Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi

KUTLU, İmren; Balkan, Alpay; BILGIN, OGUZ

Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi

İmren KUTLU, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Eskişehir)

Alpay BALKAN, (Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Tekirdağ)

Oğuz BİLGİN (Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Tekirdağ)

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi

6 4

Yıl: 2015 Cilt: 18 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 40 - 47 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi

Öz:

Bu araştırma, beş ekmeklik buğday çeşidi arasında yapılan yarım diallel melez döllerinde bazı verim komponentlerinin kalıtımında rol oynayan genetik parametreler ile F2 ve F3 populasyon farklılıklarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak 5 adet ekmeklik buğday çeşidi (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan ve Sana) kullanılmıştır. F2 ve F3 tohumları 2008-2009 ve 2009-2010 yetiştirme yıllarında Tesadüf Blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak, Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanlarında ekilmişlerdir. Çalışmada başak boyu, başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, başak hasat indeksi, başak yoğunluğu ve parsel verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre incelenen özelliklerin kalıtımında hem eklemeli hem de eklemeli olmayan gen etkilerinin birlikte rol oynadığı görülmüştür. Bütün özellikler için üstün dominantlığın bulunduğu gözlenmiştir. Bütün özelliklerde dar anlamda kalıtım derecesi düşük bulunduğundan seleksiyonun ileri generasyonlara bırakılmasının faydalı olacağı sonucuna varılmıştır. Hem ortalama gözlem değerleri hem de kombinasyon yeteneği birlikte değerlendirildiğinde Krasunia ve Sana çeşitlerinin verim ve verim komponentlerini arttırmak için uygun ebeveynler olduğu saptanmıştır. Ortalama gözlem değerlerine ve özel kombinasyon yeteneği etkilerine göre incelenen özellikler için Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana melezlerinin ümit var olduğu görülmüştür

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Analysis of Population Differences and Inheritance of Some Spike Characteristics in Bread Wheat

Öz:

This research was conducted to determine the genetic parameters played a role inheritance and differences of F and F3 population for some yield component in half diallel cross of wheat. Five wheat varieties (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan, and Sana) used as a material in research. F seeds obtained from F1plants belonging from the half diallel crossing and F seeds obtained from F2 plants was sown randomized complete block design with three replication in Namık Kemal University Agricultural Faculty research area in 2008-2009 and 2009-2010 growing seasons. Spike length, spikelet number per spike, grain number per spike, grain weight per spike, spike harvest index, spike intensity and grain yield per parcel were investigated in this study. According to results, it was found that both additive and non additive gene effects play a role inheritance of traits examined. Over dominance was found for all traits. Since the narrow sense heritability was found small for each of these traits, be selected further generations would be useful. When the mean observation and combining ability values are evaluated together, Krasunia and Sana is suitable genotypes for increased to yield and yield components. According to mean observation and combining ability values, Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana are promising crosses for all traits examined

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün, N. 2001. Makarnalık Buğday (Triticum durum Desf.) Diallel Melez Döllerinde Bazı Tarımsal Karakterlerin Kalıtımı. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 73 s. Konya.
Aksel, R., Kırcalıoğlu, A., Korkut, K.Z. 1982. Kantitatif Genetiğe Giriş ve Diallel Analizler. Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları, No:20, Menemen, İzmir, s.123.
Başal, H. 2001. Pamukta (Gossypium Hirsutum L.) Diallel Analiz Yöntemi ile Verim, Verim Öğeleri ve Lif Kalite Özelliklerinin Genetik Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 100 s., Aydın.
Çiftçi, E. A., Yağdı, K. 2007. Ekmeklik Buğdayda (Triticum Aestivum L.) Diallel Melez Analizi ile Bazı Agronomik Özelliklerin İncelenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 13(4): 354-364.
Demir, İ. Ekmen, G. Öngören, G., Altınbaş, M. 1985. Buğday Melezinde Line X Tester Analizi ve Bundan Yararlanma Olanakları. Bitki Islahı Sempozyumu Bildiri Özetleri, İzmir.
El-Ameen, T., Hossain, A., Silvia, J. A. T. 2013. Genetic Analysis and Selection for Bread Wheat (Triticum Aestivum L.) Yield and Agronomic Traits under Drought Conditions. Internatioal Journal of Plant Breeding, 7(1): 61-68.
FAO, 2013. http://Faostat.Fao.Org/Site/567/ Default.Aspx#Anco, (Erişim Tarihi: 14.05.2015)
Gagas, C. A., Kotsika-Satiriou, M. 2014. Yield Ability and Yield Stability, the Effective Tools through Selection Procedure of Classified Wheat (Triticum Aestivum L.) Crosses. Journal of Agricultural Science, 6(2):90-102.
Griffing, B., 1956. Concept of General and Specific Combining Ability in Relation to Diallel Crossing Systems. Australia, J. Bio. Sci., 9:463-493.
Hayman, B.I. 1954a. The Analysis of Varyance of Diallel Tables. Biometrics. 10:235-244.
Hayman, B.I. 1954b. The Theory and Analysis of Diallel Crosses. Genetics 39:789-809.
Hayman, B.I., 1958. Theory and Analysis of Diallel Crosses. II. Genetics, 43; 63-85.
Iqbal, M., Khan, A. A. 2006. Analysis of Combining Ability for Spike Characteristics in Wheat (Triticum Aestivum L.). International Journal of Agriculture and Biology, 5: 684-687.
Jadoon, S. A. 2011. Population Differences and Inheritance for Some Production Traits in Bread Wheat. Kpk Agricultural University. Faculty of Crop Production Sciences, Department of Plant Breeding and Genetics. Ph.D. thesis, 162 p. Pakistan.
Jadoon S.A, Mohammad, F., Ullah, H., Khalil, I.H. 2012. Gene Action for Pre and Post Harvest Traits in F2 Wheat Populations, Qscience Connect 2012:11 http://Dx.Doi.Org/10.5339/ Connect.2012.11
Jinks, J. L., Hayman, B.I., 1953. The Analysis of Diallel Crosses. Maize Genetic Coop. News Letter. 27:48-54.
Jinks, J. L., 1954. Analysis of Continuous Variation in Diallel Crosses of Nicotiana Rustica Varieties. Maize Genetic Newslettre, 39; 767-788.
Jones, R. M. 1965. Analysis of Variance of The Half Diallel Table. Heredity, 20: 117-121.
Joshi, S. K., Sharma, S. N., Singhania, D. L., Sain, R. S. 2004. Combining Ability in F1 and F2 Generations of Diallel Cross in Hexaploid Wheat (Triticum Aestivum L. Em. Thell). Hereditas-Lund. 141(2): 115-121.
Kanbertay, M., Demir, İ. 1985. Dört Makarnalık Buğday Melezinde Dönem ve Diğer Bazı Özelliklerin Kalıtımı Üzerine Çalışmalar. EÜ. Zir. Fak. Dergisi 22(2): 91-111, İzmir.
Kutlu, İ. 2012. Buğdayda Diallel Melez Analizi ile Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Kalıtımının Belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 230 s. Eskişehir.
Mann M. S., Sharma, S. N., Bhatnagar, V. K. 1995. Combining Ability and Nature of Gene Effects for Grain Yield and Harvest Index in Macaroni Wheat. Crop-Improvement. 22(1): 65-68.
Masood, M. S., Kronstad, W. E. 2000. Combining Ability Analysis over Various Generations in A Diallel Cross of Bread Wheat. Pak. J. Agri. Sci. 16(1): 1-4.
Navabi. A, Singh, R. P., Tewari, J. P., Briggs, K.G. 2004. Inheritance of High Levels of Adult-Plant Resistance to Stripe Rust in Five Spring Wheat Genotypes. Crop Sci. 44(4): 1156-1162
Özcan, K., 1999. Populasyon Genetiği İçin Bir İstatistik Paket Geliştirmesi. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, İzmir.
Padhar, P. R, Madaria, R. B., Vachhani, J. H., Dobariya, K. L. 2010. Combining Ability Analysis of Grain Yield and its Contributing Characters in Bread Wheat (Triticum aestivum L. Em. Thell) under Late Sown Condition. Intl. J. Agri. Sci. 6(1): 267-272
Ruckenbauer, P. 1977. Vergleichende Untersuchungen Über Die Einsatzmöglichkeiten Neuer Biometrischer Methoden In Der Kreuzungszüchtung Bei Winterweizen. I. Teil: Die Wahl Der Kreuzungspartner Und Die Prüfung İhrer Genetischen Eignung Für Den Aufbau Von Züchterisch “Ergiebigen” Kreuzungspopulationen Mit Hilfe Biometrisch-Genetischen Methoden. Die Bodenkultur, 28:58-93.
Singh, R.K., Choudhary, B.D. 1976. Biometrical Techniques in Genetics and Breeding. International Biosience Publishers, Hissar, India.
Verhalen, L. M., Murray J. C. 1967. A Diallel Analysis of Several Fiber Properties in Upland Cotton (Gossypium Hirsutum L.). Crop Sci. 7: 501-505.
Yağdı, K. Ekingen, H. R. 1995. Beş Ekmeklik Buğday Çeşidinin Diallel Melez Döllerinde Bazı Agronomik Özelliklerin Kalıtımı. U.Ü. Ziraat F. Der., 11: 81-93.
Yıldırım, M. 2005. Seçilmiş Altı Ekmeklik Buğday (Triticum Aestivum L.) Çeşidinin Diallel F1 Melez Döllerinde Bazı Tarımsal, Fizyolojik ve Kalite Karakterlerinin Kalıtımı Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 290 s. Adana.
Yıldırım, M.B., Öztürk, A., İkiz F., Püskülcü, H., 1979. Bitki Islahında İstatistik-Genetik Yöntemler. Menemen-İzmir, Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü. Yayın No:20, Sayfa:174.
Zhang, Y., Kang, M. S. 2003. Diallel SAS: A Program for Griffing’s Diallel Methods. M. S. Kang Handbook of Formulas and Software for Plant Genetics and Breeders. The Hawrth Press, Inc. NY 13904-1580, USA. Pp: 1-19.
Zore-Kota, M., Heidri, B. 2012. Estimation of Genetic Parameters for Maturity and Grain Yield in Diallel Crosses of Five Wheat Cultivars using Two Different Models. Journal of Agricultural Science, 4(8):74-8

APA	KUTLU İ, Balkan A, BILGIN O (2015). Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. , 40 - 47.
Chicago	KUTLU İmren,Balkan Alpay,BILGIN OGUZ Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. (2015): 40 - 47.
MLA	KUTLU İmren,Balkan Alpay,BILGIN OGUZ Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. , 2015, ss.40 - 47.
AMA	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. . 2015; 40 - 47.
Vancouver	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. . 2015; 40 - 47.
IEEE	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O "Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi." , ss.40 - 47, 2015.
ISNAD	KUTLU, İmren vd. "Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi". (2015), 40-47.

APA	KUTLU İ, Balkan A, BILGIN O (2015). Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 40 - 47.
Chicago	KUTLU İmren,Balkan Alpay,BILGIN OGUZ Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi 18, no.4 (2015): 40 - 47.
MLA	KUTLU İmren,Balkan Alpay,BILGIN OGUZ Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, vol.18, no.4, 2015, ss.40 - 47.
AMA	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi. 2015; 18(4): 40 - 47.
Vancouver	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi. 2015; 18(4): 40 - 47.
IEEE	KUTLU İ,Balkan A,BILGIN O "Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi." Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18, ss.40 - 47, 2015.
ISNAD	KUTLU, İmren vd. "Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi 18/4 (2015), 40-47.