8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi

DİKEN, Emine Hatun; Çimen, Osman; YILMAZ, MEHMET; Gunduz, Ertunc

8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi

Mehmet YILMAZ, (Gazi University, Education Faculty, Department of Biology Education, Ankara, Turkey)

Ertunç GÜNDÜZ, (Hacettepe University, Science Faculty,Depertment of Biology, Ankara, Turkey)

Emine Hatun DİKEN, (Kafkas Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi, Kars, Türkiye)

Osman ÇİMEN (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Biyoloji Eğitimi, Ankara, Türkiye)

Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

36 4

Yıl: 2017 Cilt: 19 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 17 - 35 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi

Öz:

Ders kitaplarının bilgi bakımından içeriğinin doğru olması, öğrencilerde oluşabilecek yanlış bilgilerin ya da alternatif kavramların oluşmasını önleme noktasında büyük önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı MEB 8. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının bilimsel açıdan incelenmesidir. Araştırmada 2016-2017 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilen MEB Ortaokul 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı araştırmacılar tarafından bilimsel içerik bakımından incelenmiştir. Ders kitabı incelenirken kitapta eksik ya da yanlış bilgiler ile alternatif kavramların olup olmadığına bakılmıştır. Verilerin analizinde doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre MEB 8. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabında İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme ile Canlılar ve Enerji ilişkileri üniteleri ile bazı bölüm değerlendirme sorularında ve bazı şekilli gösterimlerde eksik ya da yanlış bilgi ile alternatif kavramların bulunduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

The Analysis of Biology Topics in the 8th Grade Science Textbook in Terms of Scientific Content

Öz:

The accurateness of the scientific content in the course books is an important factor to prevent learners’ alternative conceptions or misunderstandings. From this point of view, the aim of the current study is to scientifically investigate the biology topics in the 8th grade science textbook of the Ministry of National Education (MoNE). The researchers analyzed the MoNE Lower Secondary Schools 8th Grade Science Textbook, which has been adopted as the official book for a 5-year period beginning from the 2016-2017 school year, in terms of the scientific content. The textbook was evaluated in terms of criteria such as incorrect or missing information and alternative conceptions. Document analysis was used to analyze the data. The findings of the research showed that there were missing or incorrect information and alternative conceptions in the units of Human Reproduction, Growth and Development and Living Creatures and Energy Relations, and in some of the unit evaluation questions

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alkan, İ., Akkaya, G. & Köksal, S. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mitoz ve mayoz bölünmeye ilişkin kavram yanılgılarının model oluşturma yaklaşımıyla belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 121-135.
Atıcı, T., Samancı, N.K. & Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-131.
Audesirk, T., Audesirk, G., & Byers, B.E. (2006). Life on earth. USA: Pearson Prentice Hall.
Aycan, O., Kaynar, U.H., Türkoğuz, S., & Arı, E. (2000). İlköğretimde kullanılan fen bilgisi ders kitaplarının bazı kriterlere göre incelenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Brown, C.R. (1995). The effective teaching of biology. London and New York: Longman.
Chiras, D.D. & Reganold, J.P. (2005). Natural resource conservation. USA: Pearson Education.
Davis, M.L. & Cornwell, M.L. (Eds), (2008). Introduction to environmental engineering. USA: McGraw Hill International Edition.
Delice, A., Aydın, E., & Kardeş, D. (2009). Öğretmen adayı gözüyle matematik ders kitaplarında görsel öğelerin kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 75-92.
Demircioğlu, H., & Geban, Ö. (1996). Fen bilgisi öğretiminde bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin ders başarısı bakımından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 183-185.
Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dündar A., (1995). Orta okul temel ders kitaplarının eğitsel ve grafiksel açıdan değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
Eichorn, S.E & Evert, R.F. (2016). Raven bitki biyolojisi. Türkan, İ (Ed). (pp. 822). Ankara: Palme Yayıncılık.
Eyidoğan, F., & Güneysu, S. (2002). İlköğretim fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Freeman, S. (2011). Biological science. USA: Pearson Benjamin Cummings. Gül, Ş., Özay-Köse, E., & Konu, M. (2014). Genetik ünitesinin öğretiminde kavram karikatürü kullanımının biyoloji öğretmeni adayları üzerine etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 1-22.
Gündüz, E., Yılmaz, M., & Çimen, O. (2016). MEB ortaöğretim 10. sınıf biyoloji ders kitabının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 414-430.
Karslı, F., & Ayas, A. (2003). Farklı kavramsal değişim yöntemleri ile alternative kavramları gidermek ve bilimsel süreç becerilerini geliştirmek mümkün müdür? Elektrokimyasal piller örneği. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-26.
Karslı, F.,& Ayas, A. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya konularında sahip oldukları alternative kavramlar. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(2), 284-313.
Kete, R., & Acar, N. (2007). Lise 2 biyoloji ders kitaplarına üzerine öğrenci tutumlarının analizi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 221-230.
Krebs, J. C. (2009). Ecology (5th ed). USA: Pearson International Edition. Kurt, H. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının “bağışıklık” konusundaki bilişsel yapıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 242-264.
Kuru, M. (2011). Omurgalı hayvanlar. Ankara: Palme Yayıncılık.
MEB (2013). Taslak kitap incelemede değerlendirmeye esas olacak kriterler (MEB TTKB- 27040). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: MEB.
Molles, C.M. (2005). Ecology (Concepts and applications). USA: McGraw-Hill.
Odum, E.P. & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji’nin temel ilkeleri. Işık, K. (Eds.). Ankara: Palme Yayıncılık.
Oluk, S. (2015). The effectıveness of graphic novel style material on overcomıng students’ mısconceptıons about energy concerning with living things. Celal Bayar University, Scientific Research Projects Coordination, Project No: 2011-058 (Unpublished project reports).
Oluk, S., & Oluk, E. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin canlılarda enerji kavramıyla ilgili bazı kavram yanılgıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 51, 97-111.
Özay, E., and Öztas, H. (2003). Secondary students’ interpretations of photosynthesis and plant nutrition. Journal of Biological Education, 37(2), 68-70.
Özay, E., & Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise 3 biyoloji ders kitaplarındaki görsel sunumda gözlenen bazı sorunlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 80-91.
Pedrosa, M.A., & Dias, M.H. (2000). Chemistry textbook approaches to chemical equilibrium and student alternative conceptions. Chemistry Education: Research and Practice, 1, 227-236.
Pınarbaşı, T. (2002). Çözünürlük ile ilgili kavramların anlaşılmasında kavramsal değişim yaklaşımının etkinliğinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Reece, J. B, Urry, L.A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P.V., & Jackson, R.B. (2013). Campbell biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). (pp. 1263). Ankara: Palme Yayıncılık.
Reid, D. (1990). The Role of pictures in learning biology: Part 2, picture-text processing. Journal of Biological Education, 24(4), 251-258.
Sadava, D., Hillis, M.D., Heller, H.C. & Berenbaum, M.R. (2014). Yaşam bilimi biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). Ankara: Palme Yayıncılık.
Simon, E.J., Dickey, J.L., Hogan, K.A. & Reece, J.B. (2017). Campbell temel biyoloji. Ertunç Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). (pp. 639). Ankara: Palme Yayıncılık.
Smith, M.T. & Smith, L.R. (2009). Elements of ecology. USA: International Edition, Pearson Benjamin Cummings.
Teiz, L. & Zeiger, E. (2007). Bitki fizyolojisi. Türkan, İ (Ed). (pp. 690). Ankara: Palme Yayıncılık.
Tekkaya, C., Çapa, Y., & Yılmaz Ö. (2000). Biyoloji öğretmen adaylarının genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140 – 147.
Tekkaya, C. & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107.
Temelli A. (2006). Lise öğrencilerinin genetikle ilgili konulardaki kavram yanılgılarının saptanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 73-82.
Türkmen, L., Çardak, O. & Dikmenli, M. (2014). Lise öğrencilerinin canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 155-168.
Uçar, C., & Somuncuoğlu-Özerbaş, D. (2017). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri ders kitabının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1373-1388.
Ünsal, Y. & Güneş, B. (2004). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak meb. lise 1. sınıf fizik ders kitabının eleştirel olarak incelenmesi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 198-124.
Weiss, I. R., Pasley, J. D., Smith, P. S., Banilower, E. R., & Heck, D. J. (2003). Looking inside the classroom: A study of K-12 mathematics and science education in the United States. Chapel Hill, NC: Horizon Research.
Yağbasan, R. & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
Yeşilyurt, S., & Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 17-48.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri Ankara: Seçkin Yayınları.
Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı biyoloji konularının bilimsel içerik incelemesi., Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142. DOI: 10.19128/turje.318064.
Yürük, N. & Çakır, Ö. S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.

APA	YILMAZ M, Gunduz E, DİKEN E, Çimen O (2017). 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. , 17 - 35.
Chicago	YILMAZ MEHMET,Gunduz Ertunc,DİKEN Emine Hatun,Çimen Osman 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. (2017): 17 - 35.
MLA	YILMAZ MEHMET,Gunduz Ertunc,DİKEN Emine Hatun,Çimen Osman 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. , 2017, ss.17 - 35.
AMA	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. . 2017; 17 - 35.
Vancouver	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. . 2017; 17 - 35.
IEEE	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O "8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi." , ss.17 - 35, 2017.
ISNAD	YILMAZ, MEHMET vd. "8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi". (2017), 17-35.

APA	YILMAZ M, Gunduz E, DİKEN E, Çimen O (2017). 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 17 - 35.
Chicago	YILMAZ MEHMET,Gunduz Ertunc,DİKEN Emine Hatun,Çimen Osman 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, no.3 (2017): 17 - 35.
MLA	YILMAZ MEHMET,Gunduz Ertunc,DİKEN Emine Hatun,Çimen Osman 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.19, no.3, 2017, ss.17 - 35.
AMA	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 19(3): 17 - 35.
Vancouver	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O 8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 19(3): 17 - 35.
IEEE	YILMAZ M,Gunduz E,DİKEN E,Çimen O "8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi." Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, ss.17 - 35, 2017.
ISNAD	YILMAZ, MEHMET vd. "8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi". Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19/3 (2017), 17-35.