Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler

BULUT, Aliye; açık, yasemin; RAHMAN, Süheyla; Arın, Ulaş Evren; DEVECİ, S. Erhan; OĞUZÖNCÜL, A. Ferdane; PİRİNÇCİ, Edibe; DEMİRBAĞ, b.canan; OZAN, A. Tevfik; yiğitbaş, çağla

Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler

yasemin AÇIK, (Halk Sağlığı AD, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elâzığ)

Çağla YİĞİTBAŞ, (Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Gümüşhane)

aliye BULUT, (Bingöl Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, Bingöl)

S. Erhan DEVECİ, (Halk Sağlığı AD, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elâzığ)

edibe PİRİNÇCİ, (Halk Sağlığı AD, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elâzığ)

A. Ferdane OĞUZÖNCÜL, (Halk Sağlığı AD, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elâzığ)

A. Tevfik OZAN, (Halk Sağlığı AD, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elâzığ)

b.canan DEMİRBAĞ, (Hemşirelik AD, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Trabzon)

evren ARIN, (Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Isparta)

Süheyla RAHMAN (Halk Sağlığı AD, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Manisa)

Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi

21 6

Yıl: 2016 Cilt: 36 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 22 - 29 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler

Öz:

Çalışmanın amacı; acil sağlık çalışanlarında işe bağlı gerginlik, stresle başa çıkma yollarını kul-- lanma ve etkileyen faktörlerin saptanmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Tanınılayıcı tipteki çalışmanın evrenini Tür-- kiye'de kamu sektörüne ait kuruluşlarda acil sağlık hizmeti veren sağlık ekibi üyeleri oluşturmuştur. Coğrafi yerleşim yeri dikkate alınarak Türkiye kümeye (doğu, batı, güney, kuzey) ayrılmış, her kümeden randomize yöntemle bir il seçilmiştir. Araştırma kapsamındaki kişi sayısı 769 olup, 560 kişiye ulaşılmıştır (Cevaplılık oranı %72,82). Araştırma öncesinde etik kurul onayı ve ilgili kurumlardan yazılı izinler alınmıştır. Verilerin toplan-- dığı formun birinci bölümünde; katılımcıların demografik özelliklerini, iş ile ilgili düşüncelerini içeren sorular, ikinci bölümünde; "İşe Bağlı Gerginlik Ölçeği--İBGÖ", üçüncü bölümünde ise; "Stresle Başa Çıkma Ölçeği--SBÇÖ" yer almıştır. Veriler istatistiksel programa kaydedilmiştir. Ortalamalar standart sapmalarla verilmiş, p<0,05 ani lamlı kabul edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde frekans analizi yapılmış olup, Mann Whitney testi, Kruskall Wallis testi ve Spearman Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 29,71:7,92'dir. İBGÖ puan ortalaması 49,80:5,92 olup; genç yaştakilerde, eğitim düzeyi düşük olanlarda, Acil Tıp Teknisyenlerinde (ATT), sözleşmeli olarak istihdam edilenlerde, mesleğine bakış açısı olumsuz olanlarda yüksek bulunmuştur (p<0,05). Katılımcıların SBÇÖ puan ortalaması 56,56t11,23'dür. Sonuç: Katılımcılarda İBGÖ puan ortalaması ölçek puan ortalamasının üzerinde, SBÇÖ puan ortalaması ise ölçek puan ortalamasının altında saptanmıştır. Acil sağlık hizmeti sunan sağlık çalışanlarında; stresle başa çıkma yollarını kullanma dür zeyini artırıcı, işe bağlı gerginliğini azaltıcı ve etkileyen faktörleri iyileştirici eğitim ve hizmet çalışmalarına ön-- celik verilmelidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

Work—Related Tension, Using the Methods of Overcoming the Stress and the Affecting Factors in Emergency Staff

Öz:

The purpose of the study is to determine work-related tension, using the methods of over- coming the stress and the affecting factors in emergency staff MMaatteerriiaall aanndd MMeetthhooddss:: The universe of the study in descriptive type is consisted of health team members in institutions rendering emergency health service belong to public sector in Turkey. Turkey was divided into 4 clusters (east, west, south and north) by taking the geographical settlement areas into consideration and a province was selected from each cluster in random. The number of peo- ple within the scope of the research is 769 and 560 people was reached (response rate is 72.82%). Approval of ethi- cal committee and written permissions were acquired from the related institutions before the research. There are questions including the demographic characteristics of the participants and their opinions on the job in first section of the form in which data were gathered, and “Work-Related Tension Scale -WRTS” in the second section, and “Overcoming the Stress Scale -OSS” in the third section. The data were recorded in statistical program. The aver- ages were given with standard deviations and p<0.05 was accepted as meaningful. Frequency analysis was carried out in the evaluation of the data and, Mann Whitney U test, Kruskall Wallis test and Spearman Correlation Analy- sis were implemented. RReessuullttss:: Average of age of the participants was 29.71±7.92 years. WRTS point average was 49.80±5.92 and was found high in young people, having low education level, in emergency medical technicians (EMT), the ones working on contract, having negative point of view against the occupation (p<0.05). OSS point av- erage of the participants was 56.56±11.23. CCoonncclluussiioonn:: It was detected that WRTS point average in the participants was over scale point average and OSS point average was under scale point average. In health personnel rendering emergency service; service and training studies that will increase the level of using overcoming the stress methods, decrease the work-related tension and improve affecting factors should be given priority

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Aslan H, Alparslan ZN, Aslan RO, Kesepara C, Ünal ME. [The reliability and validity of the “work-related strain inventory”" among health professional]. Düşünen Adam Dergisi 1998;11(2):4-8.
2. Tel H, Karadağ M, Tel H, Aydın Ş. [Determination the coping status of health professionals with the of stress experiences on workplace]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003;2:13-23.
3. Bryant C, Fairbrother G, Fenton P. The relative ınfluence of personal and workplace descriptors on stress. Br J Nurs 2000; 9(13):876-80.
4. Iacovides A, Fountoulakis KN, Kaprinis S, Kaprinis G. The relationship between job stress, burnout and clinical depression. J Affect Disord 2003;75(3):209-21.
5. Tobe SW, Kiss A, Szalai JP, Perkins N, Tsigullis M, Baker B. Impact of job and marital strain on ambulatory blood pressure results from the double exposure study. Am J Hypertens 2005;18(8): 1046-51.
6. Oğuztürk H, Polat A, Turtay MG, Essen B. An overwiev on oksidatif stress parameters in emergency service workers. Stress and Health 2010; e139-e142.
7. Bez Y, Biçer D, Yöney TH. [Stress, job stress and healt between interaction]. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2010;1(1):56- 61.
8. Revicki DA, May HJ, Whitley TW. Reliability and validity of the Work-Related Strain Inventory among health professionals. Behav Med 1991;17(3):111-20.
9. Lambert VA, Lambert CE, Petrini M, Li MX, Zhang YJ. Workplace and personal factors associated with psysical and mental health in hospital nurses in China. Nurs Health Sci 2007;9(2):120-6.
10. Batıgün AD, Şahin NH. [Two scales for job and psychological health ınvestigation: typea personality and job satisfaction]. Turkish Journal of Psychiatry 2006;17(1):32- 45.
11. Sünter AT, Canbaz S, Dabak Ş, Öz H, Pekşen Y. [The levels of burnout, work-related strain and work satisfaction in general practitioners]. Genel Tıp Derg 2006;16(1):9-1.
12. Laal M, Aliramaie N. Nursing and coping with stress. International Journal of Calloborative Research on Internal Medicine & Public Health 2010;2(5):168-81.
13. Kuper H, Marmot M. Job strain, job demands, decision lati¬tude, and risk of coronary heart disease within the white¬hall-II study. J Epidemiol Community Health 2003;57(2):147-53.
14. Yılmaz F, Öztürk H. [Causes of conflicts encountered by nurse managers in hospitals and their approaches in conflicts management]. İ.Ü.F.N. Hem Derg 2011;19(3):145- 52.
15. Gholamzadeh S, Sharif F, Rad FD. Sources of occupational stress and coping strategies among nurses who work in admission and emergency departments of hospitals related to Shiraz University of Medical Sciences. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Researc 2011;16(1):41-6.
16. Kanbay Y, Üstün B. [Determinaton of nurse’s workplace stress and coping methods in Artvin and Kars]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009;2(4):155-61.
17. Adıgüzel O. [The impact of work related stress, role clash and role ambiguity on employee turnover: an application on nurses]. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2012;4(3):163-9.
18. Tully A. Stress, sources of stress and ways of coping among psychiatric nursing students. J Psychiatric Ment Health Nurs 2004;11(1):43-7.
19. Güçlü N. [Stress management]. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 2001;21(1):91-109.
20. Türküm AS. [The development of coping with stress scale: validity and reliability studies]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2002;2(8):19-31.
21. Tokuç B, Turunç Y, Ekulu G. [Work related stress and mental health levels of ambulance workers in Edirne]. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2011;11(42):39-44.
22. Erşal EE, Yıldırım G, Doğan O, Doğan S. [Job satisfaction and perceived job stress of the health professionals and the relationship between them]. Anatolian Journal of Psychiatry 2013;14(2):115-21.
23. Arıkan D, Karabulut N. [Work-related strain in nurses and determination of the factors affecting this]. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004;7(1):19-26.
24. Tokmak C, Kaplan Ç, Türkmen F. [A research of stress over medical employees which is caused by job conditions in Sivas]. İşletme Araştırmaları Dergisi 2011;3(1):49-68.
25. Karahan A, Gürpınar K, Özyürek P. [Internal organization stress resources among service sector: determination of stress resources for surgical nurses employed within the hospitals in the centrum of Afyonkarahisar]. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2007;3(1):27- 44.
26. Pikó B. Work-related stress among nurses: a challenge for health care institutions. J R Soc Promot Health 1999;119(3):156-62.
27. Braun AR, Heinz JA, Veilleux JC, Conrad M, Weber S, Wardble M, et al. The seperate ann combined effects os alcohol and nicotine on anticipatory anxiety: a multidimensional analysis. Addict Behav 2012;37(4):485-91.

APA	açık y, yiğitbaş ç, BULUT A, DEVECİ S, PİRİNÇCİ E, OĞUZÖNCÜL A, OZAN A, DEMİRBAĞ b, Arın U, RAHMAN S (2016). Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. , 22 - 29.
Chicago	açık yasemin,yiğitbaş çağla,BULUT Aliye,DEVECİ S. Erhan,PİRİNÇCİ Edibe,OĞUZÖNCÜL A. Ferdane,OZAN A. Tevfik,DEMİRBAĞ b.canan,Arın Ulaş Evren,RAHMAN Süheyla Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. (2016): 22 - 29.
MLA	açık yasemin,yiğitbaş çağla,BULUT Aliye,DEVECİ S. Erhan,PİRİNÇCİ Edibe,OĞUZÖNCÜL A. Ferdane,OZAN A. Tevfik,DEMİRBAĞ b.canan,Arın Ulaş Evren,RAHMAN Süheyla Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. , 2016, ss.22 - 29.
AMA	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. . 2016; 22 - 29.
Vancouver	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. . 2016; 22 - 29.
IEEE	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S "Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler." , ss.22 - 29, 2016.
ISNAD	açık, yasemin vd. "Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler". (2016), 22-29.

APA	açık y, yiğitbaş ç, BULUT A, DEVECİ S, PİRİNÇCİ E, OĞUZÖNCÜL A, OZAN A, DEMİRBAĞ b, Arın U, RAHMAN S (2016). Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 36(1), 22 - 29.
Chicago	açık yasemin,yiğitbaş çağla,BULUT Aliye,DEVECİ S. Erhan,PİRİNÇCİ Edibe,OĞUZÖNCÜL A. Ferdane,OZAN A. Tevfik,DEMİRBAĞ b.canan,Arın Ulaş Evren,RAHMAN Süheyla Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 36, no.1 (2016): 22 - 29.
MLA	açık yasemin,yiğitbaş çağla,BULUT Aliye,DEVECİ S. Erhan,PİRİNÇCİ Edibe,OĞUZÖNCÜL A. Ferdane,OZAN A. Tevfik,DEMİRBAĞ b.canan,Arın Ulaş Evren,RAHMAN Süheyla Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, vol.36, no.1, 2016, ss.22 - 29.
AMA	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2016; 36(1): 22 - 29.
Vancouver	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2016; 36(1): 22 - 29.
IEEE	açık y,yiğitbaş ç,BULUT A,DEVECİ S,PİRİNÇCİ E,OĞUZÖNCÜL A,OZAN A,DEMİRBAĞ b,Arın U,RAHMAN S "Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler." Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 36, ss.22 - 29, 2016.
ISNAD	açık, yasemin vd. "Acil Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Stresle Başa Çıkma Yollarını Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler". Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 36/1 (2016), 22-29.