İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi

Kökalan, Özgür; ŞEVİK, Ümit

İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi

Özgür KÖKALAN, (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi İşletme Bölümü, İstanbul, Türkiye orcid.org/0000-0003-2372-9198)

Ümit ŞEVİK (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD Doktora Öğrencisi Sakarya, Türkiye)

İşletme Araştırmaları Dergisi

17 5

Yıl: 2017 Cilt: 9 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 713 - 733 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi

Öz:

Bu çalışma, çalışanların iş tatmini algılarının tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisini ve bu etkide çalışanların pozitif psikolojik sermaye durumlarının aracı rolünü belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, İstanbul ve Afyonkarahisar'da çalışan toplam 582 işgörene, kolayda örnekleme yöntemi ile anket uygulanmıştır. Anket sonuçları betimleyici analizler ve regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen sonuçlara göre, çalışanların iş tatmini düzeylerinin tükenmişlik düzeylerini negatif, pozitif psikolojik sermaye düzeylerini ise pozitif etkilediği saptanmıştır. Ayrıca, pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ve tükenmişlik arasında kısmi aracılık etkisine sahip olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Davranış Bilimleri

The Effect of Mediational Role of Positive Psychological Capital Between Job Satisfaction and Burnout Level

Öz:

This study aims to determine the effect of employees' job satisfaction perceptions on burnout levels and the mediating role of the positive psychological capital between job satisfaction and burnout. Using convenience sampling method, a questionnaire was conducted on 582 employees working in İstanbul and Afyonkarahisar. Results were analyzed and interpreted using descriptive analysis and regression analysis. According to the results of the analyzes, it was determined that the job satisfaction levels of the employees negatively affect their burnout levels and positively affect their positive psychological capital levels. It has also been found that the positive psychological capital has a partial mediating effect between job satisfaction and burnout

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abbas, M., Usman, R., Darr, W. ve Bouckenooghe, D. (2012). “Combined Effects of Perceived Politics and Psychological Capital on Job Satisfaction, Turnover Intentions, and Performance”, Journal of Management, Vol.40, No.7, 1813- 1830.
Akçay, V. H. (2012). “Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini ile İlişkisi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1, 123-140.
Aliyev, R. ve Tunç, E. (2015). “Self-Efficacy in Counceling: The Role of Organizational Psychological Capital, Job Satisfaction and Burnout”, Procedia- Social Behavior Sciences, 190, 97-105.
Ames, M. M., Kilpatrick, A. O., Zoller, J., Sistino, J. J., Blackwell, M. ve Acsell, J. (2004). “A National Study of Job Satisfaction and Burnout Among Perfusionists”, The Journal of The American Society of Extra-Corpereal Technology, 36, 44-50.
Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). “Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi”, Yönetim ve Ekonomi, 15/1, 131-148.
Avey, J. B., Wernsing, T. S. ve Luthans, F. (2008). “Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors”, The Journal of Applied Behavioral Science, Vol.44, No.1, 48-70.
Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. ve Mhatre, K. H. (2011). “Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors and Performance”, Human Resource Development Quarterly, Vol. 22, No. 2, 127-152.
Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). “The Moderator-Mediator Variable Distinc- tionin Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, And Statisti-cal Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173- 1182.
Ceylan, M. E. (2014). “Bugünün Zail Olan İnsanı ve Bir Sanat Dili Olarak Pozitif Psikoloji”, Psikohayat Dergisi, Yıl:5, Sayı:13, 20-21.
Çam, O. (1992). “Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması”, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
Çetin, F. ve Basım, N. (2012). “Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması”, AMME İdaresi Dergisi, Cilt. 45, Sayı. 1, 121-137.
Çetin, F., Şeşen, H. ve Basım, N. (2013). “Örgütsel Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Sürecine Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 13, Sayı. 3, 95-108.
Ergin, C. (1992). “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
Erkmen, T. ve Esen, E. (2012). “Psikolojik Sermaye Konusunda 2003-2011 Yıllarında Yapılan Çalışmaların Kategorik Olarak İncelenmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 19, 89-103.
Erkuş, A. ve Fındıklı, M. A. (2013). “Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:42, Sayı:2, 302-318.
Field, A. (2006). Discovering Statistics Using SPSS. London: Sage Publications, Second Editon.
Halbesleben, J.R.B. ve Buckley, M. R. (2004). “Burnout in Organizational Life”, Journal of Management, 30 (6), 859-879.
Judge, T. A. ve Bono J. E. (2001). “Relationship of Core Self Evaluations Traits-Self- Esteem, Generalized Self-Efficacy, Locus of Control, Emotional Stability- With Job Satisfaction And Job Performance: A Meta Analysis”, Journal of Applied Psychology, Vol.86, No.1, 80-92.
Kaçmaz, N. (2005). “ Tükenmişlik Sendromu”, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68, 29- 32.
Kaplan, M. ve Biçkes, D. M. (2013). “The Relationship Between Psychological Capital and Job Satisfaction: A Study of Hotel Business in Nevşehir”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt.20, Sayı.2, 233-242.
Keleş, H. N. (2011). “Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Örgüt Yönetimine Etkileri”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 343-350.
Kutanis, R. Ö. ve Oruç, E. (2014). “Pozitif Örgütsel Davranış ve Pozitif Psikolojik Sermaye Üzerine Kavramsal Bir İnceleme”, The Journal of Happiness&Well- being, 2(2), 145-159.
Larson, M. ve Luthans, F. (2006). “Potantial Added Value of Psychological Capital in Predicting Work Attitudes”, Journal of Leadership and Organizational Studies, Vol.13, No.1, 45-62.
Laschinger, H.K.S. ve Fida, R. (2014). “New Nurses Burnout and Workplace Wellbeing: The Influence of Authentic Leadership and Psychological Capital”, Burnout Research, 1, 19-28.
Luthans, F. (2002a). “Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strenths”, Academy of Management Executive,Vol.16, No.1, 57-75.
Luthans, F. (2002b). “ The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior”, Journal of Organizational Behavior, 23, 695-706.
Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2004). “Human, Social, and Now Positive Psychological Capital Management: Investing People for Competitive Advantage”, Organizational Dynamics, Vol.33, no.2, 1-37.
Luthans, F., Youssef, C. M. ve Avolio, B. J. (2007). “Psychological Capital: Developing the Human Competitive Edge”, Oxford University Press.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman, S. M. (2007). “Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction”, Personnel Psychology, 60, 541-572.
Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J. ve Avey, J. B. (2008). “The Mediating Role of Psychological Capital in the Supportive Organizational Climate-Employee Performance Relationship”, Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
Luthans, F. ve Avolio, B. J. (2009). “ The Point of Positive Organizational Behavior”, Journal of Organizational Behavior,30, 291-307.
Luthans, F., Youssef, C. M., Sweetman, D. S. ve Harms, P. D. (2013). “Meeting the Leadersip Challenge of Employee Well-Being Through Relationship PsyCap and Health PsyCap”, Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(1), 118-133.
Maslach, C. ve Jackson S.E. (1986). MBI: Maslach Burnout Inventory: Manual Reseaarch Edition (2nd ed.), Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Mendieta, I. H. ve Rivas, F. C. (2011). “ Burnout, Workplace Support, Job Satisfaction and Life Satisfaction Among Social Workers in Spain: A Structural Equation Model”, International Social Work, 56(2), 228-246.
Özer, P. S., Topaloğlu, T., Özmen, Ö.N.T. (2013). “ Destekleyici Örgüt İkliminin, Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu İlişkisinde Düzenleyici Etkisi”, Ege Akademik Bakış, Cilt. 13, Sayı.4, 437-447.
Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış (Çeviri Editörü: İnci Erdem), Nobel Yayıncılık, İstanbul.
Seligman, M. E., Steen, T.A., Park, N. ve Peterson, C. (2005). “Positive Psycholgy Progress: Empirical Validation of Interventions”, American Psychologist, 60(5), 410-421.
Sobel, M. E. (1982). “Asymptotic Confidence Intervals for Indirect Effects in Structural Equations Models”, Sociological Methodology, 13, 290 - 312.
Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998). “Social Cognitive Theory and Self Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and Behavioral Approaches”, Organizational Dynamics, 26, 62-74.
Tarcan, M., Hikmet, N., Schooley, B., Top, M., Tarcan, G.Y. (2017). “ An Analysis of the Relationship Between Burnout, Socio-Demographic and Workplace Factors and Job Satisfaction Among Emergency Department Health Professionals”, Applied Nursing Research, 34, 40-47.
Topçu, M. K. ve Ocak, M. (2012). “Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Algısı Üzerine Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek Sağlık Çalışanları Örneği” Dokuz Eylül Üniversitesi Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 685-690.
Tutar, H. (2013). İşletme ve Yönetim Terimleri Ansiklopedik Sözlük, Detay Yayıncılık, Ankara.
Wiengand, D. M. ve Geller, E. S. (2005). “Connecting positive psychology and organizational behavior management”, Journal of Organizational Behavior Management, 24:1-2, 3-25.
Wright, T. A. (2003). “Positive organizational behavior: An idea whose time has truly come”, Journal of Organizational Behavior, 24(4), 437-442.
Yazıcıoğlu, Y., ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yeşil, S., Yetiş, E. ve Telli, S. (2016). “Psikolojik Sermaye ve Çalışanlar Üzerinde Etkisi: Banka Sektöründe Bir Alan Araştırması”, International Journal of Academic Value Studies, 2 (1), 25-40.
Youssef, C. M. ve Luthans, F. (2007). “Positive Organizational Behavior in the Workplace: The Impact of Hope, Optimism and Resilience ”, Journal of Management, Vol.33, No.5, 774-800.

APA	Kökalan Ö, ŞEVİK Ü (2017). İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. , 713 - 733.
Chicago	Kökalan Özgür,ŞEVİK Ümit İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. (2017): 713 - 733.
MLA	Kökalan Özgür,ŞEVİK Ümit İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. , 2017, ss.713 - 733.
AMA	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. . 2017; 713 - 733.
Vancouver	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. . 2017; 713 - 733.
IEEE	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü "İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi." , ss.713 - 733, 2017.
ISNAD	Kökalan, Özgür - ŞEVİK, Ümit. "İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi". (2017), 713-733.

APA	Kökalan Ö, ŞEVİK Ü (2017). İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 713 - 733.
Chicago	Kökalan Özgür,ŞEVİK Ümit İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi 9, no.4 (2017): 713 - 733.
MLA	Kökalan Özgür,ŞEVİK Ümit İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, vol.9, no.4, 2017, ss.713 - 733.
AMA	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2017; 9(4): 713 - 733.
Vancouver	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2017; 9(4): 713 - 733.
IEEE	Kökalan Ö,ŞEVİK Ü "İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi." İşletme Araştırmaları Dergisi, 9, ss.713 - 733, 2017.
ISNAD	Kökalan, Özgür - ŞEVİK, Ümit. "İş Tatmini ile Tükenmişlik Düzeyi Arasında Pozitif Psikolojik Sermayeni Aracı Etkisi". İşletme Araştırmaları Dergisi 9/4 (2017), 713-733.