Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi

Seval YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ (Yrd. Doç. Dr., Ahi Evran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü)
Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi
118 2
Yıl: 2017 Cilt: 13 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 149 - 180 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi

Öz:
YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ, Seval, Cumhuriyet'in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi, CTAD, Yıl 13, Sayı 26 (Güz 2017), s. 149-180. Bireyi daha iyiyi ya da arzu edilebilir şeyi ister hale getirme düşüncesi genelde eğitim ve özelde ahlak eğitiminin amaçlarındandır. Bu amaç doğrultusunda, iyi ve ahlaklı bireyler yetiştirmek için başta aile ve okul, sonrasında da toplumsallaşmanın kendisini somutlaştırdığı tüm mekânlarda bir nebze de olsa ahlak eğitiminin yapıldığı söylenebilir. Bireyi toplumsallaştırma araçlarından birisi olan eğitim ile okullarda toplumsal düzen yeniden üretilerek meşru siyasi bilinç yeni nesillere aktarılmak istenmekte ve bu amaç gerçekleştirilirken de ders kitaplarından özellikle yararlanılmaktadır. Eğitimin vazgeçilmez araçlarından olan ders kitapları aracılığıyla, ahlaki duyguları ve değerleri türdeş "iyi", "erdemli", aynı zamanda da "ahlaklı" bireyler yaratma isteği, pek çok dersin genel amacını oluştursa da ahlak eğitiminin özel amacıdır. Bu bağlamda, Türkiye'de ahlak eğitimi adı altında yapılan çalışmaların çoğunluğu "Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi" ders kitaplarından hareketle yapılmaktadır. Ancak Türkiye'de ahlak eğitiminin geçmişinin ve bugünkü durumunun tam olarak incelenebilmesi için "DKAB" ve 1975 yılında yazılan "Ahlak" ders kitaplarının incelenmesi yetersizdir. Bu ders kitaplarının yanı sıra, ahlak eğitimiyle dolaylı olarak ilişkilendirilen "Yurt Bilgisi" ve "Yurttaşlık Bilgisi" ders kitaplarında da ahlak olgusunun incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada amaç, ahlaklı yurttaşlar yaratma sürecinin tarihsel gelişimini, ders kitapları başta olmak üzere, öğretim program ve mevzuatlardanndan hareketle, günümüz ahlaklı yurttaşların yetiştirilmesi için yapılan kurgulamaların anlaşılması bağlamında incelemektir
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Felsefe

Moral Education in Textbooks from the First Years of Republic to Present,

Öz:
Years of Republic to Present, CTAD, Volume 13, Issue 26 (Fall 2017), pp. 149-180. The notion of leading individual to want the better or desirable one is one of the purposes of education and moral education in general and private manners, respectively. In the direction of this purpose, it could be said that moral education is provided first of all in family and school, and then in all kinds of places to some extent where socialization materializes itself in order to raise good and moral individuals. Rightful political consciousness is transferred to new generations as re-producing societal order in schools with education that is one of the tools to socialize an individual; furthermore textbooks are particularly used to achieve this purpose. Although desire to create “good”, “virtuous” and “moral” individual as moral feelings and values correspondents, by using textbooks that is one of the indispensable tools of education is general purpose of many lessons, it is the private purpose of moral education. In this context, the majority of the studies that is conducted under moral education in Turkey actually depends on “Religious Culture and Moral Education” textbooks. However, it is insufficient to analyze “DKAB” and “Moral” textbook, which has been written in 1975, in order to analyze the past and current situation of moral education in Turkey, comprehensively.Besides these textbooks, moral subject should be analyzed in textbooks of “Civics” that is indirectly associated with moral education. The purpose of this study is to have a role on understanding the historical development of raising moral citizens process in directions of notably textbooks, teaching programs and regulations, and currently employed efforts to raise today’s moral citizens
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Felsefe
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1948 İlkokul Programı (1949) MEB Basımevi, İstanbul.
  • 1997 İlköğretim Temel Kanunu (1997) MEB, Sayı: 23084, Tarih: 18.8.1997.
  • 1998 İlköğretim Okulu Ders Programları (2000) MEB, İstanbul.
  • 2005 İlköğretim Okulu Ders Programı (2005) Düzenleyen: M. Vural, MEB, İstanbul.
  • AFET İNAN (1931) Vatandaş İçin Medeni Bilgiler, Devlet Matbaası, İstanbul.
  • AKSAN Halit (1969) Aktif Metoda Göre Uyarlanmış Yurttaşlık Bilgisi-III, Ders Kitapları Anonim Şirketi, İstanbul.
  • ------------------ (1972) Yurttaşlık Bilgisi-I Ders Kitapları Anonim Şirketi, İstanbul.
  • ------------------- (1972) Yurttaşlık Bilgisi-II Ders Kitapları Anonim Şirketi, İstanbul.
  • AKŞİT Niyazi ve EĞİLMEZ Osman (1965)Yurttaşlık Bilgisi-IV, Anıl Yayınevi, İstanbul.
  • ANIL Burhan ve YEĞEN İbrahim (1959) Yurttaşlık Bilgisi-II, Anıl Yayıncılık, İstanbul.
  • ARINÇ Sabahattin (1954) İlkokullar İçin Yurttaşlık Bilgisi-IV, Işıl Matbaası, İstanbul.
  • AYDIN Mehmet Zeki (2003) Ahlak Öğretiminde Örnek Olay İncelemesi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
  • AYEL Mükerrem ve AKŞİT Niyazi (1964)Yurttaşlık Bilgisi-III, Ders Kitapları Anonim Şirketi, İstanbul.
  • BAKİROĞLU Ayşen ve SILAY Nur (2011)Karakter Eğitimi, Nobel Yayınevi, Ankara.
  • BAYKAL Ali (2004) Türkiye'de Okutulan İlköğretim ve Lise Ders Kitaplarında Sayısal Veriler. İnsan Hakları Eğitimi ve Ders Kitabı Araştırmaları Uluslararası Sempozyumu, 17-18 Nisan 2004,Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • BEYZA Bilgin (1990) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi-V, MEB, İstanbul.
  • CİCİOĞLU Hasan (1982) Türkiye Cumhuriyet’inde İlk ve Ortaöğretim, DTCF Yayınları, Ankara.
  • DANIŞMAN Teyfik Tarık (1939) Yurt Bilgisi, Mustafa Asım Matbaası, İstanbul.
  • Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi- İlkokul-I (1983) MEB, İstanbul.
  • DKAB-İlkokul-III (1983) MEB, İstanbul.
  • DKAB-V (1999) Kaan Yayıncılık, İstanbul.
  • DKAB-IV (2005) MEB, İstanbul.
  • DKAB-V (2007) MEB, İstanbul.
  • DKAB-IV (2012) MEB, İstanbul.
  • Dokuzuncu Millî Eğitim Şûrası (Tıpkı Basım) (1991) MEB, İstanbul.
  • ERDEM Selman ve PARMAKSIZOĞLU İsmet (1975)Ahlak-IV, Remzi Kitapevi, İstanbul.
  • ERDEM Selman ve KONUK İsmet (1973)Yurttaşlık Bilgisi-II, Atlas Yayınları, İstanbul.
  • ERGUN Ahmet ve ÖZTÜRK Burhan (1964) Yurttaşlık Bilgisi-IV, Ders Kitapları Anonim Şirketi, İstanbul.
  • ERMAT Bedia ve ERMAT Kemal (1942)Yurt Bilgisi Dersleri, MEB, İstanbul.
  • FIĞLALI Ethem Ruhi (1985) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi-Ortaokul-III, MEB, İstanbul.
  • GÖKALP Ziya (1950) Yurttaşlık Bilgisi-I, Berrin Yayınevi, İzmir.
  • GÜLE Akif ve KAYA Gıyasettin (1994) DKAB, Gendaş Yayınları, İstanbul.
  • GÜNDÜZ İrfan (1994) DKAB-IV, Erdem Yayınları, İstanbul.
  • GÜRKAN Tanju ve GÖKÇE Ertan (1999) Türkiye ve Çeşitli Ülkelerde İlköğretim, Siyasal Kitapevi, Ankara.
  • HAYNES Felicity (2002) Eğitimde Etik, Çev. Semra Kunt Akbaş, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • İLERİ İbrahim (1956) Cumhuriyet Çocuklarına Yurttaşlık Bilgisi-IV, Çeltüt Yayınları, İstanbul.
  • ------------------- (1959) Cumhuriyet Çocuklarına Yurttaşlık Bilgisi-V, Çeltüt Yayınları, İstanbul.
  • İlk Mekteplerin Müfredat Programı (1924/1340) Maarif Vekâleti İlk Tedrisat Dairesi. İstanbul: Matbaa-i Amire.
  • İlkokul Programı (1968) MEB, İstanbul.
  • İlköğretim Komitesi Raporu ve On Yıllık Plan (1961) MEB, İstanbul.
  • KILIÇ Recep vd. (2014) DKAB-V, Gizem Yayıncılık, Ankara.
  • KURTULUŞ Faruk & KURTULUŞ Osman (1959) Yurttaşlık Bilgisi Dersler-V, Kanaat Yayınları, İstanbul.
  • Mehmet Emin (1924) Malumat-ı Vataniye, Matbuat-ı Amire, İstanbul.
  • Muslihiddin Adil (1924) Malumat-ı Vataniye, Orhaniye Matbaası, İstanbul.
  • ÖCAL Mustafa (1998) Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:7, Cilt: 7, ss. 241- 268
  • PAZARLI Osman (1974) Çocuklarımıza Ahlak Dersleri-IV, Remzi Kitapevi, İstanbul.
  • PİNGEL Falk (2003) Ders Kitaplarını Araştırma ve Düzeltme Rehberi (UNESCO), Çev: N. Elhüseyni, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • RONA Saffet & AKSAN Halit (1963)Yurttaşlık Bilgisi-IV, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
  • RONA Tarık (1945) Yurt Bilgisi, Çankaya Matbaası, Ankara.
  • ŞAHİN Mustafa (2009) Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Hayat Bilgisi Dersi Programlarının Gelişimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 2, S. 8, s. 402-410.
  • ŞENER Abdülkadir ve KARMIŞ Orhan (1983)Din Kültürü ve Ahlak BilgisiOrtaokul-I, MEB, İstanbul.
  • ŞERBETÇİOĞLU Fatma ve TÜLİN Hayri (1953)Yurttaşlık Bilgisi-I, MEB, İstanbul.
  • TAŞKIRAN Tezer (1943) Türk Ahlakının İlkeleri, Maarif Matbaası, İstanbul.
  • ---------------------- (1951) Yurttaşlık Bilgisi-Ortaokul II, MEB, İstanbul.
  • TBMM Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Tarih: 11.9.1982, Sayı: 17863.
  • Temel Eğitim ve Ortaöğretimde Ahlak Dersleri Programı, (1975) MEB, Ankara.
  • TUNÇ Cihat (1982) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi-Ortaokul-II, MEB, Ankara.
  • TÜLİN Hayri (1969) Testli Yurttaşlık Bilgisi-V, Kanaat Yayınları, İstanbul.
  • Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekilliği 1. Maarif Şurası (1991), MEB, İstanbul.
  • Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekilliği 2. Maarif Şurası (1991), MEB, İstanbul.
  • Yurt Bilgisi (1938) Maarif Vekâleti, Devlet Matbaası, İstanbul.
  • Yurt Bilgisi-V (1935) Maarif Vekâleti Türk Kitapçılığı Limited Şirketi, İstanbul.
  • YÜCEL Hasan Ali ve ÇALAPALA Rakım (1967) Yurttaşlık Bilgisi-IV, Atlas Yayınevi, İstanbul.
  • YÜCEL Hasan Ali (1959) Felsefe Dersleri, Maarif Basımevi, İstanbul.
APA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S (2017). Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. , 149 - 180.
Chicago YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ SEVAL Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. (2017): 149 - 180.
MLA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ SEVAL Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. , 2017, ss.149 - 180.
AMA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. . 2017; 149 - 180.
Vancouver YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. . 2017; 149 - 180.
IEEE YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S "Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi." , ss.149 - 180, 2017.
ISNAD YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ, SEVAL. "Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi". (2017), 149-180.
APA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S (2017). Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 13(26), 149 - 180.
Chicago YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ SEVAL Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 13, no.26 (2017): 149 - 180.
MLA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ SEVAL Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol.13, no.26, 2017, ss.149 - 180.
AMA YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2017; 13(26): 149 - 180.
Vancouver YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2017; 13(26): 149 - 180.
IEEE YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ S "Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi." Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 13, ss.149 - 180, 2017.
ISNAD YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ, SEVAL. "Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Ders Kitaplarında Ahlak Eğitimi". Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 13/26 (2017), 149-180.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 9:24

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları