Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler

POLAT, Hasan H.; GÜMÜŞLER BAŞARAN, AYŞE

Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler

AYŞE GÜMÜŞLER BAŞARAN, (1.Yrd. Doç. Dr, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu)

Hasan H. POLAT (Prof. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD.)

Sağlık ve Toplum

29 7

Yıl: 2017 Cilt: 27 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 37 - 47 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler

Öz:

Araştırma, Rize ilindeki liselerde akran zorbalığının türü ve yaygınlığını belirlemek amacıyla kesitsel tipte yapıldı. Tabakalı rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak örnekleme 917 öğrenci alındı. Verilerin değerlendirilmesinde yüzde, ortalama, standart sapma, Ki-kare ve Binary Logistic Regresyon kullanıldı. Araştırmada, vurma ve haraç alma benzer olup %62,7 ile en yüksek, dedikodu yapma %22 oranıyla en düşük zorbaca davranış olarak nitelendirildi. Okul, sınıf, cinsiyet açısında hem zorbalık hem de mağduriyette anlamlı farklar görüldü. Zorbalık İmam Hatip Lisesinde, 10.sınıflarda ve erkeklerde; mağduriyet İmam Hatip Lisesinde, 10.sınıflarda ve kızlarda anlamlı derecede daha yüksek olarak saptandı. Lojistik regresyon analizinde zorbalık İmam Hatip Lisesi'nde 2.3 kat; 10. sınıfta 1.7 kat; 11. Sınıfta 1.6 kat; erkeklerde 1.8 kat daha yüksek olarak saptandı. Mağduriyet ise İmam Hatip Lisesi'nde 5.3 kat daha yüksek olarak saptandı.Sonuç olarak, akran zorbalığı önemli bir sorundur. Bu konudaki araştırmaların ve farkındalığın artırılması gereklidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

The Prevalance of Bullying Among High School Students in Rize Province and Affecting Factors

Öz:

The research was carried out cross-sectional type with the purpose of to determine peer bullying type and extent of in high school in Rize. Sampling using stratified random sampling method, 917 student were selected. Evaluation of the data persentage, mean, standart deviaton, Chi-square and Binary Logistic were analyzed.In this study, while hitting and extortion, Which were equal and at the highest rate with 62,7%, gossip with 22% which were at the lowest rates were described as bullying. Significant differences were seen in both bullying and victimization in terms of school, class, gender. Bullying in Religious Vocational High School, in 10th grade and in male; victimization in Religious Vocational High School, in 10th grade and in female were seen significantly high. In logistic regression analysis bullying in Religious Vocational High School more than 2.3 times, in 10th grade 1.7 times; in in 11th grade 1.6 times; in male 1.8 times greater was seen. Vctimization in Religious Vocational High Schoo more than 5.3 times greater was seen. As a result, peer bullying is an important problem. It is necessary to increase the amount of research and awareness in this regard.

Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ayas T, Pişkin M. Investigation Of Bullying Among High School Students With Regard To Sex, Grade Level And School Type, Elementry Education Online 2011, 10(2): .550-568.
2. Gökler R. Okullarda Akran Zorbalığı, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009, 6(2): 511-537.
3. Pişkin M, Öğülmüş S, Boysan M. Güvenli Okul Ortamı Oluşturma, Öğretmen ve Yönetici Kitabı, Tübitak-Ankara Üniversitesi 2011, 4-5.
4. Garip G, Şavkın B. Akran Zorbalığı, Doğu Akdeniz Koleji-Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Merkezi Bülteni 2008, 1-5.
5. Cluver L, Bowesc L, Gardnera F. Risk and Protective Factors for Bullying Victimiation Among AIDS- Affected and Vulnerable Children in Southg Africa, Child Abuse & Neglect 2010, 34793-803.
6. Kapcı EG. İlköğretim Öğrencilerinin Zorbalığa Maruz Kalma Türünün ve Sıklığının Depresyon, Kaygı ve Benlik Saygısıyla İlişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2004, Cilt: 37, Sayı: 1, 1-13.
7. Pişkin M. School Bullying: Definition, Types, Related Factors, and Strategies to Prevent Bullying Problems. Educational Sciences: Theory & Practice 2002, 2(2): 555.
8. Ögel K, Tarı I, Eke CY. Okullarda Suç ve Şiddeti Önleme, İstanbul, Yeniden Yayınları 2006, No:17, 65s.
9. Stavrinides P, Paradeisiotou A, Tziogouros C, Lazarou C. Prevalence of Bullying Among Cyprus Elementary and High School Students, International Journal of Violence and School 2010, No:11, 114-128.
10. Rig K. What Harm Does Bullying Do? Australian Institute of Criminology and held in Brisbane, Australia 1999, 12s.
11. Klomek AB, Marrocco F, Kleınman M, Schonfeld IS, Gould MS. Bullying, Depression, and Suicidality in Adolescent, J. Am. Acad. Chıld Adolesc. Psychıatry 2007, 46(1): 40-49.
12. Totan T, Kabakçı ÖF. İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinde Sosyal Duygusal Öğrenme Becerilerinin Zorbalığı Yordama Gücü, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2010, 23 (2), 575-600.
13. Karaman-Kepenekçi Y, Çınkır S. Bullying Among Turkish High School Students, Child Abuse & Neglect 30, 2006, 193-204.
14. Alikaşifoğlu M Akran İstismarı, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, Galenos Yayınevi Özel Sayı 2011, 46, 31-34.
15. Alikasifoglu M, Erginoz E, Ercan O, Uysal O, Albayrak-Kaymak D. Bullying Behaviours and Psychosocial Health: Results From a Cross-Sectional Survey Among High School Students in İstanbul, Turkey. Eur opan Journal of Pediatrics 2007, 166, 1253-60.
16. Alikaşifoğlu M, Erginoz E, Ercan O, Kaymak DA. Violent Behaviour Among Turkish High School Student And Correlates Of Physical Fighting, Eur J Public Health 2004,14(2), 173-7.
17. Totan T, Yöndem ZD. Ergenlerde Zorbalığın Anne, Baba ve Akran İlişkileri Açısından İncelenmesi, Ege Eğitim Dergisi 2007, (8), 2:53-68.
18. Kocaşahan N. Lise Ve Üniversite Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Ve Sanal Zorbalık, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir 2012.
19. www.tuik.gov.tr [Yaş ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2015]. Erişim Tarihi: 17.01.2017.
20. http://www.raosoft.com/samplesize.html. Erişim Tarihi: 11.04.2013.
21. Özgür G, Yörükoğlu G, Baysan Arabacı L. lise Öğrencilerinin Şiddet Algıları, Şiddet Eğilimleri ve Etkileyen Faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011, 2(2): 53-60.
22. Vieno A, Gını G, Santinello M. Different Forms of Bullying and Their Association to Smoking and Drinking Behavior in Italian Adolescents, Journol of School Health 2011; 81: 393-399.
23. Foshee VA, McNaughton Reyes HL, Chen MS, Ennett ST, Basile KC, DeGue S, Vivolo-Kantor AM, Moracco KE, Bowling JM. Shared Risk Factor for the Perpetration of Physical Dating Violence, Bullying, and Sexual Harassment Among Adolescents Exposed to Domestic Violence, Journal Youth and Adolescence 2016, 45: 672-686.
24. Nansel TR, Overpeck M, Pilla RS, Ruan WJ, Simon-Morton B, Scheidt P. Bullying Behaviors Among US Youth: Prevalans and Association With Psychosocial Adjustment, JAMA 2001, 285 (16): 2094-100.
25. Erginoz E, Alikaşifoğlu M, Ercan O, Uysal Ö, Alp Z, Ocak S, Tanyıldız GO, Ekici B, Yücel İK, AlbayrakKaymak D. The Role of Parental, School, and Peer Factors in Adolescent Bullying Involvement: Results From the Turkish HBSC 2005/2006 Study, AsiaPacific Journal of Public Health 2015, Vol. 27(2): 1591-1603.
26. Aslan S, Savaşer S, Yazgan Y. Prevalence of Peer Bullying in High School Students in Turkey and the Roles of Socio-Cultural and Demographic Factors in the Bullying Cycl, Indian J Pediatr 2011, 78(8): 987-992.
27. Rudatskira E, Babaniyi O, Siziya S, Mulenga D, Muula AS, Mazaba-Liwewe ML. Correlates of Bullying Victimization Among School-going Adolescents in Algeria: Results from the 2011 Global School-Based Health Survey, International Journal of Medicine and Public Health 2014, 4(4): 407-412.
28. Muula AS, Herring P, Siziya S, Rudatsikira E. Bullying Victimization And Physical Fighting Among Venezuelan Adolescents in Barinas: Results from the Global School-Based Health Survey 2003, Italian Journal of Pediatrics 2009, 35/38: 1-5.
29. Durmuş E, Gürgan U. The Violence and Aggression Tendencies of High School, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2005, 3(3): 253-269.
30. Kubwalo HW, Muula AS, Siziya S, Pasupulati S, Rudatsikira E. Prevalence and Correlates of Being Bullied Among in-school Adolescents in Malawi: Results from the 2009 Global School-Based Health Survey, Malawi Medical Journal 2013, 25 (1): 12-14.
31. Vidourek RA, Keith A, King A, Merianos AL. School Bullying And Student Trauma: Fear And Avoidance Associated With Victimization, Journal Of Preventıon & Interventıon In The Communıty 2016, 44 (2): 121-129.
32. Aypay A, Durmuş E. Zorba, Kendine Güvenen ve Zorbalıktan Kaçınan Tutumları Sergileyen Lise Öğrencilerinin İş Birliği Yapma Karakter Özelliği Açısından Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2008; 41(2): 23- 42.
33. Kaltiala-Heino R, Rimpella M, Marttunen M, Rimpella A, Rantanen P. Bullying, Depression, and Suicidal İdention in Finnish Adolescents: School Survey, BMJ 1999, 319: 348-51.
34. Ayan S. Aile İçi Şiddete Uğrayan Çocukların Saldırganlık Eğilimleri, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007, 8: 206-214.
35. Güleç H, Topaloğlu M, Ünsal D, Altıntaş M. Bir Kısır Döngü Olarak Şiddet, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(1): 112-137.
36. Özkal UÜ, Pişkin M. Üniversite Öğrencileri Arasında Zorbalık ve Zorbalığın Psikolojik Sorunlarla İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2011.
37. Çetinkaya S, Nur N, Ayvaz A, Özdemir D, Kavakcı Ö. Sosyoekonomil Durumu Farklı Üç İlköğretim Okulu Öğrencilerinde Akran Zorbalığının Depresyon ve Benlik Saygısı Düzeyiyle İlişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10: 151-158.
38. Sipahi HT, Karababa AO. İzmir İli Bornova İlçesindeki İlköğretim 6. Ve 7. Sınıf Öğrencilerinde Akran Zorbalığı, Etkileyen ve Eşlik Eden Faktörler, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 2008.
Bu çalışma 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresinde poster bildiri olarak sunulmuştur.

APA	GÜMÜŞLER BAŞARAN A, POLAT H (2017). Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. , 37 - 47.
Chicago	GÜMÜŞLER BAŞARAN AYŞE,POLAT Hasan H. Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. (2017): 37 - 47.
MLA	GÜMÜŞLER BAŞARAN AYŞE,POLAT Hasan H. Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. , 2017, ss.37 - 47.
AMA	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. . 2017; 37 - 47.
Vancouver	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. . 2017; 37 - 47.
IEEE	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H "Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler." , ss.37 - 47, 2017.
ISNAD	GÜMÜŞLER BAŞARAN, AYŞE - POLAT, Hasan H.. "Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler". (2017), 37-47.

APA	GÜMÜŞLER BAŞARAN A, POLAT H (2017). Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. Sağlık ve Toplum, 27(2), 37 - 47.
Chicago	GÜMÜŞLER BAŞARAN AYŞE,POLAT Hasan H. Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. Sağlık ve Toplum 27, no.2 (2017): 37 - 47.
MLA	GÜMÜŞLER BAŞARAN AYŞE,POLAT Hasan H. Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. Sağlık ve Toplum, vol.27, no.2, 2017, ss.37 - 47.
AMA	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. Sağlık ve Toplum. 2017; 27(2): 37 - 47.
Vancouver	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler. Sağlık ve Toplum. 2017; 27(2): 37 - 47.
IEEE	GÜMÜŞLER BAŞARAN A,POLAT H "Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler." Sağlık ve Toplum, 27, ss.37 - 47, 2017.
ISNAD	GÜMÜŞLER BAŞARAN, AYŞE - POLAT, Hasan H.. "Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Prevalansı ve Etkileyen Etmenler". Sağlık ve Toplum 27/2 (2017), 37-47.