çeşitlilik Skoru (DDS), Diyet Kalite indeksi (DQI) ve sağlıklı yeme indeksi (HEI-2005) hesaplanmıştır. Katılımcıların Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin (IPAQ) kısa formu ile fiziksel aktivite düzeyi saptanmıştır. Serum örneklerinden katılımcıların serum total antioksidan kapasitesi (TAC) ve toplam oksidan durumu (TOS) analiz edilip Oksidatif Stres İndeksi (OSİ) saptanmıştır. İstatistiki verilerin hesaplanmasında, SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması erkeklerde 21.7±1.5 ve kadınlarda 20.3±0.8 yıldır. Çalışma gruplarına göre katılımcıların diyetle alınan enerjinin proteinden gelen oranı, PUFA (çoklu doymamış yağ asidi), A vitamini, E vitamini ve B12 vitamini dışında kalan diğer enerji ve besin ögeleri gruplar arasında istatistiksel olarak farklı bulunmuştur (P<0.05). Sigaraya maruz kalan katılımcıların enerji, protein, karbonhidrat, yağ, posa gibi birçok besin ögesi alımları kontrol grubundan düşük olduğu görülmüştür. Serum TAC enzim aktiviteleri açısından gruplar arasında anlamlı fark bulunmazken (P>0.05), TOS ve OSİ değerleri pasif grupta fazla bulunmuştur (P<0.05). Sonuç: Hastalıkların önlenmesi ve sağlığın geliştirilmesi açısından, bireylerin sigara dumanına maruziyetinin önlenmesi ve fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenmenin desteklenmesiyle önlenebilir hastalıklar başta olmak üzere özellikle yaşlılık döneminde ortaya çıkabilecek hastalıklardan korunmada etkili olacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik

The Effect of Passive Tobacco Smoke Exposure on Diet Quality, Oxidative Stress Index and Nutritional Status in Young Adults

Öz:

Objective: The aim of this study was to evaluate the effects of passive smoking on diet quality, oxidative stress index and nutritional status. Materials and Methods: It was a cross-sectional case-control study. The study was conducted in Bingöl with 40 participants aged 19-35. Participants were divided into two groups: passive smokers and non-smokers who were not exposed to smoking. Seven days of 24-hours food consumption status's data were collected and diet diversity score (DDS), healthy eating index (HEI-2005) and diet quality index (DQI) were calculated. In addition, participants' physical activity levels were determined by the international physical activity questionnaire (IPAQ). Statistical data were evaluated by SPSS 22.0 statistical package programme. Results: The average age of participants were 21.7 ± 1.5 for men and 20.3 ± 0.8 for women. According to the study groups, except the diet energy of protein ratio, PUFA (Polyunsaturated fatty acids), Vitamin A, Vitamin E and Vitamin B12 other nutrients were significantly different in the control group compared to passive cigarette group (P<0.05). There was no significant difference between groups' serum TAC (total antioxidant quality) levels (P>0.05), but TOS (total oxidant status) and OSI (oxidative stress index) were high in passive group (P<0.05). Conclusion: The negative effects of smoking on health are well known. In terms of prevention of illnesses and improvement of health, awareness of individuals about smoking, support of nutrition and physical activity, regulation of nutrition habits will be effective in protecting health against diseases that may arise during old age, especially preventable diseases.

Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Rahman I, Mac Nee W. Oxidant/antioxidant imbalance in smokers and chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 1996; 51: 348-350.
2. Kim SH, Kim JS, Shin HS, et al. Influence of smoking on markers of oxidative stres and serum mineral concentrations in teenage girls in Korea. Nutrition 2003; 19: 240-243.
3. Aliyev V, Yalçın S, Kayaaltı Z, ve ark. Sigara kullanımının oksidatif stres, protein karbonil düzeyi ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2009; 2: 15-20.
4. O'Brien DK. The biology of the artery wall in atherogenesis. The Medical Clinics of North America 1994; 78: 41-67.
5. Algün E, Şekeroğlu R, Erkoç R, ve ark. Sigara içen sağlıklı gönüllülerde çeşitli aterosklerotik risk faktörlerinin araştırılması ve düşük doz ACE inhibitörü kullanımının bu parametreler üzerine etkisi. Van Tıp Dergisi 1999; 6: 10-14.
6. Başar, E. Pasif sigara içiminin kardiyak etkileri. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırmaları 2000; 28: 239-244.
7. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. "Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye Raporu 2010". www.havanikoru.org.tr/Docs_Tutun .../KYTA_Kitap_Tr.pdf/ 03.12.2016.
8. Asfar T, Arheart KL, Koru-Sengul T, et al. National estimates and correlates of secondhand smoke exposure in US cancer survivors. J Cancer Surviv 2017; 11: 469-476.
9. Hızel-Bülbül H, Ceyhun AG. Pasif sigara içiciliği. Türk Aile Hek Derg 2006; 10: 123-128.
10. Yılmaz M, Aykut M. Sigaranın beslenme ve besin tüketimi üzerine etkileri. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2012; 32: 644- 651.
11. Dyer AR, Elliott P, Stamler J, et al. Dietary intake in male and female smokers, ex-smokers, and never smokers: The INTERMAP Study. J Hum Hypertens 2003; 17: 641-654.
12. Jitnarin N, Kosulwat V, Boonpraderm A, Haddock CK, Poston WS. The relationship between smoking, BMI, physical activity, and dietary intake among Thai adults in central Thailand. J Med Assoc Thai 2008; 9:1109-1116.
13. Erçim RE. Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Durumlarının Değerlendirilmesi ve Sağlıklı Yeme İndekslerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı, Diyetetik Programı, 2014.
14. Azadbaht L, Mirmiran P, Esmailzadeh A. Dietary diversity score and cardioascular risk factors in Tehranian adults. Public Health Nutrition 2006; 9: 728-736.
15. Khalil A, Gaudreau P, Cherki M. et al. Antioxidant-rich food intakes and their association with blood total antioxidant status and vitamin C and E levels in community-dwelling seniors from the Quebec longitudinal study NuAge. Experimental Gerontology 2011; 46: 475-481.
16. Süner A, Polat M, Sezen H, ve ark. Uzun süreli sigara kullanımının oksidatif stres indeksine etkisi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2014; 11: 138-145.
17. Pekcan G. Beslenme Durumunun Saptanması. In: Baysal A (Editör). Diyet El Kitabı. 6. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 2011: 67-142.
18. Drewnowski A, Ahlstrom Henderson S, et al. The dietary variety score: assessing diet quality in healthy young and older adults. Journal of the American Dietetic Association 1997; 97: 266-271.
19. Mirmiran P, Azadbakht L, Esmaillzadeh A, Azizi F. Dietary diversity score in adolescents - a good indicator of the nutritional adequacy of diets: Tehran lipid and glucose study. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition 2004; 13: 56-60.
20. Hatloy A, Torheim LE, Oshaug A. Food variety - a good indicator of nutritional adequacy of the diet? A case study from an urban area in Mali, West Africa. European Journal of Clinical Nutrition 1998; 52: 891-898.
21. Jorde R, Bonaa KH. Calcium from dairy products, vitamin D intake, and blood pressure: The Tromso Study. American Journal of Clinical Nutrition 2000; 71: 1530-1535.
22. Shatenstein B. Diet quality of Montreal-area adults needs improvement: estimates from a self-administered food frequency questionnaire furnishing a dietary indicator score. J Am Diet Assoc 2005. 105: 1251-1260
23. Waijers PM, Feskens EJ, Ocke MC. A critical review of predefined diet quality scores. Br J Nutr 2007; 97: 219-231
24. Lee PH, Macfarlane DJ, Lam TH, Stewart SM. Validity of the international physical activity questionnaire short form (IPAQ-SF): A systematic review. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2011; 8: 115.
25. Craig CL, Marshall AL, Sjostrom M, et al. International Physical Activity Questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine and Science in Sports and Exercise 2003; 35: 1381-1395.
26. Van Poppel MNM, Chinapaw MJM, Mokkink LB, van Mechelen W, Terwee CB. Physical activity questionnaires for adults: A systematic review of measurement properties. Sports Medicine 2010; 40: 565-600.
27. Bostham M. Serum paraoxonase 1 avticity is associated with fatty acid composition of high density lipoprotein. Disease markers 2013; 4: 273-280.
28. Wang Y. Dietary total antioxidant capacity is associated with diet and plasma antioxidant status in healthy young adults. Journal of Academic Nutrition and Dietetics 2012; 112: 1626-1635.
29. Baysal A. Temel Tanımlar. In: Baysal A (Editör). Diyet El Kitabı. 7. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 2013: 7-14.
30. Sorli-Aguilar M, Martin-Lujan F, Flores-Mateo G, et al. Dietary patterns are associated with lung function among Spanish smokers without respiratory disease. BMC Pulmonary Medicine 2016 16: 162.
31. Romieu I. Nutrition and lung health. Int J Tuberc Lung Dis 2005; 9: 362-74.
32. US Department of Health and Human Services. The health consequences of smoking--50 years of progress: A report of the Surgeon General, in Atlanta, GA. 2014.
33. Akfert SK, Çakıcı E, Çakıcı M. Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10: 40-47.
34. Pirinçci E, Erdem R. Fırat Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde sigara kullanım sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 2003; 20: 193-201.
35. Erçim RE, Pekcan GA. Genç yetişkinlerin beslenme durumunun sağlıklı yeme indeksi-2005 İle Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 2014; 42: 91- 98.
36. Çiftçi H, Akbulut G, Mercanlıgil SM. Solunum Sistemi Hastalıkları ve Beslenme Tedavisi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 728, 1. Baskı, Ankara: Klasmatt Matbaacılık, 2008.
37. Berk N. Fiziksel Aktivite ve Sağlığımız. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 730, 1. Baskı, Ankara: Klasmatt Matbaacılık, 2008.
38. Kızılay A. Üst solunum sistemi ve tütün. In: Karadağ M, Bilgiç H (Editörler). Tütün ve Tütün Kontrolü. Türk Toraks Derneği 2010:10:166-172.
39. Moreno-Gomez C, Romaguera-Bosch D, Tauler-Riera P, et al. Clustering of lifestyle factors in Spanish university students: the relationship between smoking, alcohol consumption, physical activity and diet quality. Public Health Nutrition 2012; 15: 2131-2139.
40. Drewnowski A, Fiddler EC, Dauchet L, Galan P, Hercberg S. Diet quality measures and cardiovascular risk factors in France: Applying the Healthy Eating Index to the SU.VI.MAX Study. J Am Coll Nutr 2009; 28: 22-29.
41. Doğanay, S. Sigara, Meyve Tüketimi ve Fiziksel Aktivitenin Kan Oksidan ve Antioksidan Düzeyleri ve Solunum Fonksiyonları Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoloji Anabilim Dalı, 2009.
42. Aslan, R. Sigara Kullananlarda Total Antioksidan Status (Tas), Total Oksidan Status (Tos) ve Paraoksonaz (Pon1) Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi, Konya: Konya Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2012.

APA	ERÇİM R, Baydas B (2017). Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. , 1 - 10.
Chicago	ERÇİM RÜVEYDA ESRA,Baydas Burhanettin Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. (2017): 1 - 10.
MLA	ERÇİM RÜVEYDA ESRA,Baydas Burhanettin Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. , 2017, ss.1 - 10.
AMA	ERÇİM R,Baydas B Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. . 2017; 1 - 10.
Vancouver	ERÇİM R,Baydas B Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. . 2017; 1 - 10.
IEEE	ERÇİM R,Baydas B "Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi." , ss.1 - 10, 2017.
ISNAD	ERÇİM, RÜVEYDA ESRA - Baydas, Burhanettin. "Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi". (2017), 1-10.

APA	ERÇİM R, Baydas B (2017). Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 31(1), 1 - 10.
Chicago	ERÇİM RÜVEYDA ESRA,Baydas Burhanettin Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi 31, no.1 (2017): 1 - 10.
MLA	ERÇİM RÜVEYDA ESRA,Baydas Burhanettin Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, vol.31, no.1, 2017, ss.1 - 10.
AMA	ERÇİM R,Baydas B Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2017; 31(1): 1 - 10.
Vancouver	ERÇİM R,Baydas B Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2017; 31(1): 1 - 10.
IEEE	ERÇİM R,Baydas B "Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi." Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 31, ss.1 - 10, 2017.
ISNAD	ERÇİM, RÜVEYDA ESRA - Baydas, Burhanettin. "Genç Yetişkinlerde Pasif Sigara Maruziyetinin Diyet Kalitesine, Oksidatif Stres İndeksine ve Beslenme Durumuna Etkisi". Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi 31/1 (2017), 1-10.