CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR

Yıl: 2016 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1435 - 1460 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR

Öz:
18. yüzyılda başlayan Osmanlı modernleşmesi çeşitli alanlarda 19. Yüzyıl boyunca devam etmiştir. Bu süreçte yönünü Batıya dönmüş olmakla birlikte Osmanlı modernleşmesi, toplumda var olanhukukîkültürel yapıyı büyük ölçüde koruyarak bir modernleşme stratejisi izlemeye özen göstermiştir. Cumhuriyet modernleşmesini Osmanlı modernleşmesinden ayıran en önemli farklılık ise mevcut hukuksal, kültürel ve toplumsal değerlerin ve kurumların yerini tamamen Batılı olanlarla değiştirmesi olmuştur. Cumhuriyet modernleşmesi çok boyutlu olup toplum ve devlet hayatının bütün yönlerini kapsamaktadır. Bu çalışmada Türkiye'nin 1923-1945 yılları arasında izlediği modernleşme politikaları içinde hukuk ve siyaset ekseninde aile ve sosyal politikalar ele alınacaktır. Birinci Dünya Savaşı'nı ve Kurtuluş Savaşı'nı yaşamış İmparatorluk bakiyesi Türkiye'de 1923-1945 arasında ekonomik ve sosyal bakımdan yoksul bir toplum ve istihdam açısından yetersiz bir nüfus göze çarpmaktadır. İzlenecek sosyal politikaları bu etkenler belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfus politikalarının ve sosyal politikaların belirlenmesinde kurucu parti olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile 7.5 ay kadar kısa bir süre siyasal hayatta muhalefet partisi olarak yer alan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın (TCF) görüşlerine karşılıklı olarak yer verilmiştir. 1923'ten sonra nüfusu artırmayı teşvik eden yasal düzenlemeler ve uygulamalara genişçe yer verilen çalışmada 1930'lardan itibaren yerel yönetimlerin sosyal politika uygulamalarındaki yerine de değinilmiştir. Geniş bir köylü toplumu olan 1920'ler ve 1930'ların Türkiyesinde köylüyü en çok etkileyen Yol Vergisi uygulaması irdelenmiş, Bekârlık Vergisi tartışmaları değerlendirilmiştir
Anahtar Kelime:

THE SOCIAL POLICIES IN TERMS OF POLITICS AND LAW IN THE FIRST QUARTER OF THE REPUBLIC’S MODERNIZATION

Öz:
Unlike the Ottoman modernization throughout the 18th and 19thcentury, Republican modernization has made its choice for replacing thecurrent legal, cultural and social values and institutions with purelyWestern ones. Republican modernization is multi-dimensional andcovers all aspects of the life of society and the state. In the study,modernization steps in the first quarter-century of the Republic arediscussed in the context of social politics in legal and political terms.Mentioned period is between the two world wars. Struggling with severalwars, Turkey stood out as a poor society in economic and social wayswith a meager population for employment in the period 1923-1945. Thesefactors have played a significant role in determining the adopted social policies. Reaching an adequate and qualified population and fightingagainst economic poverty emerged as the main policies. It is seen that theRepublican People's Party (RPP), founder of the Republic and theopposition party, the Progressive Republican Party (PRP), operating in1924-1925 had similar views in terms of family, population and othersocial policies. Both parties regarded increasing population and fightingagainst poverty as urgent needs.In the study, legal regulations and practices promoting the increaseof population were given wide publicity in Turkey which was comprisedof largely a peasant society in the 1920s and 1930s. The policies andpractices promoting the increase of population continued until the 1960s.Some main policies can be listed as; lowering the age of marriage,prohibition of import and marketing of birth control drugs, prohibition ofabortion, some measures to reduce child mortality, awarding mothershaving 6 or more children an medal and allowing them to travel freely onthe trains, establishment of maternity houses by the governor and localadministrations, and getting the population with a Turkish origin livingabroad back to Turkey. Road tax enacted in order to provide villagers’contribution in the construction of the highways in the developing Turkeyis also examined in terms of social policies. Road tax is a practice whichlargely affected the social and economic life of the Anatolian peasants.Those who could not afford it did physical labor instead. Exempting thefamilies with a lot of children from road tax, the state used it as a meansto promote having children.The place of local administrations in the social policy practices asof 1930s is also mentioned in the study. Municipality Law of 1930included some mandatory services such as pharmacies, treatment,orphanages, funeral services, dispensaries, psychiatric hospitals,hospitals, and homes for nursing mothers. They are advanced socialpolicy instruments considering the conditions of the period.The debates on celibacy tax, an interesting proposal reflecting thesocial psychology in 1920-1940 and the extent of demands on increasingpopulation are also evaluated. Celibacy tax proposals were brought toagenda as taxing people at a certain age who are not married without anyexcuse, or taxing them with a higher rate than other taxpayers. Yet, theywere not enacted.Development and modernization policies followed in the early yearsof Republican modernization cannot be considered as successful at thedesired level. Elimination of poverty also failed. It was crucial to ensurepublic participation and their moral and material support for the successof development initiatives. However, the founders of the Republic did notchoose it and adopted an authoritarian way of modernization from thestate towards the society instead.In the considered period, Turkey had the image of a closed societystruggling with its own internal issues. Modernization-developmentinitiatives fulfilled with pressure and compulsion should be regarded asa waste of country’s energy to convert public. Even if some supportivesteps were taken and some legal regulations were made to increase thenumber of children and empower families, desired results were hinderedby the authoritarian policies of the state attempting to convert the public with jacobin methods in the fight against economic weaknesses. As aresult, Anatolian people lived the first quarter-century of the Republicunder administrative-political pressure. State-public disintegration anddistance was experienced instead of state-public integration.The people governing the country under a single-party rule wasteda large part of their energy for the revolutions named as superstructurerevolutions in the areas like law, language, culture, art, history, anddress contrary to the moral and material development goals, and in a waythey caused emotional alienation between the State and the Anatolianpeople.It is impossible to say that the founders established a healthycommunication with the public during the period. For instance, the FreeRepublican Party (FRP) which was made to be established as a controlledopposition party in 1930 as a result of the necessity of supervising theruling party along with the idea that the superstructure revolutions inthe 1920s had been settled was forced to be abolished after realizing thatthe party would get high attention by the public. Yet, the political powerdid not conclude that; the public was tired of pressure and povertyfollowing the abolition of the Free Republican Party and it was necessaryto allow them to participate in the government. Contrary to this, theyfurther increased authoritarianism of the regime deducing that thesociety was not converted enough.Another example showing that citizen satisfaction was notconsidered in terms of social policies in the single-party period is aboutroad tax. Reaching the conclusion that they failed to collect road tax bythe year 1929, the government chose to tighten the collection proceedingsand punish non-payers instead of eliminating th
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akşin, Sina (1997), Türkiye’nin Yakın Tarihi, Cilt 1, Yenigün Haber Ajansı, İstanbul.
  • Arar, İsmail (1997), Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yay., İstanbul.
  • Arı, Kemal (1992), “Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. VIII. Sayı. 23.
  • Atatürk (2006), Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
  • Aydemir, Şevket Süreyya (1932), "Çok Nüfuslu Anadolu" Kadro, Sayı 5.
  • Bertan, Münevver ve Hilal Özcebe (1993), “Türkiye’de Nüfus ve Sağlık”, Türkiye’de Nüfus Konuları, Ed: Aykut Toros, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü (HÜNEE) Yayını.
  • Bilgili, Ahmet Emre, Suat Parin (2007), “Türkiye’de Ailenin Dönüşüm Serüveni”, İç. Dönüşüm Sürecindeki Türkiye, 1. Basım, Alfa Yayınları, İstanbul.
  • Cerit, Sevil (1989), Türkiye’de Nüfus Doğurganlık Ölümlülük, Ankara, Yeniçağ Yayınları.
  • Cillov, Halûk (1991), “Aile Plânlaması Eğiliminde Yeni Gelişmeler”, Aile Yazıları, C. 6, Ankara, Aile Araştırma Kurumu Yayını.
  • Cillov, Halûk (1974), “Aile Planlamasının Demografik ve Ekonomik Hedeflere Katkısı”, Sosyal ve Millî Refah İçin Aile Planlaması Seminer Notları, Ankara, Türkiye Aile Planlaması Derneği Yayını.
  • Çeker, Orhan (1999), “Hukuk-i Aile Kararnamesi Giriş ve Tarihçesi”, Mehir, Sayı: 3.
  • Çevik, Mehmet (2014), “Parti Devleti Anlayışlı Yönetim Örneği; Recep Peker Ve CHP Genel Sekreterliği”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/4 Spring 2014, p. 303-313, ANKARA-TURKEY
  • Doğan, Lütfi (1993), “Türkiye Nüfusunun Kültürel, Dini ve Politik Özellikleri”, Türkiye’de Nüfus Konuları, Ed: Aykut Toros, Ankara, HÜNEE Yayını.
  • Dokuyan, Sabit (2013), “İkinci Dünya Savaşı Sırasında Yaşanan Gıda Sıkıntısı Ve Ekmek Karnesi Uygulaması”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/5 Spring 2013, p. 193-210, ANKARA-TURKEY.
  • Dursun, Tuncay (2002), Tek Parti Dönemindeki Cumhuriyet Halk Partisi Büyük Kurultayları, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
  • Erenus, Necdet (1991), “Türkiye’de Aile Planlaması Sorunları”, Aile Yazıları, Cilt 6, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Eşiyok, Bayram Ali, “İktisadi Dönemler İtibariyle Türkiye Ekonomisinde Kalkınma (1923-2004)”, http://www.kalkinma.com.tr/data/file/raporlar/(1924_2004).pdf) (30.03.2015).
  • İstatistik Göstergeler-1923-1995 (1996), Ankara, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayını.
  • İstatistik Göstergeler- 1923-2007 (2008), Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayını.
  • Karabekir, Kâzım, Benlik(Şiirler), İstanbul, yayınevi ve tarih yok.
  • Kaya, Mahmut (2015), “Batı Dışı Modernleşme Örneği Olarak Türkiye Modernleşmesi: Süreklilikler, Kopuşlar ve Çatallanmalar”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/2 Winter 2015, p. 545- 564 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7862 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
  • Kerimoğlu, Yusuf (1985), Emanet ve Ehliyet, Cilt 2, Ölçü Yayınları, İstanbul.
  • Kişnişçi, Hüsnü (1991), “Türkiye’de Nüfus ve Aile Planlaması İle İlgili Faaliyetler”, Aile Yazıları, C. 6, Ankara, Aile Araştırma Kurumu Yayını.
  • Kur’an-ı Kerim (2006), Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) Meali, 10. Baskı, Ankara.
  • Makal, Ahmet, Zonguldak ve Türkiye Toplumsal Tarihinin Acı Bir Deneyimi Olarak “İş Mükellefiyeti”,http://spaum.politics.ankara.edu.tr/files/2014/04/ZOKEV.pdf, (01.04.2015).
  • Özcan, Cihangir (1993), “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinde Organizasyon Yönetim ve Hizmet Modelleri, Türkiye’de Nüfus Konuları, Ed: Aykut Toros, Ankara, HÜNEE Yayını.
  • Özdemir, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Yol Vergisi”, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1779/18795.pdf, 2013, (10.03.2015).
  • Semiz, Yaşar (2010), “1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Artırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, ss. 423-469.
  • Solak, Mustafa (2013), Atatürk’ün Bakanı Şükrü Kaya, Kaynak Yay., 2. Basım, İstanbul.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 6, Cilt 2.
  • Tekin, Gürkan (2011), Sıhhiye Ve Muavenet-i İçtimaiye Vekâleti’nden Sağlık Bakanlığı’na (1920- 2000), Yayımlanmış Doktora Tezi, A.Ü., Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
  • Tunaya, Tarık Zafer (1995), Türkiye’de Siyasî Partiler, 1859-1952, 2. Baskı(tıpkıbasım), Arba Yayınları, İstanbul.
  • Türkiye Nüfusu, 1923-1994 Demografi Yapısı ve Gelişimi, (1995), Ankara, DİE Yayını.
  • Türkkan, Erdal (1993), “Aile Planlamasına İktisadi Bir Yaklaşım”, Türkiye’de Nüfus Konuları, Ed: Aykut Toros, Ankara, HÜNEE Yayını.
  • Üçler, Gülbahar, Oktay Kızılkaya, “Kadın İstihdamının Boşanma Ve Doğurganlık Üzerine Etkileri: Türkiye Üzerine Bölgesel Panel Veri Analizi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2/2, Haziran 2014, ss. 28-43). (http://asosjournal.com/Makaleler/682658102_156.pdf, 06.04.2015).
  • Yılmaz, Nihat (2013), ‘‘Siyasi Partiler ve Seçim Sistemleri’’, Siyaset Sosyolojisi, Ed. Mimar Türkkahraman ve Esra Köten, İstanbul, Lisans Yayıncılık.
  • Cumhuriyet 28 Birincikanun (Aralık) 1939,
  • 29 Kanunuevvel (Aralık) 1939,
  • 4 İkincikânun (Ocak) 1940,
  • 6 İkincikanun 1940.
  • Akşam 29 Kanunuevvel 1939.
  • 3 Kanunusâni 1940.
  • Ulus 1. Kânun 1939
  • Son Dakika 29 Kanunuevvel 1939.
  • Son Telgraf 5 İkincikânun 1940.
  • (http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/e_yayin.eser_bilgi_pdemirbas=197600505, 20.02.2015).
  • (http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/Kanunlar_Kararlar/kanuntbmmc031, 15.03.2015).
  • (https://www.cumhuriyetarsivi.com/secure/sign/buy_page.xhtmlpage=5826841, (28.11.1930, 1001.1931, 29.01.1931, 27.05.1935 sayıları (15.03. 2015).
  • (http://www.haberler.com/erzincan-depremleri-masaya-yatirildi-4428404-haberi/, (10.03.2015).
APA ÇİFTÇİ A (2016). CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. , 1435 - 1460.
Chicago ÇİFTÇİ ALİ CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. (2016): 1435 - 1460.
MLA ÇİFTÇİ ALİ CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. , 2016, ss.1435 - 1460.
AMA ÇİFTÇİ A CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. . 2016; 1435 - 1460.
Vancouver ÇİFTÇİ A CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. . 2016; 1435 - 1460.
IEEE ÇİFTÇİ A "CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR." , ss.1435 - 1460, 2016.
ISNAD ÇİFTÇİ, ALİ. "CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR". (2016), 1435-1460.
APA ÇİFTÇİ A (2016). CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. Turkish Studies (Elektronik), 11(2), 1435 - 1460.
Chicago ÇİFTÇİ ALİ CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. Turkish Studies (Elektronik) 11, no.2 (2016): 1435 - 1460.
MLA ÇİFTÇİ ALİ CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. Turkish Studies (Elektronik), vol.11, no.2, 2016, ss.1435 - 1460.
AMA ÇİFTÇİ A CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. Turkish Studies (Elektronik). 2016; 11(2): 1435 - 1460.
Vancouver ÇİFTÇİ A CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR. Turkish Studies (Elektronik). 2016; 11(2): 1435 - 1460.
IEEE ÇİFTÇİ A "CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR." Turkish Studies (Elektronik), 11, ss.1435 - 1460, 2016.
ISNAD ÇİFTÇİ, ALİ. "CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN İLK ÇEYREK YÜZYILINDA SİYASET VE HUKUK BAĞLAMINDA SOSYAL POLİTİKALAR". Turkish Studies (Elektronik) 11/2 (2016), 1435-1460.