VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912

Bulut, Mehmet; Altay, Bora

VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912

MEHMET BULUT, (Prof. Dr., İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İktisat Bölümü,)

BORA ALTAY (* Araştırma Görevlisi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, İktisat Bölümü,)

ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi

3 0

Yıl: 2017 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 209 - 237 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Osmanlı döneminde Makedonya'da kurulmuş olan para vakıflarının vakfiyeler üzerinden bir sosyo-ekonomik analizini gerçekleştirmektir. Bu anlamda, 1506 ile 1912 yılları arasını kapsayan dönemde 83 adet para vakfı kurulduğu tespit edilmiştir. Vakfiyeler üzerinden elde edilen veriler doğrultusunda, vakıf kurucularının demografik özellikleri ile birlikte, bu vakıflar özelinde sermaye miktarları, ribh oranları ve bu oranlara bağlı olarak getiriler, ücretler ile ilişkilendirilerek analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda, para vakıflarından elde edilen getirilerin ortalama olarak büyük oranda yatırım ve harcamalara aktarıldığı, geri kalanın ücret olarak verildiği tespit edilmiştir. Verilen ücretlerin de ancak yarısının aile fertlerine ücret olarak tahsis edildiği görülmüş olup, verilerden çıkan sonuçlar doğrultusunda kurulan para vakıflarının, vakıf kuruluş amaçlarına uygun olarak kurulduğu ve işletildiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

SOCIO-ECONOMIC ANALYSIS OF CASH WAQFS AT OTTOMAN MACEDONIA UNDER THE LIGHT OF WAQFIYYAS (1506-1912)

Öz:

The aim of this study is to carry out a socio-economic analysis of cash waqfs by using the registers of waqfs (establishment contracts of cash waqfs), which were active in Macedonia during the Ottoman period. 83 cash waqfs were established between 1506 and 1912. In line with the data obtained from registers of waqfs, the demographical characteristics of the founders and their capital amounts, rates of profit shares and returns have been analyzed in relation to the wages. As a result of these analyzes, it has been found out that the returns obtained from cash waqfs were transferred to the investment and expenditure on a large scale and excess money was given as wages. It has been discovered that only half of the wages were allocated to the members of the family as wages and that cash waqfs operated in accordance with the purpose of their establishment

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

İkincil Kaynaklar
Ateş, İ. (1982), Hayri ve Sosyal Hizmetler Açısından Vakıflar, Vakıflar Dergisi, 15, ss. 52-88.
Berki, Şakir (1969) Vakfın Mahiyeti, Vakıflar Dergisi, 8, ss. 1-7.
Bulut, M. (2008). Osmanlılar’da Ekonominin Finansmanı Meselesine Yeniden Genel Bir Bakış, İslam Araştırmaları Dergisi, 18 (4), ss. 447-452.
Çizakca, M. (1999), İslam Dünyası’nda ve Batı’da İş Ortaklıkları Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
, (2000), History of Philanthropic Foundations: The Islamic World From the Seventh Century to the Present, Bogazici Universitesi Yayınları, İstanbul.
, (2002), Latest Development in the Western Non-Profit Sector and the Implications for Islamic Awqaf, Islamic Economic Institutions and the Elimination of Poverty, The Islamic Foundation, Leicester, ss. 263-287.
, (????), Osmanlı Dönemi Vakıflarının Tarihsel ve Ekonomik Boyutları, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Divitçioğlu, S. (2010), Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Döndüren, H. (2008), Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Projeleri, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), ss. 1-24.
Genç, M. (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi. Ötüken Neşriyat, İstanbul.
İnalcık, H. (1973), The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600, (Çev. Norman Itzkowitz ve Colin Imber), Weidenfeld & Nicolson, Londra.
, (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Eren Yayıncılık, İstanbul.
, (2006), Vakıf Medeniyeti, Vakıflar Dergisi Özel Sayısı: Vakıf Medeniyeti.
Karaman, K., Pamuk, Ş. (2002), Ottoman State Finances in European Perspective, 1500-1914,
The Journal of Economic History, 70 (3), ss. 593-629.
Koehler, B. (2010), Early Islamic Charities as Catalysts of Institutional Innovation, Institute of Economic Affairs 2010, Blackwell Publishing, Oxford.
Köprülü, F. (1942), Vakıf Müessesesinin Hukuki Mahyeti ve Tarihi Tekamülü, Vakıflar Dergisi, 2, ss. 1-35.
Kuran, T. (2003), The Islamic Commercial Crisis: Institutional Roots of Economic Under Development in the Middle East, The Journal of Economic History, 63, ss. 417-449.
, (2004), Why the Middle East is Economically Underdeveloped: Historical Mechanisms of Institutional Stagnation, Journal of Economic Perspectives, 18, ss. 71-90.
Mandeville, J. (1979), Usurious Piety: The Cash Waqf Controversy in the Ottoman Empire, International Journal of Middle East Studies, 10 (3), ss. 289-308.
Öztürk, N. (1991), Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Basılmamış Doktora Tezi.
, (1993), Tarihte ve Bugün Vakıflar Eliyle Aileye Götürülen Hizmetler, Sosyal Politikalar Çalışma Dergisi, 3, ss. 78-89.
Pamuk, Ş. (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nda Fiyatlar ve Ücretler, 1469-1914, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları
, (2004), Institutional Change and the Longevity of the Ottoman Empire, 1500- 1800, Journal of Interdisciplinary History, 35(2), ss. 225-247.
, (2009), Changes in Factor Markets in the Ottoman Empire, 1500-1800. Continuity and Change, 24(1), ss. 1-30.
, (2010), Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Shatzmiller, M. (2001), Islamic Institutions and Property Rights: The Case of the “Public Good” Waqf, Journal of the Economic and Social History of the Orient, 44, ss. 44-74.
Tabakoğlu, A. (2008), Türkiye İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul.
Yediyıldız, B. (1982a), Müessese Toplum Münasabetleri Çevresinde XVIII. Asır Türk Toplumu ve Vakıf Müesssesi, Vakıflar Dergisi, 15, ss. 23-53.
, (1982b), Vakıf Müessesesinin XVIII. Asır Türk Toplamandaki Rolü, Vakıflar Dergisi, 14, ss. 1-27.
Yüksel, H. (1990) Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Hayatında Vakıfların Rolü Üzerindeki Araştırma (1585-1683), Basılmamış Doktora Tezi.

APA	Bulut M, Altay B (2017). VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. , 209 - 237.
Chicago	Bulut Mehmet,Altay Bora VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. (2017): 209 - 237.
MLA	Bulut Mehmet,Altay Bora VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. , 2017, ss.209 - 237.
AMA	Bulut M,Altay B VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. . 2017; 209 - 237.
Vancouver	Bulut M,Altay B VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. . 2017; 209 - 237.
IEEE	Bulut M,Altay B "VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912." , ss.209 - 237, 2017.
ISNAD	Bulut, Mehmet - Altay, Bora. "VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912". (2017), 209-237.

APA	Bulut M, Altay B (2017). VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 209 - 237.
Chicago	Bulut Mehmet,Altay Bora VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi 7, no.2 (2017): 209 - 237.
MLA	Bulut Mehmet,Altay Bora VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, vol.7, no.2, 2017, ss.209 - 237.
AMA	Bulut M,Altay B VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 7(2): 209 - 237.
Vancouver	Bulut M,Altay B VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 7(2): 209 - 237.
IEEE	Bulut M,Altay B "VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912." ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 7, ss.209 - 237, 2017.
ISNAD	Bulut, Mehmet - Altay, Bora. "VAKFİYELER IŞIĞINDA OSMANLI MAKEDONYASI’NDA BULUNAN PARA VAKIFLARININ SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ, 1506-1912". ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi 7/2 (2017), 209-237.