Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi

GOKCE, Sebla; YUSUFOĞLU, Canan; ÖNAL SÖNMEZ, Arzu; ADAK, İBRAHİM; Yulaf, Yasemin

Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi

Sebla GOKCE, (Yrd. Doç. Dr., Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi ABD, İstanbul, Türkiye)

Arzu ÖNAL SÖNMEZ, (Yrd. Doç. Dr., Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi, Maslak Acıbadem Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi, İstanbul)

Canan YUSUFOĞLU, (Uzm. Dr., Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi, İstanbul, Türkiye)

Yasemin YULAF, (Uzm. Dr., Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Özel Kliniği, Tekirdağ, Türkiye)

İbrahim ADAK (Uzm. Dr., İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ABD, İstanbul, Türkiye)

Anadolu Psikiyatri Dergisi

43 4

Yıl: 2017 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 283 - 291 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı, kliniğe başvuran ergenlerin erken dönem uyumsuz şemalarının depresif bozuklukla ilişkisini araştırmak ve depresif bozukluk tanısı konan ergenlerin erken dönem uyumsuz şemalarını, depresif bozukluk dışında psikiyatrik tanı konan ergenlerin erken dönem uyumsuz şemaları ile karşılaştırmaktır. Yöntem: Ocak-Mayıs 2016 tarihleri arası Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Polikli-niği'ne başvuran, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı Do?rdu?ncu? Baskı (DSM-IV) tanı o?lc?u?tlerine göre depresif bozukluk tanısı konan 80 ergen ve depresif bozukluk dışı psikiyatrik bozukluk tanıları konan 138 ergen çalışmaya alınmıştır. Sosyodemografik form uzmanlar tarafından, çocuk ve ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) ergenler tarafından doldurulmuştur. Sonuçlar: Çalışmaya alınan 11-18 yaşları arasındaki 218 ergenin (145 kız, 73 erkek) yaş ortalaması 14.8'dir. Depresif bozukluk tanısı konmayan klinik gruba dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, davranım bozukluğu, karşıt olma karşı gelme bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu tanıları konmuştur. Kusurluluk/utanma, kuşkuculuk ve kötüye kullanılma, duygusal yoksunluk, terk edilme ve tutarsızlık, başarısızlık, kendini onaylamama, karamsarlık şema puanları depresif bozukluk tanılı ergenlerde kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Regresyon analizi ile kusurluluk/utanma, kuşkuculuk/kötüye kullanılma, terk edilme ve tutarsızlık, kendini onaylamama şemaları depresif bozukluk ile ilişkili bulunmuştur. Tartışma: Ergenlik döneminde sıklıkla atlanmakta olan ve tedavi edilmediğinde intihar, madde kullanımı, obezite gibi sağlık sorunlarına yol açan depresif bozukluk, dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. Daha önce yapılan çalışmalarda ve bu çalışmada depresif bozukluk ile ilişkilendirilen şemalar daha çok kopukluk ve reddedilmişlik alanı içinde bulunan, birincil bakım verenleri ile güvenli bağlanma gereksinmesinin giderilmemesi sonucu gelişen şemalardır. Ergenlik dönemi depresif bozukluk tedavisinde depresyon ile ilişkilendirilen uyumsuz şemaların belirlenmesi ve tedavide bu şemalar üzerine odaklanılması önemlidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Relation between early maladaptive schemas of adolescents and depressive disorder

Öz:

Objective: The aim of this study is to investigate relation between depressive disorder and early maladaptive schemas of adolescents and to compare early maladaptive schemas of adolescents diagnosed with depressive disorder with schemas of adolescents diagnosed with other psychiatric disorders. Methods: Eighty adolescents with depressive disorder and 138 adolescents with other psychiatric disorders who had been diagnosed through Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition (DSM-IV) between January and May 2016 in Erenköy research and training hospital for psychiatry and neurology child and adolescent outpatient clinic were enrolled in this study. The sociodemographic form of the patients was filled out by the clinicians. The Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents was filled out by adolescents. Results: There were 145 females and 73 males in the study. The mean age of the adolescents was 14.8 years. The control group was consisted of attention deficit hyperactivity disorder, anxiety disorders, obsessive compulsive disorder, conduct disorder, oppositional defiant disorder and post-traumatic stress disorder. Defectiveness/shame, mistrust/abuse, emotional deprivation, abandonment/instability, failure, non-self-approval, negativity/ pessimism schema scores were significantly greater in adolescents diagnosed with depressive disorder than the control group. There was a statistically significant relation between the schemas of defectiveness/shame, mistrust/abuse, abandonment/instability, non-self-approval and depressive disorder in regression analysis. Discussion: Adolescent depressive disorder, frequently a missed diagnosis that when not treated can lead to health problems such as suicide, drug abuse and obesity, is accepted as an important public health issue. Consistent with literature, schemas under the title of disconnection and rejection and other directedness are related with the depressive disorder in adolescence and associated with the relationship of the primary caregivers and the children. Revealing maladaptive schemas and focusing on these schemas is important in adolescence depressive disorder treatment.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Babore A, Trumello C, Candelori C, Paciello M, Cerniglia L. Depressive symptoms, self-esteem and perceived parent-child relationship in early adolescence. Front Psychol 2016; 7.
2. Saluja G, Iachan R, Scheidt PC, Overpeck MD, Sun W, Giedd JN. Prevalence of and risk factors for depressive symptoms among young adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med 2004; 158:760- 765.
3. Thapar A, Collishaw S, Pine DS, Thapar AK. Depression in adolescence. Lancet 2012; 379:1056-1067.
4. Birmaher B, Brent D, Issues AW, Go Q. Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with depressive disorders. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2007; 46:1503-1526.
5. Lewinsohn PM, Rohde P, Seeley JR, Klein DN, Gotlib IH. Natural course of adolescent majör depressive disorder in a community sample: predictors of recurrence in young adults. Am J Psychiatry 2000; 157:1584-1591.
6. Eskin M, Ertekin K, Harlak H, Dereboy Ç. Lise öğrencisi ergenlerde depresyonun yaygınlığı ve ilişkili olduğu etmenler. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19:382-389.
7. Demir T, Demir DE, Kayaalp L, Büyükkal B. Ergenlerde depresif bozuklukların yaygınlığı ve depresif bozukluğu olan ergenlerin özellikleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 1999; 6:3- 11.
8. Patton GC, Viner R. Pubertaltransitions in health. Lancet 2007; 369:1130-1139.
9. Garber J. Depression in children and adolescents: linking risk research and prevention. Am J Prev Med 2006; 31:104-125.
10. DSM-5, American Psychiatric Association, 2013.
11. Young JE, Klosko JS, Weishaar ME. Schema Therapy: A Practitioner's Guide. Guilford Press, 2003.
12. Bowlby J. Teoriedello Sviluppo Psicologico, 1978.
13. Bowlby J. Attachment and loss: retrospect and prospect. Am J Orthopsychiatry 1982; 52:664.
14. Young JE. Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Professional Resource Press/Professional Resource Exchange, 1994.
15. Clak DA, Beck AT. Scientific foundations of cognitive theory and therapy of Depression. John Wiley and Sons, 1999.
16. Beck JS. Cognitive Behavior Therapy: Basics and Beyond. Guilford Press, 2011.
17. Bosmans G, Braet C, Van Vlierberghe L. Attachment and symptoms of psychopathology: early maladaptive schemas as a cognitive link? Clin Psychol Psychother 2010; 17:374-385.
18. Schmidt NB, JoinerJr TE, Young JE, Telch MJ. The schema questionnaire: Investigation of psychometric properties and the hierarchical structure of a measure of maladaptive schemas. Cognit Ther Res 1995; 19:295-321.
19. Waller G, Meyer C, Ohanian V. Psychometric properties of the long and short versions of the Young Schema Questionnaire: Core beliefs among bulimic and comparison women. Cognit Ther Res 2001; 25:137-147.
20. Harris AE, Curtin L. Parental perceptions, early maladaptive schemas, and depressive symptoms in young adults. Cognit Ther Res 2002; 26:405- 416.
21. Glaser BA, Campbell LF, Calhoun GB, Bates JM, Petrocelli JV. The early maladaptive schema questionnaire-short form: A construct validity study. Meas Eval Couns Dev 2002; 35:2.
22. Welburn K, Coristine M, Dagg P, Pontefract A, Jordan S. The Schema Questionnaire-Short Form: Factor analysis and relationship between schemas and symptoms. Cognit Ther Res 2002; 26:519-530.
23. Baranoff J, Oei TP, Cho SH, Kwon S-M. Factor structure and internal consistency of the Young Schema Questionnaire (Short Form) in Korean and Australian samples. J Affect Disord 2006; 93:133-140.
24. Guner O. 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı-nın (ÇEŞÖT) geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2013.
25. Prieto SL, Cole DA, Tageson CW. Depressive self-schemas in clinic and nonclinic children. Cognit Ther Res 1992; 16:521-534.
26. Hammen C, Zupan BA. Self-schemas, depression, and the processing of personal information in children. J Exp Child Psychol 1984; 37:598-608.
27. Cooper MJ, Rose KS, Turner H. Core beliefs and the presence or absence of eating disorder symptoms and depressive symptoms in adolescent girls. Int J Eat Disord 2005; 38:60-64.
28. Petrocelli JV, Glaser BA, Calhoun GB, Campbell LF. Cognitive schemas as mediating variables of the relationship between the self-defeating personality and depression. J Psychopathol Behav Assess 2001; 23:183-191.
29. Van Vlierberghe L, Braet C, Bosmans G, Rosseel Y, Bögels S. Maladaptive schemas and psychopathology in adolescence: On the utility of Young's schema theory in youth. Cognit Ther Res 2010; 34:316-332.
30. Jane Costello E, Erkanli A, Angold A. Is there an epidemic of child or adolescent depression? J Child Psychol Psychiatry 2006; 47:1263-1271.
31. Calvete E, Cardeñoso O. Gender differences in cognitive vulnerability to depression and behavior problems in adolescents. J Abnorm Child Psychol 2005; 33:179-192.
32. Brenning K, Bosmans G, Braet C, Theuwis L. Gender differences in cognitive schema vulnerability and depressive symptoms in adolescents. Behaviour Change 2012; 29:164-182.
33. Cole DA, Jacquez FM, Truss AE, Pineda AQ, Weitlauf AS, Tilghman-Osborne CE, et al. Gender differences in the longitudinal structure of cognitive diatheses for depression in children and adolescents. J Clin Psychol 2009; 65:1312-1326.
34. Nolen-Hoeksema S, Girgus JS. The emergence of gender differences in depression during adolescence. Psychol Bull 1994; 115:424-443.
35. Hammen C. Generation of stress in the course of unipolar depression. J Abnorm Psychol 1991; 100:555-561.
36. Beck AT. Depression: Clinical, Experimental, and Theoretical Aspects. University of Pennsylvania Press, 1967.
37. Rudolph KD, Hammen C, Burge D, Lindberg N, Herzberg D, Daley SE. Toward an interpersonal life-stress model of depression: The developmental context of stress generation. Dev Psychopathol 2000; 12:215-234.
38. Ahmadian A, Mirzaee J, Omidbeygi M, HolsboerTrachsler E, Brand S. Differences in maladaptive schemas between patients suffering from chronic and acute posttraumatic stress disorder and healthy controls. Neuropsychiatr Dis Treat 2015; 11:1677-1684.
39. Dozois DJ. Stability of negative self-structures: A longitudinal comparison of depressed, remitted, and nonpsychiatric controls. J Clin Psychol 2007; 63:319-338.
40. Tram JM, Cole DA. A multimethod examination of the stability of depressive symptoms in childhood and adolescence. J Abnorm Psychol 2006; 115:674-686.
41. Hankin BL, Mermelstein R, Roesch L. Sex differences in adolescent depression: stress exposure and reactivity models. Child Dev 2007; 78:279- 295.
42. Rudolph KDJ. Gender differences in emotional responses to interpersonal stress during adolescence. Adolesc Health 2002; 30:3-13.

APA	GOKCE S, ÖNAL SÖNMEZ A, YUSUFOĞLU C, Yulaf Y, ADAK İ (2017). Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. , 283 - 291.
Chicago	GOKCE Sebla,ÖNAL SÖNMEZ Arzu,YUSUFOĞLU Canan,Yulaf Yasemin,ADAK İBRAHİM Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. (2017): 283 - 291.
MLA	GOKCE Sebla,ÖNAL SÖNMEZ Arzu,YUSUFOĞLU Canan,Yulaf Yasemin,ADAK İBRAHİM Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. , 2017, ss.283 - 291.
AMA	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. . 2017; 283 - 291.
Vancouver	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. . 2017; 283 - 291.
IEEE	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ "Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi." , ss.283 - 291, 2017.
ISNAD	GOKCE, Sebla vd. "Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi". (2017), 283-291.

APA	GOKCE S, ÖNAL SÖNMEZ A, YUSUFOĞLU C, Yulaf Y, ADAK İ (2017). Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(3), 283 - 291.
Chicago	GOKCE Sebla,ÖNAL SÖNMEZ Arzu,YUSUFOĞLU Canan,Yulaf Yasemin,ADAK İBRAHİM Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 18, no.3 (2017): 283 - 291.
MLA	GOKCE Sebla,ÖNAL SÖNMEZ Arzu,YUSUFOĞLU Canan,Yulaf Yasemin,ADAK İBRAHİM Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.18, no.3, 2017, ss.283 - 291.
AMA	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(3): 283 - 291.
Vancouver	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(3): 283 - 291.
IEEE	GOKCE S,ÖNAL SÖNMEZ A,YUSUFOĞLU C,Yulaf Y,ADAK İ "Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18, ss.283 - 291, 2017.
ISNAD	GOKCE, Sebla vd. "Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi". Anadolu Psikiyatri Dergisi 18/3 (2017), 283-291.