ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI

Ömer Faruk SÖNMEZ, (Yrd.Doç.Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD. El-mek:)
Kadir KARATEKİN, (Yrd.Doç.Dr., Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sınıf Öğretmenliği Eğitimi ABD. El-mek:)
Zihni MEREY (Yrd.Doç.Dr., Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD. El-mek:)
Turkish Studies (Elektronik)
5 3
Yıl: 2013 Cilt: 8 Sayı: 8 Sayfa Aralığı: 2073 - 2095 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI

Öz:
Demokratik bir toplumun en önemli göstergesi o toplumu oluşturan tüm bireylerin eşit haklara sahip olması ve bu haklardan etkin bir biçimde yararlanmasıdır. Ancak demokratik bir toplum olma yolunda ağır adımlarla ilerleyen ülkemizde engelli vatandaşlar eğitim, sağlık, çalışma vb. haklardan engelli olmayan diğer vatandaşlara göre etkin bir biçimde yararlanamamaktadır. Engelli vatandaşlarımızın bu haklardan etkin bir biçimde yararlanabilmeleri için toplumsal bir duyarlılığa ve siyasi sorumluluğa ihtiyaç vardır. Bu noktada bilgilendirme, farkındalık ve kamuoyu oluşturma gücü olan görsel medyanın çok önemli bir görevi ve sorumluluğu vardır. Bu araştırma ulusal televizyon kanallarının bu görev ve sorumluluğu ne kadar yerine getirdiklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ayrıca ulusal televizyon kanallarında, engelli haklarının ayrıntılı bir biçimde ele alındığı Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanmış olan "Engellilerin Haklarına Dair Sözleşme"'de yer alan engelli haklarına yer verilme durumu da bu araştırmanın amaçları arasındadır. Betimsel tarama modelinde yürütülen araştırmanın veri kaynağı medya takip merkezinden temin edilmiştir. 48 ulusal televizyon kanalının 2012 yılı içinde yaptığı engelliler ve engelli hakları ile ilgili yayınların analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ulusal televizyon kanallarında engelliler ve engelli hakları ile ilgili yapılan yayınların sayısı, süresi ve çeşidi açısından yetersiz olduğu; yapılan yayınlar içerisinde en fazla "çalışma ve istihdam hakkı" ile ilgili yayınların olduğu; engelliler ile ilgili yayınların daha çok "Dünya Engelliler Haftası" nın içinde olduğu Mayıs ayında ve "Dünya Engelliler Günü" nün içinde olduğu Aralık ayında yapıldığı; engelli hakları ile ilgili haberlerin ise daha çok sırasıyla Şubat, Mayıs, Aralık, Temmuz ve Nisan aylarında yapıldığı tespit edilmiştir. Bu araştırmada engellilerin görsel medyadaki görünürlülüğünün düşük olduğu ve görsel medyada engelli haklarına yeterince yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır
Anahtar Kelime:

RIGHTS OF PERSONS WITH DISABILITIES ON NATIONAL TELEVISION CHANNELS

Öz:
The most significant indicator that a society is democratic is that all individuals constituting this society have equal rights and enjoy them efficiently. However, in our country that is progressing slowly on the road to democracy, the citizens with disabilities benefit from rights to education, health, and labor less efficiently than the citizens without disabilities do. Social awareness and political responsibility are required in order for the persons with disabilities to enjoy these rights efficiently. Thus, visual media, with the power to inform, raise awareness, and create public opinion, takes on a significant task and responsibility. The current research aims to reveal the extent to which national television channels achieve this task and fulfill this responsibility. In addition, the status of rights stated, in details, by the “UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities” included by the national television channels is among the aims of the current research. Data for the current study conducted with descriptive survey model were obtained from the media follow-up center. Descriptive analysis was used to analyze the content on persons with disabilities and rights of persons with disabilities broadcasted by 48 national television channels in 2012. Results of the analyses showed that the number, duration, and types of broadcasts about persons with disabilities and rights of persons with disabilities on national television channels were not adequate; “work and right to employment” were mostly emphasized; broadcasting on persons with disabilities was mostly on during “World Week of Persons with Disabilities” in May and during “World Day of Persons with Disabilities” in December; and the news about rights of persons with disabilities was mostly broadcasted in February, May, December, July, and April. The current study concluded that the level of visibility of persons with disabilities on visual media was low and the visual media did not adequately include rights of persons with disabilities
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALANKUŞ, S. (2009). Yeni Habercilik Arayışları: Hak Odaklı Habercilik, Yurttaş Gazeteciliği, Barış Gazeteciliği, Der: Alankuş S. Gazeteciliğe Başlarken Okuldan Haber Odasına. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
  • ALTUN, A. (2013). Medya Okuryazarlığı, E. Gençtürk ve K. Karatekin (Edt:), Sosyal Bilgiler İçin Çoklu Okuryazarlıklar, Ankara: Pegem Akademi.
  • AUSLANDER, G. K and GOLD, N. (1998). Disability terminology in the media: a comparison of newspaper reports in Canada and Israel, Social Science & Medicine 48, 1395-1405.
  • BALCAZAR, F. E., KEYS, C. B. & SUAREZ-BALCAZAR, Y. (2001) Empowering Latinos with Disabilities to Address Issues of Independent Living and Disability Rights: A Capacity Building Approach, Journal of Prevention & Intervention in the Community (The Haworth Press, Inc.) Vol. 21, No. 2, pp. 53-70.
  • BARNES, C. & OLİVER, M. (1995). Disability Rights: rhetoric and reality in the UK, Disability & Society, Vol. 10, No. 1, pp. 110-116. Birleşmiş Milletler (United Nations). (2006). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. http://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf (Erişim Tarihi: 13.06. 2013).
  • BOZKURT, V. (2011). Değişen Dünyada Sosyoloji, Bursa: Ekin Yayınları.
  • BÜYÜKKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E.K., AKGÜN, Ö.E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
  • ÇAĞLAR, S. (2012). Engellilerin Erişebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişebilirlikleri, AÜHFD, 61 (2), 541-598.
  • ÇAĞLAR, S. (2011). Engelli Hakları Sözleşmesi’nde Ayrımcılık Yasağı ve Türkiye’nin Uyum Sorunu, TBB Dergisi, (96), 149-178.
  • DOĞAN, İ. (2011). Eğitim Sosyolojisi, Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Engelliler Hakkında Kanun (5378 S. K.). Resmi Gazete, 25868 (Temmuz, 2005). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (5825 S.K.). Resmi Gazete, 27288 (Temmuz 2009).
  • ERGÜN, M. (1994). Eğitim Sosyolojisine Giriş, Ankara: Ocak Yayınları.
  • FIRAT, S. (2009). Engelsiz Bir Kent Tasarlamada Yerel Politikaların Önemi, Toplum ve Sosyal Hizmet, 20, (2), 57-68.
  • FLEİSCHER, D.Z. ve Zames, F. Z. (2011). Disability and the media in the 21st century, Diana Papademas (Edt), Human Right and Media, UK: Emerald Group Publishing Limited.
  • GÜLMEZ, M. (1994). İnsan hakları ve Demokrasi Eğitimi, Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No: 256.
  • GOGGİN, G and NEWELL, C. (2004). Uniting the nation? Disability, stem cells, and the Australian media, Disability & Society, Vol. 19, No. 1. 47-60.
  • HALLER, B., DORRİES, B. and RAHN, J. (2006). Media labeling versus the US disability community identity: a study of shifting cultural language, Disability & Society Vol. 21, No. 1, pp. 61–75.
  • HARTNETT, A. (2000). Escaping the 'Evil Avenger' and the 'Supercrip': Images of Disability in Popular Television, The Irish Communications Review, Vol.8, pp. 20-29.
  • İNAL, H. T. (2011). Engelli Çocuğun ve Ergenlerin Özel Hakları, A. Kulaksızoğlu (Hazırlayan), Engelli Çocuk ve Ergenlerin Hakları El Kitabı "Anne-Baba ve Öğretmenler İçin", 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.67-98.
  • JAEGER, P. (2004). The Social Impact of an Accessible E-Democracy: Disability Rights Laws in the Development of the Federal E-Government, Journal of Disability Policy Studies 15: pp. 19-26.
  • KARASAR, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • KEPENEKÇİ, Y.K. (2008). Eğitimciler İçin İnsan Hakları ve Vatandaşlık, Ankara: Ekinoks Yayınları.
  • MABBETT, D. (2005). The Development of Rights-based Social Policy in the European Union: The Example of Disability Rights, JCMS, Volume 43. Number 1. pp. 97–120.
  • MEB, (2005). 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Programı, Ankara: MEB Yayınları.
  • MİLES, S. (1996). Engaging with the Disability Rights Movement: the experience of communitybased rehabilitation in southern Africa, Disability & Society, Vol. 11, No. 4, pp. 501- 517.
  • MORA, N. (2008a). Medya Çalışmaları Medya Pedagojisi ve Küresel İletişim, Altkitap Yayınları.http://www.politikadergisi.com/sites/default/files/kutuphane/medya_calismalari_ medya_pedagojisi_ve_kuresel_iletisim.pdf. (Erişim Tarihi: 24.08.2013).
  • MORA, M. (2008b). Medya ve Kültürel Kimlik, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1).
  • ÖZBULUT, M. ve SAYAR, Ö. Ö. (2009). Bir Sosyal Dışlanma Fotoğrafı “Engelli Bireylerin Toplumla Bütünleştirilmesine Yönelik Tespit, Bilgilendirme ve Veri tabanı Oluşturma Çalışması (Özveri- Malatya) Projesi Araştırma Sonuçları” Aile ve Toplum, 5 (17), 59-76.
  • ÖZDEMİR S. (1998). Medya Emperyalizmi ve Küreselleşme, İstanbul, Timaş Yayınları.
  • ÖZSOY, Y., ÖZYÜREK, M. ve ERİPEK, S. (1998). Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar "Özel Eğitime Giriş", Ankara: Karatepe Yayınları.
  • ÖZTÜRK, M. (2011). Türkiye’de Engelli Gerçeği, MÜSİAD Cep Kitapları-30, http://www.musiad.org.tr/img/arastirmalaryayin/pdf/turkiyede%20engelli%20gercegi.pdf (Erişim Tarihi: 24.08.2013).
  • PARENS, E ve Asch, A. (2003). Disability rights critique of prenatal genetic testing: Reflections and recommendations, Mental Retadations and Developmental Disabilities Resarch Review. 9: 40–47.
  • PETERS, S., JOHNSTONE, C. and FERGUSON, P.(2005). A Disability Rights in Education Model for evaluating inclusive education, International Journal of Inclusive Education Vol. 9, No. 2, pp. 139–160.
  • RAZ, A. (2004). Important to test, important to support’’: attitudes toward disability rights and prenatal diagnosis among leaders of support groups for genetic disorders in Israel, Social Science & Medicine, 59, 1857–1866.
  • SOFFER, M., RİMMERMAN, A., BLANCK, P and HİLL, E. (2010). Media and the Israeli disability rights legislation: progress or mixed and contradictory images? Disability & Society Vol. 25, No. 6, 687–699.
  • STAİNTON, T. (2002). Taking Rights Structurally: Disability, Rights and Social Worker Responses to Direct Payments, British Journal of Social Work, 32, 751–763.
  • STİBBE, A. (2004). Disability, gender and power in Japanese television drama, Japan Forum 16 (1), 21–36.
  • ŞAHİN, H. (2005). “Engellilik: Sağlık Çalışanlarının ve Tıp Eğitiminin Bakış Açısı Nedir?” Toplum ve Hekim, Mayıs-Haziran Sayı 3 , s.220.
  • TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu (2013). Engelli Hakları İnceleme Raporu, http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/docs/2013/raporlar/engelli_haklari_incele me_raporu.pdf, (Erişim tarihi: 02.09.2013).
  • T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı ve T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
  • T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Özürlülük Eğitimi: Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor Temel Araştırması, http://www.eyh.gov.tr/upload/Node/8321/files/toplum_ozurlulugu_nasil_anliyor.pdf, (Erişim Tarihi: 31.08.2013).
  • TDK (2013). Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 24.082013).
  • TÜİK. (2011). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, 2010, Haber Bülteni, Sayı 71. UNİCEF (2013). Dünya Çocuklarının Durumu 2013 (Engelli Çocuklar), http://panel.unicef.org.tr/vera/app/var/files/s/o/sowc-2013-web.pdf, (Erişim Tarihi: 01.09.2013).
  • YILDIRIM, Ş. B. (2011). Engellilere İlişkin Haberlerin Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Eskişehir.
  • YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • URL 1: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm, (Erişim Tarihi: 25.08.2013).
APA SONMEZ O, karatekin k, MEREY Z (2013). ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. , 2073 - 2095.
Chicago SONMEZ OMER FARUK,karatekin kadir,MEREY Zihni ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. (2013): 2073 - 2095.
MLA SONMEZ OMER FARUK,karatekin kadir,MEREY Zihni ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. , 2013, ss.2073 - 2095.
AMA SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. . 2013; 2073 - 2095.
Vancouver SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. . 2013; 2073 - 2095.
IEEE SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z "ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI." , ss.2073 - 2095, 2013.
ISNAD SONMEZ, OMER FARUK vd. "ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI". (2013), 2073-2095.
APA SONMEZ O, karatekin k, MEREY Z (2013). ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. Turkish Studies (Elektronik), 8(8), 2073 - 2095.
Chicago SONMEZ OMER FARUK,karatekin kadir,MEREY Zihni ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. Turkish Studies (Elektronik) 8, no.8 (2013): 2073 - 2095.
MLA SONMEZ OMER FARUK,karatekin kadir,MEREY Zihni ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. Turkish Studies (Elektronik), vol.8, no.8, 2013, ss.2073 - 2095.
AMA SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. Turkish Studies (Elektronik). 2013; 8(8): 2073 - 2095.
Vancouver SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI. Turkish Studies (Elektronik). 2013; 8(8): 2073 - 2095.
IEEE SONMEZ O,karatekin k,MEREY Z "ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI." Turkish Studies (Elektronik), 8, ss.2073 - 2095, 2013.
ISNAD SONMEZ, OMER FARUK vd. "ULUSAL TELEVİZYON KANALLARINDA ENGELLİ HAKLARI". Turkish Studies (Elektronik) 8/8 (2013), 2073-2095.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 4:59

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları