KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ

Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 12 Sayfa Aralığı: 233 - 248 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ

Öz:
Türkçenin tarihi gelişiminde önemli bir yere sahip olan Eski Anadolu Türkçesi, Batı Türkçesinin de temelini oluşturmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi Türkçenin Oğuz-Türkmen lehçesine dayanmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi özellikle dil bakımından kendisinden sonraki Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi'nden bazı farklılıklar göstermektedir. XIII.-XV. yüzyıllar arasını kapsayan bu dönemde kullanılan dil, halkın rahatlıkla anlayabileceği sade bir dildir. Zaten bu dönem eserlerinin yazılış amacı halkı bilinçlendirmektir. Bu eserlerden biri de Kasım bin Mahmud tarafından yazılmış olan ve 200 varaktan oluşan İrşadü'l Mürid İle'l-Murad Fi Tercemeti Mirsadi'lİb?d adlı tasavvufî eserdir. Kasım bin Mahmud'un bilinen tek eseri olan İrşadü'l Mürid'in tespit edebildiğimiz 8 nüshası vardır. Bunlardan biri Kayseri Raşit Efendi Kütüphanesi, dört tanesi Ankara Millî Kütüphane'de ( 06 Mil Yz A 2467/3, 06 Mil Yz B 422, 06 Mil Yz B 420, 06 Mil Yz FB 445/1), biri Konya İl Halk Kütüphanesi'nde (42 Kon 3721), biri Fatih Kitaplığı'nda (2576), diğeri de Yahya Efendi Kitaplığı'nın Hacı Mahmut Efendi Bölümü'nde (2235) bulunmaktadır. II. Murad döneminde kaleme alınmış olan eser, müridin kurtuluşu anlamına gelmektedir. Adından da anlaşılacağı gibi insanın kurtuluşa ermesi için yapması gereken şeylerden bahsetmektedir. Eserde anlatılanların daha iyi anlaşılabilmesi için zaman zaman çeşitli hikâyelere yer verilmiş ve Kur'an'dan alıntılar yapılmıştır. Eserde anlatılmak istenenler bazen beyitlerle de ifade edilmiştir. Muhteva bakımından eserde hayvanlardan, şeytanlardan bahsedilmiş, insanın neden diğer varlıklardan üstün olduğu anlatılmıştır. Şeytanın Allah'ın huzurundan kovulması, insanı kandırmada çok usta olduğu ve istediği zaman insanı kolaylıkla kandırabileceği, vesvese ve hileleriyle insanları doğru yoldan çıkarabileceği açık bir şekilde anlatılmış, insanların şeytanın hilelerine karşı dikkatli olmaları gerektiği belirtilmiştir. Kâinatın nasıl yaratıldığı ve bu süreçte hangi safhaların yer aldığı da üzerinde durulan konular arasındadır. bulunmadığını söylemiş ve halkın bu dillerde yazılan güzel kitaplardan habersiz kalmasını istemediği için eserini Türkçe olarak yazdığını belirtmiştir. Eserin yazılma amacı halkı bilgilendirmek olduğu için dili oldukça sadedir. İrşadü'l-Mür?d ile'l-Mur?d f? Tercemeti Mirs?di'l-İb?d adlı eserde yer alan 2403 kelime arasında yaptığımız inceleme sonucunda Türkçe kelimelerin sayısı 1116 (yaklaşık %46,5), Arapça kelimelerin sayısı 984 (yaklaşık %41), Farsça kelimelerin sayısı da 303 (yaklaşık %12,5)'tür. Bu inceleme metnin tamamı hakkında kesin bir bilgi vermese de yaklaşık olarak metinde geçen kelimelerin dillere göre oranını göstermektedir. Görüldüğü gibi metinde en fazla Türkçe kelime kullanılmıştır. Eser, yazıldığı dönemin dil özellikleri hakkında da çeşitli bilgiler vermektedir. Eserde iki farklı imla sisteminin kullanılması dilin henüz bir sistematiğe ulaşamadığının göstergesi olarak kabul edilebilir
Anahtar Kelime:

İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’LİBĀD OF KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ NAMED WORK

Öz:
Old Anatolian Turkish, which has an important place in Turkish historical development constitute the basis for the Western Turkish. Old Anatolian Turkish is based on the Turkish Oguz-Turkmen dialects. Next Old Anatolian Turkish Ottoman Turkish language and Turkey in particular as regards itself shows some differences from the Turkish. XIII.-XV. covering the period between the language used in this century, it is a simple language easily understood by the public. West Old Anatolian Turkish Ottoman Turkish particularly in terms of language itself after the forming of the first period of Turkish and shows some differences from Turkey's Turkish. A full systematic way this circuit is connected to encounter the language should be evaluated as a circuit consisting of the western Turkish and organizations. Old Anatolian Turkish, is how the Turkish language and one still controversial when it emerged that period. There is no written language before the 13th century, according to some researchers Oguz who came to Anatolia and Turkish in the 11th and 12th centuries they have continued their verbal-only literary tradition. Written language is Arabic and Persian. From the 13th century, Oghuz language based on the requirements of maturation has occurred and a new literary language began to write the language works. In 1402 the Ottoman Empire after the loss of Turkish troops in the Battle of Ankara and Anatolia Anatolia spoiled principalities emerged again. Despite the deteriorating political unity in Anatolia, the Turkish language has continued its development during this period. Anatolia gentlemen of the palace environment, began to write books in Turkish dervish. Especially Germiyan and were encouraged by the Ottoman lords Turkish poets and writers. Very large place in this period that the Turkish language in Anatolia and the writings are important. Principalities era, which he was the period of political fragmentation in our history the Anatolian troops, the establishment of a national literary language is the era of the history of language. Oghuz language in Anatolia and represents the transition to an independent written language appeared for the first time in history. XV. century. Now is the period when the rise of the Ottoman Empire. In this century the Ottoman Empire expanded its territories in both the Balkans and Anatolia has become still rules the world. The Ottoman Turkish language name with the strengthening and expansion of the Ottoman Empire occurred. It is not just the name of the Turkish Ottoman Turkish spoken in Anatolia. The reason, also be wide enough to land in the Balkans, Anatolia and Rumelia and the Empire is steadily expanding. The territory expands spoken of the Ottoman Turkish Ottoman Turkish government expanded and took on the identity of a universal language. Spoken language in parallel with the coming of the empire of the Ottoman Empire still has shown great improvement. The Turkish language has progressed a word richness and expression lead level that ensures a say a big state and the nation's common in Islamic civilization claimed civilized countries the administration that came to complete an empire appeared in this century and dominated and in the government. Turkish language is no longer in the shadow of Arabic and Persian, always maintained its importance. Ottoman Turkish, many folks living in the same territory (Arabic, Persian, Greek, Armenian, etc.) has managed to gather under one roof. Turkish language enriched by staying within narrow molds of various words from other languages, especially Arabic and Farsi and has become a universal language appeared. New words are taken to the Turkish constitution was Türkçeleştirme passing its own filter. If we are to exclude a portion Arabic and Persian words and compounds, all other words have entered the Turkish, the Turkish in terms of sound and meaning by the Turkish public utterance. The purpose of writing is to raise the awareness of public works already this term. One of these works were written by Kasım Bin Mahmud and 200 consisting of leaf- İrşadü’l Mürid İle’l-Murad Fi Tercemeti Mirsadi’l-İbād is mystical work called Mirsadi'l-Ibad. Kasım bin Mahmud's only known work which we can detect the disciples İrşadü'l Mürid has 8 copy. One of them Kayseri Rashid Efendi Library, four Ankara National Library ( 06 Mil Yz A 2467/3, 06 Mil Yz B 422, 06 Mil Yz B 420, 06 Mil Yz FB 445/1), one of the Konya Provincial Public Library 'n in (42 Kon 3721), one of the Fatih Library (2576), and the other Master Mahmood Haji Yahya Efendi Library Department (2235) is located. II. Murad work, which is worded, means the salvation of his followers. The name refers to the things you need to do in order to come to man's salvation as the name suggests. To better understand those described from time to time in the work given to various stories and quotations from the Koran were made. Who meant the work was sometimes expressed in the couplet. The work of the angels in terms of content, from people, animals, mentioned the devil is described as being superior to other human causes. Satan's expulsion from the presence of God, to be very adept at tricking people, and at any time can easily fool the people described in a clear way that out of the way right people with the delusion and deception, it is stated that the people of Satan must be careful against cheating. The creation of the universe and how these processes are among the topics discussed were on the stage where what. The author in the Turkish language referring to writing purposes, in other languages (Arabic and Persian) said that written works like the present and the public stated that he wrote the book because he wanted to remain ignorant of good books written in these languages as Turkish. The aim of the work is to inform the public because language is quite simple. İrşadü’l-Mürīd ile’l-Murād fī Tercemeti Mirsādi’l-İbād we did between his work Located 2403 words Ibad review the number o
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKAR Ali, Eski Anadolu Türkçesi Ders Notları I, Muğla 2014.
  • ATEŞ Ahmet, “Hicri VI.- VII. (XII.- XIV.) Asırda Anadolu’da Farsça Eserler”, Türkiyat Mecmuası, C.VII.- VIII., S.III., İstanbul 1945.
  • BANARLI Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, C.I., İstanbul 1983.
  • Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, (hzl. İsmail Özen), İstanbul 1975.
  • CAFEROĞLU Ahmet, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, TDK. yay., İstanbul 1968.
  • COŞAR Asiye Mevhibe, “Eski Anadolu Türkçesi Üzerinde Düşünce ve Yorumlar”, Turkish Studies, S: 5, Kış 2010, www.turkishstudies.net, s. 246-262. (ET: 05.01.2015).
  • ÇAĞATAY Saadet, “Eski Osmanlıca Üzerine Bazı Notlar”, Türk Lehçeleri Üzerine Denemeler, Ankara 1978.
  • DEVELİ Hayati, “Eski Türkiye Türkçesi Ağızlarının Sınıflandırılması”, Turkish Studies, S: 3,
  • Bahar 2008, www.turkishstudies.net, s. 212-230. (ET: 05.01.2015).
  • DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 2000.
  • ERCİLASUN Ahmet Bican, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara 2004.
  • ERGİN Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İstanbul 1988.
  • ERGİN Muharrem, Türk Dili, İstanbul 1990.
  • GABAİN A. Von, Eski Türkçenin Grameri, (çev. Mehmet Akalın), Ankara 1988.
  • GUZEV G., YILMAZ Ö. D., “Teorik Türk Dilbilimi Açısından Eski Anadolu Türkçesinin Özelliklerinin Kıymeti Üzerine”, Osmanlı, (Ed. Güler Eren), C. IX, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999, s. 412-417.
  • GÜLENSOY Tuncer, Türkçe El Kitabı, Ankara 2000.
  • GÜLSEVİN Gürer, Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara 1997.
  • GÜLSEVİN Gürer, ERDOĞAN Boz, Eski Anadolu Türkçesi, Ankara 2013.
  • HATİPOĞLU Vecihe, Türkçenin Ekleri, TDK. yay., Ankara 1981.
  • KANAR Mehmet, Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü, İstanbul 2011.
  • KARAHAN Leyla, “Eski Anadolu Türkçesinin Kuruluşunda Yazı Dili-Ağız İlişkisi”,IV. Uluslar arası Türk Dili Kurultayı (24-29 Eylül 2000) Bildirileri, C. I, TDK yay., Ankara 2007, s.929-938.
  • KORKMAZ Zeynep, “Anadolu Beylikleri Devrinde Türk Dili ve Karamanoğlu Mehmet Bey”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C.I., Ankara 1995.
  • KORKMAZ Zeynep, “Eski Anadolu Türkçesinde İmla-Fonoloji Bağlantısı Üzerine Notlar”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C.I., s.491-507, Ankara 1995.
  • KÖKTEKİN Kâzım, Eski Anadolu Türkçesi, Erzurum 2008.
  • KÖPRÜLÜ M. Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, İstanbul 1981.
  • MENGİ Mine, Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 2000.
  • MENSUROĞLU Mecdut, “Eski Osmanlıca” (çev. Mehmet Akalın), Tarihi Türk Şiveleri, Ankara 1988.
  • NAPOLNAVA, E.M., “Edebi Eski Anadolu Türkçesi Tarihinde Bazı Genel Özellikler”, TDAY-B, Ankara 1994, s.331-334.
  • ÖZKAN Mustafa, Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul 2000.
  • ŞAHİN Hatice, Eski Anadolu Türkçesi, Ankara 2003. Tarama Sözlüğü, TDK. yay. C.I-VIII., Ankara 1964-1967.
  • TİMURTAŞ Faruk Kadri, “Türkçecilik Cereyanının Tarihi”, Türk Dünyası El Kitabı, C.II., Ankara 1992.
  • TİMURTAŞ Faruk Kadri, Eski Türkiye Türkçesi, İstanbul 1981.
  • TÜRK Vahit, DOĞAN Şaban, ŞERİFOĞLU Yasin, Tarihî Türk Lehçeleri Eski Anadolu Türkçesi Dersleri, İstanbul 2014.
  • ÜŞENMEZ Emek, Eski Anadolu Türkçesinde Arkaik (Eski) Öğeler, İstanbul 2000.
APA çal a (2015). KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. , 233 - 248.
Chicago çal ahmet KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. (2015): 233 - 248.
MLA çal ahmet KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. , 2015, ss.233 - 248.
AMA çal a KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. . 2015; 233 - 248.
Vancouver çal a KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. . 2015; 233 - 248.
IEEE çal a "KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ." , ss.233 - 248, 2015.
ISNAD çal, ahmet. "KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ". (2015), 233-248.
APA çal a (2015). KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. Turkish Studies (Elektronik), 10(12), 233 - 248.
Chicago çal ahmet KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. Turkish Studies (Elektronik) 10, no.12 (2015): 233 - 248.
MLA çal ahmet KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.10, no.12, 2015, ss.233 - 248.
AMA çal a KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(12): 233 - 248.
Vancouver çal a KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(12): 233 - 248.
IEEE çal a "KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ." Turkish Studies (Elektronik), 10, ss.233 - 248, 2015.
ISNAD çal, ahmet. "KASIM BİN MAHMUD KARAHİSARĪ’NİN İRŞADÜ’L-MÜRİD İLE’L MURĀD FĬ TERCEMETİ MİRSĀDİ’L-İBĀD ADLI ESERİ". Turkish Studies (Elektronik) 10/12 (2015), 233-248.