YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*

Yıl: 2017 Cilt: 12 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 557 - 572 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*

Öz:
Tarih dersleri yerel, ulusal ve evrensel değerleri öğrencilere kazandırmada kullanılan temel dersler arasındandır. Özellikle millimanevi, dini-ahlaki ve sosyal değerlerin oluşturulması ve aktarılmasında tarih eğitimi oldukça işlevseldir. 2017 yılında kabul edilen yeni Tarih 911, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Çağdaş Türk ve DünyaTarihi ve Türk Medeniyet Tarihi dersleri öğretim programı ile 9. sınıf tarih ders kitabını değerler eğitimi açısından inceleyen bu çalışmada doküman incelenmesi yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında ise betimsel ve içerik analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın bulgularından hareketle programlarda öğrenme ve öğretme sürecinin değer odaklı olması, değer aktarımının bütüncül bir bakış açısıyla verilmesi ve kazanımlardan kopuk olmamasının istendiği görülmektedir. Yeni Tarih, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi ve Türk Medeniyet Tarihi dersleri öğretim programlarındaönceki programlarda örtük olan verilen değerler "adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik" gibi temel kategoriler altında toplanmıştır. Bunların yanında temel kavramlarla ilişkili tutum ve davranışlar 35 madde altında listelenmiştir. Çalışmanın sonucunda programların teorik kısmında oldukça ayrıntılı olarak verilen değer ilişkilendirilmediği ve bu durumun yeni tarih ders kitabını olumsuz etkilediği görülmüştür. Öğretim programının değer aktarımını, sadece öğretmenlerin insiyatifine bırakmış olması; bizzat programın belirlediği değer eğitiminin merkeze alınması, bütüncül olması, ders konularıyla ilişkili verilmesi, sınıfın dışına çıkılması, öğrencilerle birlikte yakın çevresine değer öğretimi yapılması gibi söylemleri boşa çıkartmıştır.
Anahtar Kelime:

THE VALUES EDUCATION IN NEW SECONDARY EDUCATION HISTORY CURRICULUMS AND 9TH GRADE HISTORY TEXTBOOKS

Öz:
History is among the courses that are used in conveying the local, national, and universal values. History course is significantly functional in the creation and convey of especially national-moral, religious, and social values. This study examined History and Revolution History and Kemalism programs that have been accepted in 2017 and 9th grade history textbook in terms of values education through document analysis. The data were analyzed using descriptive and content analysis techniques. The findings showed that the teaching and learning process is required to focus on values in the new programs, presenting of values should be made holistically, and the values should be integrated into the objectives. The values involved in the previous programs in a hidden way were classified under main categories such as "justice, friendship, honesty, self-regulation, patience, respect, love, responsibility, patriotism, helpfulness." Additionally, attitudes and behaviors related to main concepts were listed under 35 items. As a result of the study, it was observed that the detailed values presented in programs weren't associated with units' objectives and content, which adversely affected the new history textbooks. The program left the transmission of values to the initiative of the teachers. This situation failed the discourses such as centering on the values education, being holistic, associating values with the content, and going beyond the classroom. Thus, it can be stated that the values education which was argued to be centered in the new program has remained unfulfilled.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alaca, E. (2017a). Tarih eğitimine giriş. Ankara: Pegem Akademi.
  • Alaca, E. (2017b). Cumhuriyet dönemi lise tarih ders kitapları üzerine bir değerlendirme. International Online Journal of Educational Sciences, 9(4), 988-1007.
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
  • Balcı, F. A. ve Yanpar Yelken, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 195-213.
  • Coombs-Richardson, R. &Tolson, H. (2005). A comparison of values rankings forselected American and Australian teachers. Journal of Research in International Education, 4, 263-277.
  • Çelikkaya, T. ve Yakar, H. (2015). Sosyal bilgiler programında gazete, dergi ve internet haberlerinin kullanılması.Turkish Studies, 10(3),251-270. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7652.
  • Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
  • Demircioğlu, İ.H. (2010) Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık
  • Dewey, J. (2000). Temel eğitimde tarihin amacı (çev: B. Ata). Milli Eğitim, 147.
  • Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Doğan, İ. (2007). Sosyoloji: kavramlar ve sorunlar. Ankara: PegemA Yayıncılık.
  • Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1),1321-1333.
  • Gülmüş, R. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularında değer öğretimine ilişkin sınıf öğretmeni görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
  • Gültekin, F.(2011) Tarih öğretiminde değerler. M. Safran (Ed.),Tarih Nasıl Öğretilir içinde (ss. 131- 137). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
  • Keskin, Y. (2008). Türkiye'de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Keskin, Y. (2015). Tarih dersi öğretim programı ve ders kitaplarında değerler eğitimi. TurkishStudies, 10(7), 659-674. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8234
  • Kıcır, K. ve Aksoy, M. (2004). Kültürel kimliğin oluşumunda tarih bilinci ve tarih oğretimi. XII Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık
  • Lyons, S. (2003) An exploration of generational values in life and at work. Unpublished doctoral dissertation, Carleton University, Canada.
  • Miles, M, B. &Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Source book. ThousandOaks, CA: Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2017a). Ortaöğretim tarih dersi 9-11 öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=181
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2017b). Ortaöğretim Türk kültür ve medeniyet tarihi dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=184
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2017c). Ortaöğretim inkılap tarihi ve atatürkçülük dersi öğretim programı.http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=167
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2017d). Ortaöğretim çağdaş türk ve dünya tarihi dersiöğretimprogramı.http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=172
  • Mutluer, C., (2015). Tarih derslerinin tolerans eğitimindeki yeri: Tarih öğretmenlerinin görüşleri. TurkishStudies, 10(11), 1183-1204. Doi:10.7827/TurkishStudies.8543
  • Nichol, J.&Dean, J., (1997). History 7-11 developing primary teaching skills. London: Routledge.
  • Nichol, J. (1996) Tarih eğitimi. (Çev. M. Safran) Ankara: Çağrı Matbaası.
  • Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değerler. Değerler Eğitimi Dergisi,1(3), 217-240.
  • Paykoç, F. (1998). Tarih öğretiminde duyuşsal alanın rolü. Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları içinde (ss. 85-93). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
  • Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi
  • Safran, M. (1993). Tarih oğretiminin eğitimsel amacları. Belleten, 57(220), 827- 842.
  • Safran, M. (2006). Tarih eğitimi makale ve bildiriler. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Schwartz, S.,Melech, H., Lehmann G., Burgess, A., Haris M. &Owens V. (2001). Extendingthecrossculturalvalidity ofthetheory of basichumanvalueswith a differentmethod of measurement. Journal of Cross Cultural Psychology, 32,519-542.
  • Tekeli, İ.(2007). Birlikte yazılan ve öğrenilen bir tarihe doğru. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
  • Tokdemir, A. (2007) Tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Tokdemir, M.A. (2016). Değerler mi beceriler mi: Tarih öğretiminin amaçlarına ilişkin tarih öğretmen adaylarının görüşleri. TurkishStudies, 11(3), 2225- 2242.Doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9027
  • Talim ve Terbiye Kurulumu Başkanlığı [TTKB] (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. 05 Kasım 2017 tarihinde https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasiprogram.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Ulusoy, K. (2005). Tarih dersinde ahlaki değerlerin aktarımı, bir okuma parcasıorneği. Milli Eğitim,168, 126-133.
  • Ulusoy, K. (2007a). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Ulusoy, K. (2007b). Sosyal bilgiler oğretmenlerinin tarih ve ahlak eğitimi ilişkisi uzerinegoruşleri (Sakarya il orneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
  • Ulusoy, K. (2010). Değer eğitimi: Davranışçı ve yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan tarih programlarında değer aktarımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 32-51.
  • Üstel, F. (2004).Makbul vatandaş"ın peşinde: II. Meşrutiyet'ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Veugelers, W. & Vedder, P. (2003). Values in teaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 9 (4), 377-389.
  • Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
  • Yazıcı, F. (2011). Cumhuriyet dönemi tarih ders kitaplarında tarihyazımı.V. Engin ve A. Şimşek. (Ed.), Türkiye'de Tarihyazımı içinde (ss. 197-219). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
  • Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. TSA, 11(2), 65-84.
  • Yıldırım, T. (2016). Tarih ders kitaplarında kimlik söylemi. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
  • Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2011). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomı k Araştırmalar Dergı si 13(20): 117-124.
APA YILDIRIM T (2017). YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. , 557 - 572.
Chicago YILDIRIM TERCAN YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. (2017): 557 - 572.
MLA YILDIRIM TERCAN YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. , 2017, ss.557 - 572.
AMA YILDIRIM T YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. . 2017; 557 - 572.
Vancouver YILDIRIM T YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. . 2017; 557 - 572.
IEEE YILDIRIM T "YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*." , ss.557 - 572, 2017.
ISNAD YILDIRIM, TERCAN. "YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*". (2017), 557-572.
APA YILDIRIM T (2017). YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. Turkish Studies (Elektronik), 12(33), 557 - 572.
Chicago YILDIRIM TERCAN YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. Turkish Studies (Elektronik) 12, no.33 (2017): 557 - 572.
MLA YILDIRIM TERCAN YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. Turkish Studies (Elektronik), vol.12, no.33, 2017, ss.557 - 572.
AMA YILDIRIM T YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. Turkish Studies (Elektronik). 2017; 12(33): 557 - 572.
Vancouver YILDIRIM T YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*. Turkish Studies (Elektronik). 2017; 12(33): 557 - 572.
IEEE YILDIRIM T "YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*." Turkish Studies (Elektronik), 12, ss.557 - 572, 2017.
ISNAD YILDIRIM, TERCAN. "YENİ ORTAÖĞRETİM TARİH DERS PROGRAMLARI VE 9. SINIF TARİH DERS KİTABINDA DEĞERLER EĞİTİMİ*". Turkish Studies (Elektronik) 12/33 (2017), 557-572.