Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1080 - 1104 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz:
Yunus Emre 1240 - 1 tarihinde doğmuş, 82 yıllık bir hayattan sonra, 1320 - 1 tarihinde vefat etmiştir. XIII. yüzyılın büyük mutasavvıfı Yunus Emre"nin edebiyat ve dil tarihimizde önemli yeri vardır. Halkı doğru yola çağıran Yunus Emre barışın, sevginin, cömertliğin, kardeşliğin timsali olmuştur. Bu yönü ile Yunus"un şiirlerini okuyanlar ondan büyük zevk almışlardır. Öyle ki Yunus Emre yedi yüz yılı aşkın bir zamandır sadece bu topraklarda değil evrensel anlamda bütün dünyada sevilerek okunmaktadır. Yunus Emre Türkçenin varlığını koruması, yaşaması, bir edebiyat ve kültür dili olup gelişmesi yolunda çaba sarf etmiş büyük şairlerin başında gelir. Yunus Emre"nin halk tarafından çok sevilip okunmasının en önemli sebeplerinden biri onun sade, arı ve anlaşılır bir dil kullanmış olmasıdır. Yunus Emre"nin söyleyiş tarzı ve yolu, halkın söyleyişi ve duyuşu ile yakınlık göstermektedir. Yunus, bir taraftan halk edebiyatının malzemesini kullanırken diğer taraftan gelenek tarafından kendisine intikal eden halk edebiyatı unsurlarının aktarıcısı olmuştur. Bu çalışmamızda Yunus Emre"nin deyişlerinde yer alan halk edebiyatı unsurları incelenmiştir. İncelemenin sonucunda, tasavvufi düşüncelerini halka yaymayı tek gaye hâline getiren Yunus"un halkın diliyle, halkın hayal gücüne hitap eden üslubu benimsediği görülmüştür. Karmaşık ve anlaşılması güç tasavvufi düşünceler onun dilinde basit, saf ve anlaşılır bir hâle getirilmiştir. O, halka hitap ederken halk edebiyatının motif ve kavramlarından sıkça yararlanmıştır. Bu durum hitap ettiği sosyal zümrenin doğal bir sonucudur
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat Edebi Teori ve Eleştiri

AN ASSESSMENT OF FOLK LITERATURE ELEMENTS IN THE YUNUS EMRE’S VERSES

Öz:
Yunus Emre born on 1240–1, after a life of 82 years, died on 1320–1. Yunus Emre, who is a very important sufi poet of the 13th century, has an important place in the history of Turkish language and literature. Yunus Emre, who preached the right way to the people, became the representative of peace, love, generosity, friendship. When read from this point of view his poetry is a source of pleasure for the readers. Such that, Yunus Emre has been read for more than seven hundred years not only in Anatolia but also all around the world with great pleasure. Yunus Emre,is one of the greatest poets who struggled much fort he Turkish language to maintain its existence and to develop as a top language of culture and literature. Yunus Emre has been read with pleasure due to the fact that he used pure, comprehensible Turkish in his poems. His style was close to that of the folk. Yunus Emre found good Turkish synonyms for the Arabic and Persian religious terms which were difficult for many to understand. The written culture did not take up seriously the existence of oral culture‟s Yunus Emre who is popular as a dervish and traditional poet. There is a direct proportion between the adoption of Yunus Emre studies in written culture and his taking attention in folklore studies. Yunus Emre‟s most important work, “Divan” and could. This book, written in the form of prosodic measure, and lyric poems are also available. But the most beautiful poems syllable, had said in quatrains. In this study, with the help of poems which take place in Yunus‟s divan, folk literature elements was investigated
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat Edebi Teori ve Eleştiri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKARPINAR, R. B. ve ARSLAN, M. (2006). “Tekke-Tasavvuf Edebiyatı.” Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (M. Ö. OĞUZ vd.). 213-262. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
  • AKDEMĠR, Y. ve KAVRUK, H. (2012). “Yunus Emre‟de Türkçe”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 7/3, 115-125.
  • AKSOY, Ö. A. (2014). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (2 Cilt). Ġstanbul: Ġnkılâp Kitabevi.
  • ALBAYRAK, N. (1991). ÂĢık. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 3. 547-549. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • ALPTEKĠN, A. B. (2005). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • BAġARAN, U. (2013). “Atasözlerinin Kalıpsallığı Üzerine”. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/9, 757- 770.
  • BAġGÖZ, Ġ. (1995). Yunus Emre Araştırma ve Şiirlerinden Güldeste. Indiana Üniversitesi: Pan Yayıncılık.
  • BAġGÖZ, Ġ. (2012). “Yunus Emre, Türk Folkloru ve Halk Edebiyatı”. Yunus Emre. (ed. A. Y.
  • OCAK). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yayınları, 339-359.
  • BULUT, S. (2012). “Anadolu Ağızlarında Kullanılan Kalıp Sözler ve Bu Kalıp Sözlerin Kullanım Özellikleri”. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 7/4, 1117-1155.
  • ÇELEBĠOĞLU, Â. (1988). Âb-ı Hayât-Edebiyat. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 1. 3-4. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • ÇELĠK ġAVK, Ü. (2001). “Manas ve Maaday-Kara‟da Sayılar”. Millî Folklor, 50, 52-57.
  • ÇORUHLU, Y. (2006). Türk Mitolojisinin Anahatları. Ġstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • DAġDEMĠR, Ö. (2012). Halk Hikâyesi Olarak Yusuf ile Züleyha. Ġstanbul: Fenomen Yayınları.
  • DEMĠRCĠ, K. (2001). Kafdağı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 24. 144-145. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • DUYGULU, M. (2009). Saz. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 36. 218-220. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • DÜZGÜN, D. (2006). “ÂĢık Edebiyatı”. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (M. Ö. OĞUZ vd.). 169- 212. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
  • ELÇĠN, ġ. (2004). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • GÖLPINARLI, A. (ty). Alevî-Bektâşî Nefesleri. Ġstanbul: Ġnkılâp Kitabevi.
  • GÜVENÇ, A. Ö. (2009). “Kırk Sayısının Halk Edebiyatı Ürünlerinde Kullanımı Üzerine Bir Ġnceleme”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 41, 85-97.
  • HARMAN, Ö. F. (2013). Yûsuf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 44. 1-5. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • KAYA, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • KAYMAZ, Z. (2015). “Eski Anadolu Türkçesi Bağlamında Yûnus Emre‟nin Eserlerindeki Atasözlerine Bir BakıĢ”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 40, 101-119.
  • KÖPRÜLÜ, M. F. (2003). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • KÖPRÜLÜ, M. F. (2004a). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • KÖPRÜLÜ, M. F. (2004b). Edebiyat Araştırmaları 1. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • KURNAZ, C. (1998). Hızır-Edebiyat. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 17. 411- 412. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • KÜLEKÇĠ, N. (1999). XI-XX. Yüzyıllar El Yazması Metinler ve Özetleriyle Mesnevi Edebiyatı Antolojisi 2. Erzurum: Aktif Yayınevi.
  • OCAK, A. Y. (1988). Âb-ı Hayât. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 1. 1-3. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • OĞUZ, M. Ö. (2011). “Çok Mekânlı ve / veya Çok Mezarlı Anlatı Kahramanları: Yunus Emre”. Millî Folklor, 91, 5-11.
  • ÖGEL, B. (2006). Türk Mitolojisi Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • ÖZARSLAN, M. (2006). Ferhat ile Şirin Mukayeseli Bir Araştırma. Ġstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayıncılık.
  • ÖZKAN, M. (1996). Gül ü Bülbül. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 14. 222-223.
  • Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • PALA, Ġ. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • SAKAOĞLU, S. (1998). “Dedem Korkut Hikâyelerinde Sayı Kavramı: Üç, Yedi ve Kırk Sayıları”. Dede Korkut Kitabı İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar 1. 37-51. Konya: Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • SCHIMMEL, A. (2011). Sayıların Gizemi (çev. M. KÜPÜġOĞLU). Ġstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • TATÇI, M. (1997a). Yûnus Emre Dîvânı I (İnceleme). Ġstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • TATÇI, M. (1997b). Yûnus Emre Dîvânı II (Tenkitli Metin). Ġstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • ULUDAĞ, S. (1998). Hızır-Tasavvuf ve Halk Ġnancı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 17. 409-411. Ġstanbul: Ġslam AraĢtırmaları Merkezi.
  • ÜNVER, Ġ. (2006). “Yunus Emre Üzerine”. TÜBAR, XIX, 489-498.
  • ÜġENMEZ, E. (2013). “Yunus Emre Divanında Türkçe Ġslami Terimler”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/1, 625-644.
APA BARS M (2017). YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 1080 - 1104.
Chicago BARS Mehmet Emin YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. (2017): 1080 - 1104.
MLA BARS Mehmet Emin YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 2017, ss.1080 - 1104.
AMA BARS M YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2017; 1080 - 1104.
Vancouver BARS M YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2017; 1080 - 1104.
IEEE BARS M "YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." , ss.1080 - 1104, 2017.
ISNAD BARS, Mehmet Emin. "YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". (2017), 1080-1104.
APA BARS M (2017). YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(2), 1080 - 1104.
Chicago BARS Mehmet Emin YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6, no.2 (2017): 1080 - 1104.
MLA BARS Mehmet Emin YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.6, no.2, 2017, ss.1080 - 1104.
AMA BARS M YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(2): 1080 - 1104.
Vancouver BARS M YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(2): 1080 - 1104.
IEEE BARS M "YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6, ss.1080 - 1104, 2017.
ISNAD BARS, Mehmet Emin. "YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6/2 (2017), 1080-1104.