Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?

Banu CANGÖZ, (Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Ümit ATEŞKAN (GATA Geriatri Bilim Dalı, Ankara, Türkiye)
3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi
31 0
Yıl: 2003 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 197 - 206 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?

Öz:
Amaç: Örtük belleğin yaş ile ilişkisi, son yirmi yılda, insan belleği ile ilgili araştırmalarda en çok odaklanılan konulardan biri olmuştur. Örtük bellek geçmiş olayların otomatik ve bilinçsiz olarak hatırlanmasına karşılık kullanılan bir terimdir. Araştırmanın ana amacı yaşın örtük bellek performansına etkisini incelemektir. Yöntem: Bu araştırmada, genç (20-27yaş) ve yaşlı (65 yaş ve üstü) yetişkinlerde, bilgi işleme düzeyi (imgeleme ve okuma), eğitim düzeyi (5/8 yıl -15 yıl ve üstü) ve test türü değişkenlerinin (kelime kökü tamamlama ve anagram çözme) örtük bellek testi puanları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Örtük belleği ölçmek amacıyla kullanılan testlerden kelime kökü tamamlama algısal bileşenleri, anagram çözme testi ise kavramsal bileşenleri daha fazla olan testlerdir. Bulgular: Araştırma bulgularına göre, eğitim düzeyi ve test türü değişkenlerinin örtük bellek testi puanları üzerindeki temel etkisi ile yaş ve eğitim düzeyi değişkenlerinin ortak etkisi anlamlı düzeyde bulunmuştur. Yaşın temel etkisinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olmaması, genç ve ileri .yaşlı grup arasında örtük bellek testi puanları açısından fark olmadığını göstermiştir. Tartışma: Bulgular ışığında, yaşlılarla gençler örtük bellek testlerinden alınan puanlar açısından benzer bir örüntü sergilemiştir. Bulgular algısal ve kavramsal örtük bellek testleri arasındaki ayrımı açıklamaya çalışan yaklaşımlar çerçevesinde tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: sözel örtük bellek testleri örtük bellek eğitim düzeyi yaşlanma

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Psikoloji

Implicit Memory and Aging:Is Implicit Memory Intact In Spite of Aging?

Öz:
Implicit Memory and Aging: Is Implicit Memory Intact In Spite of Aging? Objective: One of the important study areas on human memory over the last two decades is age diferences in implicit memory tests. Implicit memory refers to unconscious or automatic recollection of past events. The main goal of this study is to invastigate effects of age differences on implicit memory performance. Method: In the present study we examined the effects oflevel-of-processing (imagery vs. reading), education (5-8 years vs 15 year and over) and test type (word stem completion:WSC vs anagram solution: AS) in young (20-27) and old (65 and over) adults. WSC task requires access to perceptual information, AS task require access to semantic information. Results: The data showed that there were significant main effects of education and test type variable in implicit memory performance. The education and age interaction was also significant. However, there wasn't any significant age main'effect that the young and the old group showed similar performance in WSC and AS tasks. Discussion: The results are discussed within the frame work of an approaches differentiate between perceptual and conceptual implicit memory tests.
Anahtar Kelime: implicit memory educational level aging verbal implicit memory tests

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1.Craik FİM, Salthouse TA. The handbook of aging and cognition. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates 1992.
  • 2.Selekler K. Alzheimer hastalığı: patoloji, klinik tanı ve ayırıcı tanı. Alzheimer ve diğer demanslar (Ed. K.Selekler). Modern Tıp Seminerleri: 26, Güneş Kitabevi: Ankara 2001.
  • 3.Petersen RC. Normal aging, mild cognitive impairement and early Alzheimer's disease. Neurologist 1995,1; 326-344.
  • 4.Goldman WP, Morris JC. Yaşa bağlı bellek bozukluklarının yaşlanmanın normal bir biçimi olmadığına ilişkin deliller. Alzheimer Disease & Associated Disorders: An Int Journal 2001 (Seçme Makaleler) (Ed H. Gürvit). l, pp: 19-26.
  • 5.Light LL. Memory and aging: Four hypotheses in search of data. Ann Rev Psychology 1991, 42: 33-76.
  • 6.Burke DM, Light LL. Memory and aging: The role of retrieval processes. Psychological Bull 1981, 90: 513-546.
  • 7.Schacter DL. Implicit memory: History and current status. J Exp Psychology: Lea, Mem Cog 1987,13: 501-518.
  • 8.Roediger HL. Implicit memory: Retention without remembering. Am Psychologist 1990,45: 1043-1056.
  • 9.Schacter DL, Chiu CYP, Ochsner KN. Implicit memory: A selective review. Ann Rev Neuroscience 1993, 16: 159-182.
  • 10.Schneider W & Shiffrin RM. Controlled and automatic human information processing:I. Detection, search, and attention. Psychological Rev 1977,84;1-66.
  • 11.Graf P, Mandler G. Activation makes words more accessible, but not necesseraly more retrievable. J Verbal Learning Verbal Behavior 1984,23: 553-568.
  • 12.Graf P, Schacter DL. Implicit and explicit memory for new associations in normal and amnseic subjects. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1985; 11: 501-518.
  • 13.Light LL, Singh A. Implicit and explicit memory in young and older adults. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1987, 13: 531-541.
  • 14.Jacoby LL, Dallas, M. On the relationship between autobiographical memory and perceptual learning. J Exp Psychology: General 1981,110:306-340.
  • 15.Schacter DL & Graf P. Modality specificity of implicit memory for new associations. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1989, 15: 3-12.
  • 16.Anooshian LJ. Understanding age differences in memory: Disentangling conscious and unconscious processes. Int J Behav Development 1999, 23 (1): 1-18.
  • 17.Java RI, Gardiner JDE. Priming and aging: Further evidence of preserved memory function. Am J Psychology 1991;104:89-100.
  • 18.Jennings JM, Jacoby LL. Automatic versus intentionally uses of memory: Aging, attention, and control. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1993,8 (2): 283-293.
  • 19.Light LL, Singh A, Caps JL. The dissociation of memory and awareness in young and old adults. J Clin Exp Neuropsychology 1986, 8: 62-74.
  • 20.McCauley ME, Eskes G, Moscovitch M. The effect of imagery on explicit and implicit tests of memory in young and old people: A double dissociation. Canadian J Exp Psychology 1996, 50(1): 34-40.
  • 21.Maki PM.Zonderman AB, Weingartner H. Age differences in implicit memory: Fragmented object identification and category exemplar generation. Psychology & Aging 1999, 14(2): 284-294.
  • 22.Blaxton T. Invastigating dissociations among memory measures: Support for a transfer-appropriate processing framework. J Exp Psychology: Lea, Mem Cog 1989,15: 657-668.
  • 23.Roediger HL, Blaxton T. Effects of varying modality, surface futures, and retention interval on priming in word-fragment completion. Memory & Cognition 1987, 15: 379-388.
  • 24.Tulving E, Schacter DL. Priming and human memory systems. Science 1990,247: 301-306.
  • 25.Weldon MS. Mechanisims underlying priming on perceptual tests. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1991, 17: 526-541.
  • 26.Crabb BT, Dark V. Perceptual implicit memory requires attentional encoding. Memory & Cognition 1999, 27 (2): 267-275.
  • 27.McDermott KB, Roediger HL. Effects of imagery on perceptual implicit memory tests. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1994,20(6): 1379-1390.
  • 28.Rajaram S, Roediger HL. Direct comparison of four implicit memory tests. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1993, 19(4): 765-776.
  • 29.Light LL, Prull MW, Kennison RF. Divided attention, aging, and priming in examplar generation and category verification. Memory & Cognition 2000,28 (5): 856-872.
  • 30.Mulligan NW, Guyer PS, Beland A. The effects of levels-of-processing and organization on conceptual implicit memory in the category examplar production test. Memory & Cognition 1999, 27(4): 633-647.
  • 31.Perruchet P, Beveaux P. Correlational analysis of explicit and implicit memory performance. Memory & Cognition 1989, 17: 77-86.
  • 32.Srinivas K, Roediger HL. Classifying implicit memory tests: Category association and anagram solution. J Memory & Language 1990,29,389-412.
  • 33.Jacoby LL. Remembering the data: Analyzing interactive processes in reading. J Verbal Learning and Verbal Behavior 1983,22:485-508.
  • 34.Richardson JTE. Mental imagery and human memory. London: Mac Millan 1980.
  • 35.La Voie D, Light LL. Adult age differences in repetition priming: A meta-analysis. Psychology & Aging 1994, 9: 539-553.
  • 36.Isingrini M, Vazou F, Leroy P. Dissociation of implicit and explicit memory tests: Effect of age and divided attention on category examplar generation and cued recall. Memory & Cognition 1995,23:462-467.
  • 37.Jellic M. Aging and performance on implicit memory tasks: A brief review. Int J Neuroscience 1995, 82: 155-161.
  • 38.Rybash JM. Implicit memory and aging: A cognitive neuropsychological perspective. Developmental Neuropsychology 1996, 12: 127-179.
  • 39.Graber E, Gitlin HL, Bang S, Buschke H. Implicit and explicit memory in young, old and demented adults. J Clin Exp Ne-uropsychology 1992,14: 298-316.
  • 40.Heindel WC, Salmon DP, Butters N. Pictorial priming and cued recall in Alzheimer's and Hungtington's disease. Brain & Cognition 1990, 13: 282-295.
  • 41.Sommers MS. Perceptual specificity and implicit auditory priming in older and younger adults. J Exp Psychology: Lea Mem Cog 1999,25(5): 1236-1255.
  • 42.Russo R, Parkin AJ. Age differences in implicit memory: More than apparent than real. Memory & Cognition 1993, 21(1): 73-80.
  • 43.Jacoby LL, Toth JP, Yonelinas AP. Seperating conscious and unconscious influences, awerness, and control. In AD Baddeley & L Weiskrantz (eds). Attention, selection, awareness and control: Attribute to Donald Broadbent (pp.261-282). London: Oxford University Press 1993.
  • 44.Weldon MS, Roediger HL. Altering retrieval demans reverses the picture superiority effect. Memory & Cognition 1987, 15:269-280.
  • 45.Roediger HL, Weldon MS, Stadler ML, Riegler GL. Direct comparison of two implicit memory tests: Word fragment and word stem completion. 1 Exp Psychology: Lea Mem Cog 1992,18:1251-1269.
  • 46.Lezak MD. Neuropsychological assessment. New York: Oxford University Press 1976.
  • 47.Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaşar R, Engin F. The Standardized Mini-Mental State Examination in Turkish. 9th Congress of the International Psychogeriatric Assosiation, August 15-20. 1999 Vancouver, Canada.
  • 48.Scheikh JI,Yesavage JA. Geriatric depression scale (GDS): recent evidence and development of a shorter version. Clinical Gerontology 1986,5,165-173.
  • 49.Lawton MP, Brody EM. Assesment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living scale. Gerontologist 1969, 9,179-186.
  • 50.Cangöz B. Çalışma türünün farklı bellek ölçümleri üzerindeki etkileri. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi 1990,7(2): 106-115.
  • 51.Türk Dil Kurumu (TDK). Türkçe Sözlük. (7.baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını 1983.
  • 52.Hovardaoğlu S. Davranış bilimleri için istatistik. Ankara: Hatiboğlu Yayınları 1994.
APA CANGÖZ B, ATEŞKAN Ü (2003). Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. , 197 - 206.
Chicago CANGÖZ Banu,ATEŞKAN Ümit Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. (2003): 197 - 206.
MLA CANGÖZ Banu,ATEŞKAN Ümit Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. , 2003, ss.197 - 206.
AMA CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. . 2003; 197 - 206.
Vancouver CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. . 2003; 197 - 206.
IEEE CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü "Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?." , ss.197 - 206, 2003.
ISNAD CANGÖZ, Banu - ATEŞKAN, Ümit. "Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?". (2003), 197-206.
APA CANGÖZ B, ATEŞKAN Ü (2003). Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 11(3), 197 - 206.
Chicago CANGÖZ Banu,ATEŞKAN Ümit Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 11, no.3 (2003): 197 - 206.
MLA CANGÖZ Banu,ATEŞKAN Ümit Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, vol.11, no.3, 2003, ss.197 - 206.
AMA CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi. 2003; 11(3): 197 - 206.
Vancouver CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?. 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi. 2003; 11(3): 197 - 206.
IEEE CANGÖZ B,ATEŞKAN Ü "Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?." 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 11, ss.197 - 206, 2003.
ISNAD CANGÖZ, Banu - ATEŞKAN, Ümit. "Örtük Bellek ve Yaşlanma: Örtük Bellek Yaşlanmaya Rağmen Korunabilir mi?". 3 P/ Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 11/3 (2003), 197-206.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
16-04-2024 15:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları