DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ

KARAHAN, Recai; Ekinci, Yunus Levent; DOGRU, Mahmut; YAKAR, Murat; AKSOY, ERCAN; DEMİRCİ, ALPER; TOPRAK, Ahmet Suad; ULVİ, ALİ; Büyüksaraç, Aydın

DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ

Mahmut DOĞRU, (Prof. Dr., Fırat Üniversitesi,)

Aydın BÜYÜKSARAÇ, (Prof. Dr., Bitlis Eren Üniversitesi Müh. Mim. Fak., İnŞaat Müh. Böl.,)

Ali ULVİ, (Öğr. Gör., Selçuk Üniversitesi, Hadim MYO, Harita Kadastro Prog.)

Ahmet Suad TOPRAK, (Öğr. Gör., Afyon Kocatepe Üniversitesi, Uzaktan Eğitim MYO)

Alper DEMİRCİ, (Yrd. Doç. Dr., Bitlis Eren Üniversitesi, Müh. Mim. Fak., Jeofizik Müh. Böl)

Murat YAKAR, (Prof. Dr., Selçuk Üniversitesi, Müh. Mim. Fak., Harita Müh. Böl)

Ercan AKSOY, (Prof. Dr., Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fak. Jeoloji Müh. Böl.)

Recai KARAHAN, (Prof. Dr., Fırat Üniversitesi, Fen Edebiyat Fak., Sanat Tarihi Böl.)

Yunus Levent EKİNCİ (Yrd. Doç. Dr., Bitlis Eren Üniversitesi, Fen Edebiyat Fak., Arkeoloji Böl.)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

7 1

Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 17 - 42 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ

Öz:

Dünya mirası olan Ahlat Mezarlığı'nda yüzeyde görülen mezarlar ve şahidelerinin yanı sıra zaman içinde yüzeyde izleri kaybolmuş mezar yapıları ya da kırılarak yüzey altında gömülü hâle gelen şahide parçaları olması muhtemeldir. Diğer yandan mezarlık alanında farklı gömülme teknikleri nedeniyle yer altı yapıları ya da mezar odası niteliğinde yapılar bulunabilmektedir. Bu özelliklerin ortaya çıkarılması ve Ahlat Mezarlığı'nın ihyası öncesi böyle bir araştırmanın yapılması, bilgilerin tamamlanması ve çalışmaların hız kazanmasına yol açacak ve olası kazı çalışmaları öncesi doğru planlamanın yapılmasını sağlayacak; özellikle mezarlar arası yer altı bağlantısı, yol vb. yapılar hakkında bilgi edinilmesine imkân verecektir. Bu amaçla mezarlık alanında manyetik ve yer radarı olarak iki farklı jeofizik yöntem uygulaması yapılmıştır.Ayrıca kümbetlerin alanda bulunu? konumlamalarını ortaya koymak, kümbet mimarisini tanımlamak ve ileride yapılacak restorasyon çalı?malarına altlık olu?turmak amacıyla üç boyutlu yersel lazer (Lidar) ölçüleri yapılmı?tır

Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

RESEARCHING WORLD HERITAGE AHLAT SELJUQ CEMETERY AND CUPOLAS VIA LIDAR AND GEOPHYSICAL METHODS, SURFACE AND SUBSURFACE STRUCTURE MODELLING

Öz:

In this project, which is planned in two parts, it is probable that the tombs and tombs seen on the surface in the Ahlat Cemetery which is the World Heritage, as well as tombs with disappearance of surface traces over time, or fragments which are broken and buried under the surface. On the other hand, due to different burial techniques in the cemetery, underground structures or grave rooms can be found. The discovery of these traits and the conduct of such a research before the commencement of the Ahlat Cemetery will lead to the completion of the information and the speeding up of the work, and the proper planning before the excavation work will be made. In particular, underground connection between tombs, roads and so on. It will be possible to obtain information about the structures. For this purpose two different geophysical methods have been applied in the cemetery field as magnetic and locally In addition, three dimensional terrestrial laser (Lidar) measurements were made in order to reveal the location of the foundations of the kümbets on the field, to define the kümbet architecture and to form a base for future restoration work

Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ALYILMAZ, C. (2014a). “Çin Bilim Heyetinin Ahlat AraĢtırma Gezisi ve DüĢündürdükleri”. II. Uluslararası Ahlat - Avrasya Bilim, Kültür ve Sanat Sempozyumu 25-27 Eylül 2013, Ġstanbul, 108-116, ed. – yay hzl. O. Belli - V. E. Belli.
ALYILMAZ, C. (2014b). Eski Türk Yazıtlarının Anadolu’daki Temsilcileri: Ahlat Mezar TaĢları. Kırgız Cana Karahandar Kaganattarı, BiĢkek, 27-41.
ASLANAPA, O. (1993). Türk Sanatı. Ġstanbul.
BANO, M., MARQUIS, G., NIVIÈRE, B., MAURIN, J.C. ve CUSHING, M. (2000). “Investigating Alluvial and Tectonic Features with Ground-Penetrating Radar and Analysing Diffraction Patterns”. Journal of Applied Geophysics, 43, 33-41.
BEYGU, A. ġ. (1932). Ahlat Kitabeleri. Ġstanbul: Hamit matbaası.
BÜYÜKSARAÇ, A., ARISOY, M. Ö., BEKTAġ, Ö., KOÇAK, Ö. ve ÇAY, T. (2008). “Determination of Grave Locations in Dedemezari Necropolis Using Magnetic Field Derivatives”. Archaeological Prospection, 15(4), 267-283.
CONYERS, L. B. (2004). Ground-Penetrating Radar for Archaeology. California: Altamira Press. Walnut Creek,
DANIELS, D. J. (2004). Ground Penetrating Radar 2nd Edition, Published by the Iee Radar, Sonar, Navigation and Avionics Series, London, United Kingdom.
DAVIS, J. L. ve ANNAN, A. P. (1989). Ground-Penetrating Radar for High-Resolution Mapping of Soil and Rock Stratigraphy: Geophysical Prospecting, 37, 531-551.
EKĠNCĠ, Y. L., KAYA, M. A., BAġARAN, C., KASAPOĞLU, H., DEMĠRCĠ, A. ve DURGUT, C. (2012). “Geophysical Ġmaging Survey in the South Necropolis at the Ancient City of Parion (Kemer-Biga) Northwestern Anatolia, Turkey: Preliminary results”. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 12(2), 145-157.
EKĠNCĠ, Y. L., BALKAYA, Ç., ġEREN, A., KAYA, M. A. ve LIGHTFOOT, C. (2014). “Geomagnetic and Geoelectrical Prospection for Buried Archaeological Remains on the Upper City of Amorium, a Byzantine City in Midwestern Turkey”. Journal of Geophysics and Engineering, 11(1), 15-12.
EKĠNCĠ, Y.L. ve KAYA, M.A. (2007). “Three Dimensional Resistivity Ġmaging of Buried Tombs at the Parion Necropolis (NW Turkey)”. Journal of the Balkan Geophysical Society, 10(2), 1-8.
KARAMAĞARALI, B. (1992). Ahlat Mezar TaĢları. Ankara.
KAYA, M. A., EKĠNCĠ, Y. L., YĠĞĠT, P. ve LIGHTFOOT, C. S. (2007). “Magnetic Investigation at the Amorium Archaeological Site, Emirdağ, Afyonkarahisar, Turkey”. Journal of the Balkan Geophysical Society, 10(1), 1-7.
KAYA, M. A., ULUGERGERLĠ, E., KARLIK, G., KAYA, C., EKĠNCĠ, Y. L., AKÇA, Ġ.,
DOĞAN, M. ve GÜNDOĞDU, Y. (2004). “Archaeogeophysical Investigations in Ancient Assos Site (Ayvacık, Çanakkale) (DCR, VLF-EM and GEORADAR)”. The 16th International Geophysical Congress and Exhibition of Turkey, Ankara, 7-10 December, Symposium Proceedings Book, 411-414.
KOÇASLAN, A. (2008). Sonlu Farklar Yöntemi ile Çok Yüksek Frekanslı Elektromanyetik Dalga Alanı Hesabı. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
KÜÇÜK, K. (2009). Mermer Sahalarından Alınabilecek Blok Boyutlarının Belirlenmesinde Yeni Bir Kayaç Kütle Sınıflama Yönteminin GeliĢtirilmesi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ġzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
LEUCCI, G. ve NEGRI, S. (2006). “Use of Ground Penetrating Radar to Map Subsurface Archaeological Features in an Urban Area”. Journal of Archaeological Science, 33, 502-512.
LICHTI D. D. ve GORDON S. J. (2004). “Error Propagation in Directly Georeferenced Terrestrial Laser Scanner Point Clouds for Cultural Heritage Recording”, Proceedings of FIG Working Week, s.on CD, Athens, Greece, 22-27.
TABAK, N. (1972). Ahlat Türk Mimarisi. Ġstanbul.
TRAVASSOS, J. D. ve MENEZES, P. D. L. (2004). “GPR Exploration for Groundwater in a Crystalline Rock Terrain”, Journal of Applied Geophysics, 55(3-4), 239-248.
YALÇINER, C. Ç., BANO, M., KADIOGLU, M., KARABACAK, V., MEGHRAOUI, M. ve ALTUNEL, E. (2008). “New Temple Discovery at the Archaeological Site of Nysa (Western Turkey) Using GPR Method”. Journal of Archaeological Science, 36(8), 1680-1689.
YAġA R. (1992). Bitlis’te Türk Ġskânı. Ankara.

APA	DOGRU M, Büyüksaraç A, ULVİ A, TOPRAK A, DEMİRCİ A, YAKAR M, AKSOY E, KARAHAN R, Ekinci Y (2017). DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. , 17 - 42.
Chicago	DOGRU Mahmut,Büyüksaraç Aydın,ULVİ ALİ,TOPRAK Ahmet Suad,DEMİRCİ ALPER,YAKAR Murat,AKSOY ERCAN,KARAHAN Recai,Ekinci Yunus Levent DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. (2017): 17 - 42.
MLA	DOGRU Mahmut,Büyüksaraç Aydın,ULVİ ALİ,TOPRAK Ahmet Suad,DEMİRCİ ALPER,YAKAR Murat,AKSOY ERCAN,KARAHAN Recai,Ekinci Yunus Levent DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. , 2017, ss.17 - 42.
AMA	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. . 2017; 17 - 42.
Vancouver	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. . 2017; 17 - 42.
IEEE	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y "DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ." , ss.17 - 42, 2017.
ISNAD	DOGRU, Mahmut vd. "DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ". (2017), 17-42.

APA	DOGRU M, Büyüksaraç A, ULVİ A, TOPRAK A, DEMİRCİ A, YAKAR M, AKSOY E, KARAHAN R, Ekinci Y (2017). DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(1), 17 - 42.
Chicago	DOGRU Mahmut,Büyüksaraç Aydın,ULVİ ALİ,TOPRAK Ahmet Suad,DEMİRCİ ALPER,YAKAR Murat,AKSOY ERCAN,KARAHAN Recai,Ekinci Yunus Levent DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6, no.1 (2017): 17 - 42.
MLA	DOGRU Mahmut,Büyüksaraç Aydın,ULVİ ALİ,TOPRAK Ahmet Suad,DEMİRCİ ALPER,YAKAR Murat,AKSOY ERCAN,KARAHAN Recai,Ekinci Yunus Levent DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.6, no.1, 2017, ss.17 - 42.
AMA	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(1): 17 - 42.
Vancouver	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2017; 6(1): 17 - 42.
IEEE	DOGRU M,Büyüksaraç A,ULVİ A,TOPRAK A,DEMİRCİ A,YAKAR M,AKSOY E,KARAHAN R,Ekinci Y "DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6, ss.17 - 42, 2017.
ISNAD	DOGRU, Mahmut vd. "DÜNYA MİRASI AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI İLE KÜMBETLERİN LİDAR VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI, YÜZEY VE YÜZEYALTI YAPI MODELLEMESİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6/1 (2017), 17-42.