Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi

BECERİKLİ, Sabri U; DEMİREL, MUAMMER; YILDIRIM, SEVDA GÜLSAH

Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi

Muammer DEMİREL, (Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, s)

Sabri U BECERİKLİ, (Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, s)

Sevda Gülşah YILDIRIM (Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, sevda_yil@mynet.com)

İlköğretim Online (elektronik)

6 1

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1575 - 1588 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi

Öz:

Araştırma, Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitimi üzerine Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının, Sosyal Bilgiler dersi gören ortaokul öğrencilerinin ve velilerinin, karşılaştırmalı olarak, görüşlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada, genel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan açık uçlu soru formlarıyla elde edilmiş ve tümdengelim yoluyla analiz edilmişlerdir. Öğretmen, öğrenci ve velilere göre, aileden kazanıldığı düşünülen başlıca değerler, saygı, sevgi, dürüstlük, yardımseverlik ve hoşgörü değerleridir. Katılımcıların tümüne göre, okulda kazanıldığı düşünülen değerler, sorumluluk ve duyarlılık değerleridir. Veliler, genellikle, okuldan akademik başarıyı destekleyecek değerler (düzenli ve planlı olma, iş birliğine yatkınlık gibi) kazandırılmasını beklemektedirler. Değer edinme yaklaşımı olarak bütün katılımcıların öğretmenin rol-model olması, yaşantısıyla ve davranışıyla örnek olması gerektiğini vurguladığı görülmektedir. Öğretmenler doğrudan aktarımı kullanmadıklarını belirtseler bile, öğretmen adaylarının gözlemlerine göre öğretmenler en çok telkin etme yaklaşımını kullanmaktadırlar. Bununla birlikte öğrencilerin ve velilerin bekledikleri yöntemler arasında da telkin etme yaklaşımı yer almaktadır. Sonuç olarak, değerler eğitiminde aile katılımı ve öğrencinin aktifliği önemlidir. Katılımcı sayısının genişletilmesi ve katılımcı kitlenin zenginleştirilmesi önerilmektedir

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Values Education in Social Studies Lesson According to Different Perspectives

Öz:

The study aimed to examine the opinions of Social Studies Teachers, teacher candidates, middle school students and their parent comparatively on values education in Social Studies Lesson. This study was performed with descriptive survey model, data were received with open-ended questionnaires prepared by researchers and analysed by using deductive approach. According to teachers, students and parents, the main values are respect, love, honesty, helpfulness and tolerance thought that this values are acquired family. According to all participants, values learned in school are responsibility and sensibility. Parents usually expect to gain value supporting academic success from the school. All participants think that teacher should rolemodel and with his/her life and behaviour should be an example to students as value acquisition method. Although teachers state that we don’t use inculcation approach, according to the observations of teacher candidates, they prefer the most this approach. The fact remains that inculcation approach is among methods that students and their parents expect. As a result, parent involvement and the activity of students is important in value education. Expanding the number of participants and to enrich type of participants is recommended

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adıgüzel, O. C. & O. Ergünay. (2012). Türkiye’de gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme perspektifinden incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 18-33.
Ağırakça, G. P. (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e mekteplerde ahlâk eğitim ve öğretimi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
Akyüz, Y. (2011). Türk eğitim tarihi (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
Ali, İ. (1317). Rehber-i ahlâk. İstanbul.
Balcı, F.A. & T. Yanpar Yelken. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 195-213.
Bandura, A. (1971). Social learning theory. Newyork: General Learning Press.
Binat, T. (1971). Milli kültür ve ahlak. İstanbul: Yörük Matbaası.
Çağlar, A. (2005). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi. M. Sevinç (Ed.) Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Çelikkaya, T. & S. Filoğlu. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1541-1556.
Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Christien, L.B., Johnson, R. B. & L. A. Turner. (2015). Araştırma yöntemleri, desen ve analiz (A. Aypay, çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. (Orijinal basım 2014).
Dale, N. T. (1994). Values education in American secondary school. Kuztown University Education Conference (16 Eylül 1994).
Değer Nedir? http://dictionary.reference.com, http://www.oxforddictionaries.com, http://tdk.gov.tr/ adreslerinden 05.05.2015 tarihinde alınmıştır.
Demirhan İşcan, C. (2011). Values education and some suggestions to teachers. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 245-255.
Durkheim, E. ( 2010). Ahlak eğitimi (2. Baskı). (O. Adanır çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Ekşi, H. & A. Katılmış. (2014). Karakter eğitimi el kitabı (3. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Elbir, B. & C. Bağcı. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1), 1321-1333.
Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 55-72.
Ersoy, F. (2013). Sosyal bilgiler dersiyle bütünleştirilmiş aile katılımlı karakter eğitimi programının geliştirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Ersoy, F. & T. Şahin. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1535-1558.
Gömeç, S. (1997). Kök Türk tarihi. Ankara: Türksoy Yayınları.
Gültekin, F. (2014). Values within the context of social sustainability. The Science and Education at the Beginning of the 21st Century in Turkey, (vol.4). (ed. Mortan, K., Hristov, I., Strelova, O., Kostova, Z.), Sofia: Kliment Ohridski University Press.
Gündüz, M. (2013). Osmanlı eğitim mirası. Ankara: Doğubatı Yayınları.
Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlara etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
İlk mektepler müfredatı. (1340). Maarif Vekâleti, İlk Tedrisat Dairesi, İstanbul.
Kafesoğlu, İ. (2014). Türk milli kültürü (36. Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Katılmış, A. (2010). Sosyal bilgiler dersindeki bazı değerlerin kazandırılmasına yönelik bir karakter eğitimi programının geliştirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Katılmış, A., Ekşi, H. ve C. Öztürk. (2011). Sosyal bilgiler ders kazanımlarıyla bütünleştirilmiş karakter eğitimi programının etkililiği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 839-859.
Kaya, U. (2013). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı’da ahlâk eğitimi (1. Baskı). İstanbul: Dem Yayınları.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Keskin, Y. (2010). Sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimin yeri ve önemi. Eğitime Bakış, 6(18), 68-72.
Kinnier, R. T., Kernes, J.L. & T. M. Dautkeribes. (2000). A short list of universal moral values. Counseling and Values, 45, 4-16.
Kohlberg, L. (1975). The cognitive-developmental approach to moral education. PhiDelta Kappan, 56(10), 670- 677.
Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: Nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388.
Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 1-18.
Lickona, T. (1993). The return of character education, Educational Leadership, 51(3), 6-11.
Lickona, T. (1997). The teacher’s role in character education, Journal of Education, 179(2), 63-79.
MEB (2005). Sosyal bilgiler ders programı. URL: http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx
Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık-değer ilişkisi.
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 133-167.
Memişoğlu, H. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3),405-425.
Nurdoğan, A. M. (2005). Osmanlı modernleşme sürecinde ilköğretim (1869-1922). (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2),1309-1325.
Demirbaş, Ç. Ö. & T. Çelikkaya. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının programdaki değerlere ilişkin algısal farkındalıkları. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8),415-427.
Schrier, K. (2015). EPİC: a framework for using video games in ethics education. Journal of Moral Education, 44(4), 393-425.
Schwartz, S. H. (1992). Universal in the content and structure of values: Theoretical advances and empiricial tests in 20 countries. “Advances in Experimental Social Psychology” Ed. M. P. Zanna, vol.25, America: Academic Press.
Superka, D. P., Ahrens, C., Hedstorm, J.E. & Johnson, P.L. (1976). Values education sourcebook: conceptual approaches, materials analyses, and an annotated bibliography. Colorado: Socal Science Education Consortuim, ERIC Clearinghouse for Social Studies/Social Science Education.
Tay, B., Durmaz, F. Z. & M. Şanal. (2013). Sosyal bilgiler kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1),67-93.
Tay, B. & Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1499-1542.
Tonga, D. & S. Uslu. (2015). Sosyal bilgiler dersinde kazanım-değer ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1),91-110.
Topkaya, Y. & H. Tokcan. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programının belirlediği değerlerin 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıma düzeylerinin karşılaştırılması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 33-43.
Ulusoy, K. & B. Dilmaç. (2014). Değerler eğitimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Veugelers, W. (2000). Different ways of teaching values. Educational Review, 52(1), 37-46.
Yalar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
Yaman, H., Taflan, S. & S. Çolak (2009). İlköğretim ikinci kademe türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
Yazar, T. (2012). Öğretmen adaylarının değerler hakkındaki görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 61-68.
Yazıcı, S. & A. Yazıcı. (2011). Felsefi, psikolojik ve eğitim boyutlarıyla karakter. Konya: Çizgi Kitabevi.
Yazıcı, S. & M. Aslan. (2011). Using heroes as role models in values education: A comparison between Social Studies Textbooks and Prospective Teacher’ choice of hero or heroes. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2173-2188.
Yıldırım, K. (2009). Türk sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin deneyimleri: Fenomonolojik bir yaklaşım. Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.
Yıldırım, S. G. (2014). A social learning model in the values teaching: Use of the hero/heroine. The Science and Education at the Beginning of the 21st Century in Turkey, (vol.4). (ed. Mortan, K., Hristov, I., Strelova, O., Kostova, Z.), Sofia: Kliment Ohridski University Press.
Yılmaz, S. (2013). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 645-679.
Yiğittir, S. & E. Yalçınkaya. (2009). Değer eğitiminde örnek bir uygulama: İyilik günlükleri. I. Ulusal İyilik Sempozyumu (20-21 Haziran), 153-163, Elazığ

APA	DEMİREL M, BECERİKLİ S, YILDIRIM S (2017). Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. , 1575 - 1588.
Chicago	DEMİREL MUAMMER,BECERİKLİ Sabri U,YILDIRIM SEVDA GÜLSAH Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. (2017): 1575 - 1588.
MLA	DEMİREL MUAMMER,BECERİKLİ Sabri U,YILDIRIM SEVDA GÜLSAH Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. , 2017, ss.1575 - 1588.
AMA	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. . 2017; 1575 - 1588.
Vancouver	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. . 2017; 1575 - 1588.
IEEE	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S "Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi." , ss.1575 - 1588, 2017.
ISNAD	DEMİREL, MUAMMER vd. "Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi". (2017), 1575-1588.

APA	DEMİREL M, BECERİKLİ S, YILDIRIM S (2017). Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online (elektronik), 16(4), 1575 - 1588.
Chicago	DEMİREL MUAMMER,BECERİKLİ Sabri U,YILDIRIM SEVDA GÜLSAH Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online (elektronik) 16, no.4 (2017): 1575 - 1588.
MLA	DEMİREL MUAMMER,BECERİKLİ Sabri U,YILDIRIM SEVDA GÜLSAH Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online (elektronik), vol.16, no.4, 2017, ss.1575 - 1588.
AMA	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online (elektronik). 2017; 16(4): 1575 - 1588.
Vancouver	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online (elektronik). 2017; 16(4): 1575 - 1588.
IEEE	DEMİREL M,BECERİKLİ S,YILDIRIM S "Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi." İlköğretim Online (elektronik), 16, ss.1575 - 1588, 2017.
ISNAD	DEMİREL, MUAMMER vd. "Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi". İlköğretim Online (elektronik) 16/4 (2017), 1575-1588.