Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 535 - 562 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI

Öz:
Çatı konusu yabancılara Türkçe öğretiminde en çok zorlanılan dil bilgisi konularından birisidir. Özneye ve nesneye bağlı olarak eklendikleri fiillere farklı anlamlar ve işlevler kazandıran bu yapıların öğretiminde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Yabancı dil öğretiminin amaca yönelik yapılabilmesi için öğretilen dilin analizinin yapılması uygun olacaktır. Böylece öğrenim sürecinde karşılaşılabilecek hatalar önceden tespit edilebilir. İnceleme sonucunda elde edilen bulgular yabancı dil öğretim programlarının ve ders materyallerinin geliştirilmesi için kullanılabilir. Çalışmanın amacı; Bosna Hersek'te yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilere çatı konusunun kavratılmasında karşılaşılan engellerin sebeplerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada karşılaştırmalı dil bilimi yöntemi kullanılmıştır. Türkçede ve Boşnakçada fiillerde çatı konusu çatı tanımları, tasnifleri, türleri ve işlevleri bakımından karşılaştırılmıştır. Türkçede var olan bazı çatı türlerinin Boşnakçada olmadığı, aynı şekilde Boşnakçada tasniflere katılan bazı çatıların Türkçede farklı yapılara tekabül ettiği gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Türkçede geçişli fiiller, geçişsiz fiiler, etken çatı, edilgen çatı, dönüşlülük çatısı, işteş çatı ve ettirgen çatı türleri bulunmaktadır. Boşnakçada ise etken, edilgen, orta ve dönüşlü olmak üzere dört çatı türü mevcuttur. İşteş çatı dönüşlülüğün bir çeşidi olarak tasniflerde yer almaktadır. Bunun dışında Türkçede bulunan ettirgenlik çatısının Boşnakçada çatı türü olarak bulunmadığı ancak, farklı yapılarla ettirgenliğin sağlandığı görülmüştür. Özellikle ettirgen çatının Boşnakçada olmayışı bu yapıların Bosna Hersekli öğrencilere öğretimini zorlaştırmaktadır. Karşılaştırmalı dil bilim yöntemiyle elde edilen bulgular ise karşılaştırılan iki dil arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyacak şekilde çatı tasnifleri, türleri ve işlevleri bakımından değerlendirilmiş, seçilen romanlardan örneklerle birlikte yorumlanmıştır. Örnek cümleler Derviş ve Ölüm, Ponornica (Yer Altı Irmağı), Kiralık Konak, Küçük Ağa romanlarından verilmiştir
Anahtar Kelime:

A COMPARATIVE STUDY IN THE CONTEXT OF TEACHING TURKISH TO BOSNIA-HERZEGOVINIANS: VOICE IN TURKISH AND BOSNIAN LANGUAGES

Öz:
One of the most difficult grammar subjects in teaching Turkish as a foreign language is a voice of verbs. These structures, when added to the verb may carry various meanings and functions depending on the subject and object of the sentence, and there are some issues that need attention in the teaching of these structures. The language teaching process should be oriented towards the main objective of foreign language learners' language learning process and comparative analysis of both languages should be made. In this way, possible errors to be encountered in the learning process can be detected in advance. The results of findings can be used to improve the foreign language curriculum and course materials. The purpose of this research is to find out reasons of barriers encountered while teaching subject of voice to student who are studying Turkish language as a foreign language in Bosnia and Herzegovina. In this study comparative linguistics methods are used. Voice of verbs in Bosnian and Turkish languages are compared according to definitions, classification, types and functions of the subject of voice. It is found out that some types of voices existing in Turkish language take no place in Bosnian, as well as a fact that in Bosnian language, some voices that are equivalent to different structures in Turkish language are included in classification of voices. It Turkish language there are following types of voices: transitive verbs, intransitive verbs, active voice, passive voice, reflexivity voice, reciprocal and causative voice. In the Bosnian language there are four types of voice: active, passive, middle and reflexive. In classification, reciprocal voice takes place as a type of reflexivity voice. Exept this, it is noticed that causative voice found in Turkish language, takes no place as a voice in Bosnian language but, causation is provided by different structures. Especially the absence of causative voice in Bosnian language makes teaching these structures to Bosnian students harder. Findings obtained by comparative linguistics methods are interpreted according to classification, types and functions of voices in such a way that it shows similarities and differences of two languages that are compared. Findings are explained/commented with examples from selected novels. Sample sentences are given from the following novels: Derwish and Death (Derviš i Smrt), Subterranean River (Ponornica), Rental Mansion (Kiralık Konak) and Little Agha (Küçük Ağa). The Purpose of ResearchPurpose of this research is to introduce the logical differences onthe basis of difficulity between voices in native and target languages facedwhile teaching subject of voices that enrich expression domain in Turkishlanguage and determines relations between the main elements ofsentence to the Bosnian students.The Importance of ResearchTowards the interest/attention to Turkish language that increasesday by day, studies of teaching Turkish language have been acceleratedand neccesity to studies in this field has been increased. It is ofimportance for subject of voices encountered some difficulties in teachingand learning to be taught in more effective way with teaching programsand books of teaching Turkish to foreigners. Introducing differences ofdefinitions, classifications logic of voices between these two languagesthat belongs to two different language families will provide easierunderstending of subject of voices for students. It will make contributionto the language teaching activities of teachers and academicians thatwork in field of teaching foreign language.Assumptions Subjects of voice have important differences in terms ofclassification, functions and types in Turkish and Bosnian languageswhich with the regard to both structure and the origin belong to differentlanguage families. Bosnians who study Turkish as a foreign language, encountersome difficulties in understanding subject of voice. Benefiting from the methods of comparative linguistics,difficulties encountered in teaching subject of voice could be taken away.“Person who learns foreign language consistently transfers his/hersnative linguistical habits consistently to the foreign language learningprocess. In this process, negative transfers play important role as well aspositive transfers. Easier and more accurate learning of same units in bothlanguages is called positive transfer. Despite similar units, learning ofdifferent units leads to mistakes while creating problems. These differentunits that create problems are named as negative transfer. In order toremove encountered negativities such as these and in order to providedirecting of foreign language learning process appropriate to its aim,comparative analysis of two languages has to be realized. In this way,while learning or teaching foreign language, mistakes that could be madewill ve identified earlier. These mistakes that could be made later could beprevented with preparation of appropirate methods and tools required forcourse in foreign language lessons before they come up.” (Arak, 2006:206).Voices in Teaching Turkish Language to ForeignersIn order to provide effective teaching of voice subject to the languagelearners, it is needed for materials used in course and programs ofteaching Turkish to foreigners to be examined and their functionalityshould be determined. From this perspective, native language of those who learn Turkish language as a foreign language should be examinedand different sides from the target language should be found/broughtout. Teaching grammar subjects that are found in target language butnot in native languge or are equivalent to different structures, will behard. Earlier recongnition of possible difficulities that could appearduring the process of teaching/learning as well as developing syllabusand developing materials that are going to be used according to this, isof a
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil . Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları .
  • Alyılmaz, C. (2010). Türkçe Öğretiminin Sorunları . Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic , 729-749.
  • Arak, H. (2006). İkinci Yabancı Dil Olarak Almancanın Öğrenilmesinde İngilizcenin ve Karşılaştırmalı Dilbilgisinin Rolü . Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 205-216.
  • Arslan, M. (2010). Yabancılara Türkçe Öğretim Klavuzu-Temel Seviye . Sarajevo: IBU publications.
  • Banguoğlu, T. (1998). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu .
  • Başoğul, A., Duygu, Can.S., Başoğul. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Balkanlı Öğrencilerin Yazılı Anlatımda Yaptıkları Hatalar Üzerine Tespitler. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. s.10, 100-119.
  • Biçer, N., Çoban, İ., Sıddık, B. (tarih yok). Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrencilerin Karşılaştığı Sorunlar: Atatürk Üniversitesi Örneği . Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 126-135.
  • Buğra, T. (1999). Küçük Ağa . İstanbul : Meb.
  • Çediç, İ. (2001). Osnovi Gramatike Bosanskog Jezika . Sarajevo: Instıtut za Jezik u Sarajevu.
  • Demircan, Ö. (2003). Türk Dilinde Çatı . İstanbul: Papatya Yayıncılık .
  • Doğan, L., Kaya, N., Oyar, A., Topaloğlu, Y., Durmuş, O., Özden, M. Ö. (2006). Üniversiteler İçin Türk Dili . Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Eker, S. (2013). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Er, O., Biçer, N., Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların İlgili Alan Yazını Işığında Değerlendirilmesi . Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi , 51-69.
  • Ercilasun, A. B. (2013, bahar). Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri. Dil Araştırmaları sayı:12, s. 17-22.
  • Ergin, M. (2007). Üniversiteler için Türk Dili . İstanbul : Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
  • Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi . İstanbul : Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım .
  • Ergüzel, M., Gülsevin, G., Boz, E., & Yaman, E. (2012). Üniversiteler İçin Türk Dili . Ankara : Savaş Yayınevi .
  • Filan, K. (2001). Dil ve Kültür İlişkisi: Bosna’da Türk Dili Öğretimindeki Yeri .
  • Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi . Ankara : Ayraç Yayınevi.
  • Hengirmen, M. (2010). Turkish Grammar- For Foreign Students . Ankara : Engin Yayın Evi .
  • Jahiç, D., Haliloviç, S., Paliç, İ. (2004). Gramatika Bosanskoga Jezika . Zenica : Dom Stampe .
  • Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dilbilgisi . Ankara : Akçağ Yayınları .
  • Karaosmanoğlu, Y. K. (2009). Kiralık Konak . İstanbul : İletişim Yayınları.
  • Korkmaz, Z. (2009). Türk Dili ve Kompozisyon . Bursa : Ekin Yayınevi.
  • Kulenoviç, S. (2004). Ponornica. Sarajevo : Biblioteka Dani .
  • Onan. B. (2009). Eklemeli Dil Yapısının Türkçe Öğretiminde Oluşturduğu Bilişsel (Kognitif) Zeminler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. s.11, 237-264.
  • Osmanbegoviç, B. S., Arslan, M. (2013). Bosna Hersek'te Türkçe Öğretimi ve Öğrenciler Açısından Problemleri. Dede Korkut- Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi , 100-112.
  • Oyar, A. (2006). Üniversiteliler için Türk Dili . Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Ricanoviç, M. (1998). Jezik i Njegova Struktura . Sarajevo : TKP Šahinpašić .
  • Selimoviç, M. (1966). Derviş i Smrt. Sarajevo : Svjetlost.
  • Siliç, J., Pranjkoviç, I. (2005). Gramatika Hrvatskoga Jezika -za gimnazije i visoka uçilişta. Zagreb: Şkolska Knjiga.
  • Skaljic, A. (1966). Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku. Sarajevo: Svjetlost.
  • Tosun, C. (2005). Türkçe'nin Yabancı Dil Olarak Öğretilmesi . Journal of Language and Linguistic Studies, Vol.1, No.1.
  • Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
  • Zekic, Z. (1998). Da Lakše Naučiš Svoj Jezik . Sarajevo : Sarajevo- Publishing .
APA KARÇİÇ A, ÇETİN M (2015). BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. , 535 - 562.
Chicago KARÇİÇ Ajla,ÇETİN Mustafa BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. (2015): 535 - 562.
MLA KARÇİÇ Ajla,ÇETİN Mustafa BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. , 2015, ss.535 - 562.
AMA KARÇİÇ A,ÇETİN M BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. . 2015; 535 - 562.
Vancouver KARÇİÇ A,ÇETİN M BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. . 2015; 535 - 562.
IEEE KARÇİÇ A,ÇETİN M "BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI." , ss.535 - 562, 2015.
ISNAD KARÇİÇ, Ajla - ÇETİN, Mustafa. "BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI". (2015), 535-562.
APA KARÇİÇ A, ÇETİN M (2015). BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. Turkish Studies (Elektronik), 10(15), 535 - 562.
Chicago KARÇİÇ Ajla,ÇETİN Mustafa BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. Turkish Studies (Elektronik) 10, no.15 (2015): 535 - 562.
MLA KARÇİÇ Ajla,ÇETİN Mustafa BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. Turkish Studies (Elektronik), vol.10, no.15, 2015, ss.535 - 562.
AMA KARÇİÇ A,ÇETİN M BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(15): 535 - 562.
Vancouver KARÇİÇ A,ÇETİN M BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(15): 535 - 562.
IEEE KARÇİÇ A,ÇETİN M "BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI." Turkish Studies (Elektronik), 10, ss.535 - 562, 2015.
ISNAD KARÇİÇ, Ajla - ÇETİN, Mustafa. "BOSNA-HERSEKLİLERE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TÜRKÇEDE VE BOŞNAKÇADA ÇATI". Turkish Studies (Elektronik) 10/15 (2015), 535-562.