TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

ASLAMACI, IBRAHIM

TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

İbrahim AŞLAMACI (Yrd. Doç. Dr. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlköğretimi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü (Din Eğitimi), El-mek:)

Turkish Studies (Elektronik)

14 3

Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 265 - 278 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

Öz:

Bu makalenin amacı, günümüz Türkiye'sinde İslam eğitim tecrübesinin geldiği noktayı temsil eden İmam-Hatip modelini ve temel özelliklerini incelemek ve değerlendirmektir. Bu okullar İslam eğitim tarihindeki devlet gözetim ve desteğinde Selçuklular döneminde başlayan medrese geleneğinin bir devamı olarak, Osmanlı'nın son döneminden itibaren eğitimde modernleşme çabaları ile birlikte günün koşullarına göre kendilerini yenilemiş eğitim kurumlarıdır. Bu okulların fikri temelinde "geleneksel" ve "modern" referanslar arasında bir uyum bulma çabası yer almaktadır. Bu modelin oluşmasında söz konusu tarihsel çizgide Türkiye'nin benimsediği din-devlet ilişkisi, İslam anlayışı, sosyo-kültürel yapısı gibi kendine özgü şartları etkili olmuştur. Cumhuriyet döneminde Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitim sistemi içerisindeki konumunu ve hukuki temelini kazanan bu okullar, Cumhuriyet tarihi boyunca ortaya çıkış şekli, yapısı, müfredatı, öğrenci ve mezunlarıyla toplumda oluşan laik ve İslami kesimler arasında Türkiye'nin gündeminde sürekli tartışılan bir mesele haline almıştır. Özellikle Türk insanının ve Türk dış politikasının dünyaya açılımına paralel olarak 1980'lerden itibaren bu okullar uluslar arası bir boyut kazanmaya başlamıştır. 11 Eylül 2001 sonrası süreçte ise Müslüman ülkelerdeki medrese reform çalışmalarına model olarak gösterilmiş, uluslar arası bir ilginin odağı haline gelmiştir. Doküman analizi yoluyla yapılan nitel araştırma yöntemi kullanılan makalede ilk başlıkta İmamHatip modelinin anlamlandırılması üzerinde durulmuş, ikinci başlıkta ise bu okulların diğer ülkeler için model olarak gösterilmesini sağlayan temel özellikleri incelenmiştir

Anahtar Kelime:

A MODEL ISLAMIC EDUCATION OF TURKEY: IMAM-HATIP SCHOOLS AND BASIC FEATURES

Öz:

The aim of this article is to examine and evaluate the Imam-Hatip model which represents the point reached by Islamic education experience in Turkey and its basic features. These schools are education institutions which renewed themselves according to actual conditions due to modernization efforts starting from the final period of Ottoman Empire and which are continuation of the madrasa tradition that initiated in Seljuk empire period with the support and monitoring of the state in Islamic education history. The intellectual basic of these schools is the effort for finding a harmony between “traditional” and “modern” references. These schools which won its status into the educational system and legal basis in the Republic period, with their way of appearance, structure, syllabus, students and graduates, have always been an issue for debate between secular and Islamic sections in agenda of Turkey throughout the history of Republic. Especially in parallel with the opening of Turkish people and Turkish foreign politics to the world in 1980's, these schools gained international dimension. These schools were shown as model to the madrasa reform process in Muslim countries in the period after September 11h 2001 and became an international focus of interest. In the article, the qualitative research method with document analysis technique was used. In the first chapter of the article making sense of Imam Hatip model was discussed. In the second chapter, basic features of Imam Hatip model that made a model for madrasa reforming was examine

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKDENİZ, Sabri (1971). Milli Eğitimimizde İmam-Hatip Okullarının Yeri ve Köy Enstitüleri, İstanbul: Tohum yayınları
AKKIR, R. (2013). Özal ve Muhafazakarlık, İstanbul: Politik A Yayınları
AKŞİT, B. (1991) “Islamic Education in Turkey: Medrese Reform in Late Ottoman Times and Imam- Hatip Schools” published in R. Tapper (ed.) Islam in Modern Turkey: Religion Politics and Literature in a Secular State, London: I B Tauris, pp 145-170.
AŞLAMACI, İ. (2014) “Pakistan Medreselerine Bir Model Olarak İmam-Hatip Okulları, İstanbul: DEM Yayınları.
ATAY, H. (1983). Osmanlı’larda Yüksek Din Eğitimi İstanbul: Dergah yayınları.
ATEŞ, M. (1995). Bir Dirilişin Serencamı, Kuruluşunun 43. Yılında İmam-Hatip Liseleri içinde (141-152), İstanbul: Ensar Neşriyat
AYDIN, Mehmet (1995). Kültür Davamızda İmam-Hatip Liselerinin Yeri, Kuruluşunun 43. Yılında İmam-Hatip Liseleri, içinde (135-140), İstanbul: Ensar Neşriyat.
BOLAY, S. HAYRİ - TÜRKÖNE, M. (1995). Din Eğitimi Raporu, Ankara: Ankara Merkez İmamHatip Lisesi Öğrencileri ve Mezunları Vakfı Yayınları
CEBECİ, S. (2005). Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
DARYAL, A. Murat (1971). İmam hatip okullarının eğitimimize getirdikleri, Milli Eğitimimizde İmam-Hatip Okullarının Yeri ve Köy Enstitüleri, içinde (48-53) İstanbul: Tohum yayınları.
DAVUDOĞLU, A. (2001). Modernleşme Sürecinde Entelektüel Dönüşüm ve Zihnyet Parametreleri, Sabri Orman (ed), Modernleşme, İslam Dünyası ve Türkiye içinde (361- 400), İstanbul: Ensar Neşriyat.
ERGİN, O.(1977). Türk Maarif Tarihi, 1-5 cilt, İstanbul: Eser Matbaası.
Fazlur Rahman (2010). İslam ve Çağdaşlık, Alparslan Açıkgenç, M. Hayri Kırbaşoğlu (çev.), Ankara: Ankara Okulu Yayınları
GÖKAÇTI, M. Ali (2005). Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam-Hatipler, İstanbul: İletişim Yayınları.
GÖLE, N. (2000). İslam ve modernlik üzerine melez desenler, İstanbul: Metis yayınları.
KARA, İ. (2001). Türkiye’de Din ve Modernleşme, Sabri Orman (Ed), Modernleşme, İslam Dünyası ve Türkiye içinde (184-210), İstanbul: Ensar Neşriyat.
KARA, İ. (2008). Cumhuriyet Türkiye’sinde Bir Mesele Olarak İslam, İstanbul: Dergah yayınları.
KAYMAKCAN, R.; AŞLAMACI, İ. (2011). İmam-Hatip Liseleri Literatürü Üzerine Bibliyografik Bir İnceleme, Değerler Eğitim Dergisi, 9/22, 71-101.
MEB (1978). İmam Hatip Liseleri Müfredat Programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
MEB (1999). İmam Hatip, Anadolu İmam Hatip, Yabancı Dil Ağırlıklı İmam Hatip Liseleri Meslek Dersleri Öğretim Programları, Tebliğler Dergisi, 2501.
MEB (2008). İmam-Hatip Lisesi ve Anadolu İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
OCAK, A. Yaşar (1996). Değişen Dünyada İslam’ın Batıya Dönük Yüzü: Günümüz Türkiye Müslümanlığına Genel Bir Bakış, Müslüman İmajı içinde (131-139), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
OCAK, A. Yaşar (1999). Din, Ekmeleddin İhsanoğlu (Ed) Osmanlı Medeniyeti Tarihi, cilt 1içinde (109-158), İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş.
ÖZDEMİR, E. (2013). “Islah Çalışmalarından İlgasına Medreselere İslamcı Bir Bakış; Sebilürreşad’da Tevhid-İ Tedrisad Kanunu ve Uygulamaları” Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/2, Winter 2013, p. 201-215, ANKARA-TURKEY
PARMAKSIZOĞLU, İ. (1966). Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara: MEB Basımevi.
REED, Howard A. (1955). “Turkey’s New İmam-Hatip Schools”, Die Welt des Islams, New Series, Vol. 4, Issue 2/3, 150-163.
TARHAN, M. (1996). Religious Education In Turkey: A Socia-Historical Study of The Imam Hatip Schools, Ph.D. diss., Temple University.
TÜRKÖNE, M. (1994). İslamcılığın Doğuşu, İstanbul: İletişim yay.
ÜNSÜR, A. (2005). Kuruluşundan Günümüze İmam-Hatip Liseleri, Ensar neşriyat, İstanbul.
ZENGİN, Z. Salih (2002). II. Meşrutiyette Medreseler ve Din Eğitimi, Ankara: Akçağ Yayınları.

APA	ASLAMACI I (2014). TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. , 265 - 278.
Chicago	ASLAMACI IBRAHIM TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. (2014): 265 - 278.
MLA	ASLAMACI IBRAHIM TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. , 2014, ss.265 - 278.
AMA	ASLAMACI I TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. . 2014; 265 - 278.
Vancouver	ASLAMACI I TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. . 2014; 265 - 278.
IEEE	ASLAMACI I "TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ." , ss.265 - 278, 2014.
ISNAD	ASLAMACI, IBRAHIM. "TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ". (2014), 265-278.

APA	ASLAMACI I (2014). TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. Turkish Studies (Elektronik), 9(5), 265 - 278.
Chicago	ASLAMACI IBRAHIM TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.5 (2014): 265 - 278.
MLA	ASLAMACI IBRAHIM TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.5, 2014, ss.265 - 278.
AMA	ASLAMACI I TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(5): 265 - 278.
Vancouver	ASLAMACI I TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(5): 265 - 278.
IEEE	ASLAMACI I "TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.265 - 278, 2014.
ISNAD	ASLAMACI, IBRAHIM. "TÜRKİYE’NİN İSLAM EĞİTİM MODELİ: İMAM-HATİP OKULLARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ". Turkish Studies (Elektronik) 9/5 (2014), 265-278.