Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma
Yıl: 2001 Cilt: 30 Sayı: 1-2 Sayfa Aralığı: 9 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma
Öz: 1995-96 Yıllarında yürütülen bu araştırmada, Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnulardan üstün özelliklere sahip olanlarının seçilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, toplam 227 kuşburnu tipinden meyve örneği alınmıştır. Yapılan değiştirilmiş tartılı derecelendirme sonucunda, birinci yıl 30 tip ümitvar olarak bulunmuştur. Seleksiyonun ikinci yılında, birinci yıl seçilen tipler tekrar tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuş, 680 ve üzerinde puan alan 15 tip yetiştirilmeye değer bulunmuştur. Çalışma sonucunda seçilen 15 kuşburnu tipine ait meyvelerin bazı önemli pomolojik özellikleri (iki yılın ortalaması olarak) aşağıdaki değerler arasında yer almıştır; meyve ağırlığı 2.86 g (Mr-46) ile 4.97 g (Mr-25), meyve eti oranı %57.22 (Rş-04) ile %77.38 (Yl-08), C vitamini 282.70 mg/100 g (Mr-12) ile 1173.40 mg/100 g (Mr-15), suda çözünebilir kuru madde %18.38 (Ar-11) ile %28.40 (Mr-64), toplam kuru madde ise %34.42 (Yl-08) ile %49.42 (Rş-04).
Anahtar Kelime: A study on improvement of wild rose hips (Rosa spp.) growing in Tokat province by selection
Öz: This study was carried out on selection of rose hip types from the population growing in Tokat province in 1995-1996. The aim of this study was to select the best types of rose hips. In the study, totally 227 types were surveyed and 30 types were selected according to the modified weighted ranking method. In the second year, previously selected types were subjected to a second weighted ranking method and 15 types that scored at least 680 were selected for cultivation. Some important pomological properties, average of two years, of the 15 types selected at the end of study were as follows; mean fruit weights between 2.86 g (Mr-46) and 4.97 g (Mr-25); the flesh ratios between 57.22 % (Rş-04) and 77.38 % (Yl-08); ascorbic acid contents between 282.70 mg/100 g (Mr-12) and 1173.40 mg/100 g (Mr-15); soluble solids between 18.38 % (Ar-11) and 28.40 % (Mr-64); total dry matter ratios between 34.42% (Yl-08) and 49.42% (Rş-04).
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Anonymous, 1983. Gıda Maddeleri Muayene ve Analiz Yöntemleri. T.C. Tar. Or. ve Köy İşl. Bak. Gıda İşl. G. Müd. Genel Ya- yın No: 65, Özel Yay. No:62-105, Ankara. 796 s. 2. Ayfer, M., A.Soylu ve G.Çelebioğlu, 1978. Marmara Bölgesi Kestanelerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı. TÜBİTAK VI. Bilim Kongresi TOAG Tebliğleri, Ankara. s: 123-133. 3. Balta, F. ve İ.Çam, 1996. Gevaş ve Ahlat Yö- relerinde Seçilen Kuşburnu (Rosa sp) Tip- lerinin Bazı Meyve Özellikleri. Y.Y. Üniv., Van. Ziraat Fak. Dergisi 6 (1):155-160. 4. Baytop, T., 1963. Türkiye’nin Tıbbi ve Ze- hirli Bitkileri. İÜ.Yay. No:1039, Tıp Fak. No: 59, 499 s. 5. Cemeroğlu, B., 1992. Meyve ve Sebze İşle- me Endüstrisinde Temel Analiz Metodları. Biltav Yay. Ankara. 381 s. 6. ____________, 1976. Reçel- Marmelat-Jele Üretim Teknolojisi ve Analiz Metodları. Gıda İşleri Genel Müd. Bursa Gıda Kont- rol Eğitim ve Araştırma Enst. Yay. No: 5, 57 s. 7. Demir, İ., 1990. Genel Bitki Islahı, E.Ü.Z.F. Yay. No:496, Bornova – İzmir. 366 s. 8. Dimitrov, S., M.Popova, D.Gramatikov and M.Boyadzhieva, 1980. Technology For Rose Hip Production. Plant Breeding Abstr. 1985, 055-04749. 9. Ercişli, S., 1996. Gümüşhane ve İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Çelikle Çoğaltma İmkanları Üzerinde Bir Araştır- ma (Doktora Tezi). Atatürk Üniv. Fen Bi- limleri Ensitüsü, Erzurum. 10. Gribovskaya, I.F., N.A.Ugulava and A.V.Karyakın, 1979. Microelement And Vitamin C Contents of Rose Hips. Hort. Abst. 49 (5): 3762. 11. Halasova, J. and Jicinska, 1988. Amounts of Ascorbic Acid in The Hips of Rosa Species. Folia Geobotanica Et Phytotaxonomica, 23 (2): 181-185. 12. İlisulu, K., 1992. İlaç ve Baharat Bitkileri A.Ü.Z.F.Yay.No: 1250, Ders Kit. No:360, 302 s. 13. Kara, Z. ve R.Gerçekçioğlu, 1992. Tokat Yöresinde Tabii Olarak Yetişen Kuşburnu (Rosa spp.) Tiplerinden Birisinin Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Araş- tırmalar. I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongre- si, Cilt 1 (Meyve), İzmir. 623 s. 14. Karaçalı, İ., 1990. Bahçe Ürünlerinin Muha- fazası ve Pazarlanması. E.Ü. Basımevi, Bornova-İzmir. 413 s. 15. Kiseleva, A.S., 1978. Rosa Varieties. Plant Breed. Abst. 48 (10): 9966. 16. Kocamaz, C. ve A.Karakoç, 1994. Çeşitli Kullanım Amaçlarına Uygun Kuşburnu Seleksiyonu (Sonuç Raporu). Meyvecilik Üretme İstasyonu Müdürlüğü, Tokat. 17. Kuhnlein, H.V., 1989. Nutrient Values in Indigenous Wild Berries Used By Nuxalk People of Bella Coole. British Colombia, J. Of Food Comp. And Analysis, 2: 28-36. 18. Kurnaz, Ş., 1989. Bazı Önemli Şeftali ve Nektarin Çeşitlerinin Derim Öncesi ve Sonrası Fizyolojileri Üzerinde Araştırma- lar (Doktora Tezi). Ç.Ü.Fen Bil. Enst., A- dana. 19. Nilsson, Ö., 1972. Flora of Turkey and East Aegean Islands (Ed.P.H. Davis). Edinburgh Univ. Press, Edinburgh. Vol. 4, 106-128 p. 20. Nitransky, S., 1976. Some Pomological and Technological Properties of Hips of Cultivated Rosa Pomifera Ved. Prace Vysk. Ustavu Rastlinnej Vyroby Pies. 13:227-233. 21. Nizharadze, A.N., 1971. Biochemical Aspects of Industrial Processing of Georgian Fruit. Trudy Gruzinski Nauch.- Issledov. Institut Pischchevoi Promyshlennosti, 5: 103-111. 22. ______________, 1971. Chemical Analysis of The Dog Rose. Trudy Gruzinskii Nauchno-Issledovatel’shii Institut Pischchevoi Promyshlennosti, 4: 121-126. 23. Oblak, M., 1980. Contribution to Studying Some Pomological Properties of Indigenous Small Fruit Sp. in Slovenja. France. Prduct. Spont., Cool., Colmar, Juin 1980, pp: 49-57. 24. Önal, K. ve N.Ercan, 1992. Ege Bölgesine Uygun Şeftali Çeşitlerinin Saptanması. I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1 (Meyve), İzmir. s: 479-483. 25. Özbek, S., 1971. Bağ - Bahçe Bitkilerinin Islahı. A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 419, Yardımcı Ders Kitabı: 146, Ankara. 263 s. 26. Özbek, S., 1977. Genel Meyvecilik. Ç.Ü. Zir. Fak. Yay. No:111, Adana. 386 s. 27. Smatana, L., J.Kytka and S.Kadarova, 1988. Results of Breeding And Growing Minor Fruit Species in Czechoslovakia. Acta Horticulturae, 224; 83-87. 28. Sojak, S. and I.Hricovsky, 1986. The Variability of Vitamin C Content in Small Fruits. Sbornik UVTIZ-Zahradnictvi, 13 (16):108-114. 29. Şen, S.M., 1986. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı (Doçentlik Te- zi). Atatürk Ü. Zir. Fak. Bah. Bit. Böl. Er- zurum. 30. _________ ve M.Güneş, 1996. Kuşburnu- nun Beslenme Değeri, Kullanım Alanları ve Tokat Yöresi Açısından Önemi. Kuş- burnu Sempozyumu, Gümüşhane. s: 41-46. 31. Tekeli, S.T., 1973. Türk Meyve ve Sebzele- rinde C Vitamini ve Beta Karoten Miktar- ları Üzerinde Araştırmalar. IV. Bilim Kongresi (Ayrı Basım), Ankara. 32. Uggla. M., 1991. Development of Rose Hip Cultivars And Growing Techniques For Establishment of Plantations. Sveriges Lantbruksuniversitet, pp: 52-55. 33. User, E.T., 1967. Memleketimizde Orta ve Kuzey Anadolu'da Yetişen Kuşburnunun C Vitamini Bakımından Durumu, Bununla İlgili Halk Gelenekleri Hakkında Bir Araş- tırma. Türk Hijyen ve Tecrübi Biyoloji Dergisi, Ankara. 27 (1): 39-60. 34. Yamankaradeniz, R. 1982. Erzurum Yöre- sinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnunun Bileşimi ve Değerlendirme Olanakları (Doktora Tezi). Atatürk Ü. Fen Bilimleri Enst., Erzurum. 35. _______________, 1983. Kuşburnu (Rosa sp.)’nun Fiziksel ve Kimyasal Nitelikleri. Gıda Dergisi, Yıl: 8, Sayı:4; 151- 156. 36. Yıldız, H. ve C.Nergiz, 1996. Bir Gıda Maddesi Olarak Kuşburnu. Kuşburnu Sempozyumu, Gümüşhane. s: 309-318.
| APA | GÜNES M, ŞEN S (2001). Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. , 9 - 16. |
| Chicago | GÜNES MEHMET,ŞEN Seyit Mehmet Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. (2001): 9 - 16. |
| MLA | GÜNES MEHMET,ŞEN Seyit Mehmet Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. , 2001, ss.9 - 16. |
| AMA | GÜNES M,ŞEN S Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. . 2001; 9 - 16. |
| Vancouver | GÜNES M,ŞEN S Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. . 2001; 9 - 16. |
| IEEE | GÜNES M,ŞEN S "Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma." , ss.9 - 16, 2001. |
| ISNAD | GÜNES, MEHMET - ŞEN, Seyit Mehmet. "Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma". (2001), 9-16. |
| APA | GÜNES M, ŞEN S (2001). Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe, 30(1-2), 9 - 16. |
| Chicago | GÜNES MEHMET,ŞEN Seyit Mehmet Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe 30, no.1-2 (2001): 9 - 16. |
| MLA | GÜNES MEHMET,ŞEN Seyit Mehmet Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe, vol.30, no.1-2, 2001, ss.9 - 16. |
| AMA | GÜNES M,ŞEN S Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe. 2001; 30(1-2): 9 - 16. |
| Vancouver | GÜNES M,ŞEN S Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe. 2001; 30(1-2): 9 - 16. |
| IEEE | GÜNES M,ŞEN S "Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma." Bahçe, 30, ss.9 - 16, 2001. |
| ISNAD | GÜNES, MEHMET - ŞEN, Seyit Mehmet. "Tokat yöresinde doğal olarak yetişen kuşburnuların (Rosa spp.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma". Bahçe 30/1-2 (2001), 9-16. |
